O’zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi namangan viloyati pedagog kadrlarni qayta tayorlash va malakasini oshirish instituti qayta tayorlov kursi matematika kursi tinglovchisi


у= ва у= функциялар хакида маълумот . Тескари функциялар


Download 73.85 Kb.
bet9/13
Sana04.08.2023
Hajmi73.85 Kb.
#1665067
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
Qayta tayorlov kursi-www.hozir.org

1.5.у= ва у= функциялар хакида маълумот . Тескари функциялар.
1) у= функция ва унинг графиги.
у= функция ва унинг графиги.
  1. Тескари функциялар хакида маълумот.


у= функция даражали функциянинг n= булгандаги ифодасидир.


Бу функциянинг хоссалари куйидагича:
a).у= функциянинг аникланиш сохаси барча номанфий сонлар туплами булади.
b).у= функциялар х0 ораликда усади.
c). у= функциянинг графиги 0х1 ораликда у=х функциянинг графигидан юкорида, х1 ораликда эса у=х функциянинг графигидан пастда ётади.
Умуман олганда у= функциянинг графиги:
у

0 х
d) у= функциянинг кийматлар сохаси барча номанфий сонлар туплами булади.


у= функциянинг куйидаги хоссалари бор:
a).у= функциянинг аникланиш сохаси барча хакикий соналар
туплами.
b).у= функциянинг кийматлар сохаси барча хакикий сонлар туплами.
c).у= функциянинг графиги:

у у=

0 х
d ).у= функция хар доим усувчи функция.
Мисол-1:у=х ва у=625 функциялар графиклари кесишиш нукталарининг координаталарини топинг.
Ечиш: х =625 тенгламани ечамиз.
х =54 х4=512
х=53=125 х= 125.
Бу функциялар графиклари кесишган нуктасининг координаталари:

2 боб.КЎРСАТКИЧЛИ, ЛОГАРИФМИК ВА ТРИГОНОМЕТРИК ФУНКЦИЯЛАРНИ ЎҚИТИШДА ИНТЕРФАОЛ УСУЛЛАР
2.1.Логарифмик функция ва унинг асосий хоссалари.
Логарифмик функциянинг графиги.

Таъриф: у=logах куринишдаги функцияга логарифмик функция дейилади. Бу ерда а-берилган сон, a>0, a1.
Логарифманинг хоссаларини эсга олайлик:
10. loga (bc)=loga b+logac 50. logaa=1
20. loga =logab-logac 60. loga1=0
30. logabr = r logab 70/ logba=
40. logab=
5. Логарифмик функция куйидаги хоссаларга эга:

  1. Логарифмик функциянинг аникланиш сохаси барча мусбат сонлар туплами. Чунки logax ифода факат х>0 да маънога эга.


  2. Логарифмик функциянинг кийматлар туплами барча хакикий сонлар туплами-R.


  3. Логарифмик функция х>0 ораликда агар a>1 булса, усувчи, агар 0


  4. Агар a>1 булса, у=logax функция x>1 да мусбат кийматлар, 01 да эса манфий кийматлар кабул килади.


  5. Логарифмик функция х=1 да нолга тенг киймат кабул килиш ва х>0 ораликда a>1 булса,функция усувчи хамда ,0


Узаро тескари функциялар.


Курсаткичли ва логарифмик функцияларни карайлик
f(x)=ax, g(x)=logax
Бунда а-берилган сон. а1.
aх=у тенгламани х га нисбатан ечамиз. Логарифмнинг таърифига кура х=logay . Бу тенгламадан х ва у ларнинг уринларини алмаштириб у=logax логарифмик функцига эга буламиз.
у=logax функция у=ах курсаткичли функцияга тескари функция дейилади.
Энди у=logax тенгликдан х ни топсак х=ау га эга буламиз. х ва у нинг жойини алмаштириб у=ах – курсаткичли функцияга эга буламиз.
у=ах функция у=logax функцияга тескари функция дейилади.
Шунинг учун f(x) ва g(x) функциялар узаро тескари функциялар дейилади.
Умуман агар y=f(x) функцияга формула билан берилган булса, у холда тескари функцияни топиш учун f(x)=y тенгламани х га нисбатан ечиб, х=у ва
у=х ларни куйсак берилган функцияга тескари функция хосил булади.

у у у=2+


2
у=


0 2 х
0 х
Умуман, тескари функциянинг аникланиш сохаси дастлабки функциянинг кийматлар туплами билан, тескари функциянинг кийматлар туплами эса дастлабки функцияларнинг аникланиш сохаси билан устма-уст тушади.

Агар берилган функцияга тескари функция мавжуд булса, у холда тескари функциянинг графиги берилган функциянинг графигига у=х укига нисбатан симметрик булишини курсатиш мумкин.


У у
у=3х у= у=х
у=х
у=log3x
1 1 х
0 1 х 0 1
у=
а) б)
у у
у=х у=х
у=х2 у=х2
х0 х0
у= -1

Download 73.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling