O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Kurortlarning asosiy tiplari. Kurortlar bosh tipining uchligi farqlanadi: 
balneolog, iqlimiy va balchiqli.
Balneologik kurortda bosh davolash omili sifatida tabiiy ma’danli suvlardan 
foydalaniladi. Ular vanna qabul qilish, ichki iste’mol (ichish, ingalyatsiya va bosh.) 
qilishga tavsiya etiladi. Ma’danli suvlar juda ko‘p xastaliklardan davolanishga 
yordam beradi. Balnsologik kurortlarga kelayotganlar orasida oshqozon – ichak, 
yurak-qon tomirlari, asab tizimi va tayanch – harakat apparatlari kasalliklariga 
chalingan kishilar ko‘p uchraydi. O‘tkazilgan tibbiy tadqiqotlarda balneologik 
kurortlar bir necha xil kasalliklarni davolashda samarali ekanligini ko‘rsatdi. Ular 
oddiy dori-darmonlar ta’siriga teng natijalar beradi. Lekin bunda dori ichgandagiga 
qaraganda zararli ta’sir kuzatilmaydi va asoratlar qoldirmaydi. 
Kurortlarning boshqa tipi – balchiq bilan davolash shifobaxsh balchiq 
(peliodlar) joylari bilan bog‘liq. Balchiq bilan davolash bo‘g‘imlar patologiyasi, asab 
tizimi jarohati, shuningdek genikologik va boshqa ayrim kasalliklarni davolashda 
qo‘llaniladi. Balchiq bilan davolashning zamonaviy usullari va ilg‘or texnologiyalari 
tufayli yuqori tibbiy natijalarga erishilayapti. Bu esa turistlarda balchiq kurortlariga
qiziqishni kuchaytirmoqda, davolanishga muhtojlarni jalb etishmoqda. 
Iqlimiy kurortlar ham iqlimning o‘zi singari xilma-xildir. O‘rmon, yalanglik, 
tog‘, dengiz bo‘yi, iqlim-qimiz-davo – kabi noyob iqlim – ob-havo omillari (harorat, 
atmosfera bosimi, quyosh nurlanishi va h.k.) bebaho shifodir. Ulardan davolash – 
profilaktika maqsadlarida keng foydalaniladi. Bu omillar uyg‘unligiga qarab kurort 
ixtisosi belgilanadi. Agar o‘rmon kurortlari ular uchun harakterli kontinental iqlim 
bilan bog‘liq asosan yuqori nafas yo‘llari kasalliklaridan azob chekayotganlarni qabul 
qilsa (astma, asab tizimi buzilishi), tog‘ kurortlari kamqonlik va tuberkulyoz kasalligi 
boshlanishida tavsiya etiladi (chizma 3). 

---

164