Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Жас ерекшеліктері принципі. Бұл принцип әрбір топ немесе сынып-қа белгілі бір жастағы балаларды қабылдауды белгілейді. Балалармен өз уақ-тында коррекциялық жұмыстарды жүргізу мақсатында олардың дамуындағы ауытқуларды ертерек диагностикалау қажет. Сондықтан балалар туылғаны-нан бастап 18 жасқа дейін өзі жасайтын жерде психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссия (ПМПК) тарапынан тексеріліп тұрылады. ПМПК-ның құрамында әлеуметтік педагог, психолог, дәрігерлер (психиатр, невро-патолог, отоларинголог, ортопед, офтальмолог, терапевт, педиатр) де-фектологтар: (олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог, логопед) сияқты мамандар тұрақты штатта болуы керек.

Психологиялық-педагогикалық тексерулер төмендегі методтар көмегін-де ұйымдастырылады:
1. Сұхбат методы. Сұхбат баламен байланыс орнату құралы болып, ано-малды баланың тұлғасы, ерік-жігелі, мінез-құлқы, сонымен қатар дамуында-ғы ауытқулардың себептері туралы мәліметтерді жинауға мүмкіндік береді. Егер баланың сөйлеуінде, естуінде кемістіктер болса немесе қарым-қатынас-қа кірісуі қиын болса, сұхбатты өткізбеген абзал. Мұндай жағдайларда бала-ны қызықтыратын көрнекі материалдарды пайдаланған дұрыс.
2. Бақылау методы. Бақылау баланың консультацияға келуінен бастап, барлық тексеру барысында жалғастырылады. Бақылау әрдайым анық мақсат негізінде жүргізіледі, оның материалдары белгіленіп барылуы керек.
3. Салған суреттерін үйрену методы. Суреттер баланы үйренуде негіз-гі дифференциалдық-диагностикалық көрсеткіш саналады. Баланың педаго-гикалық документциясында тұрған суреттері сұрақ тудырса, балаға өз қала-уымен бір тақырыпта сурет салуды ұсыну арқылы арнаулы зерттеу жұмыс-тарын жүргізу мақсатқа сай болады.
4. Эксперименталдық-психологиялық зерттеулер методтары. Олар арнайы үйренуге тиіс болған психикалық процестерді қозғатушы белгілі си-туацияларды тудыруды қамтиды. Эксперименталды методика көмегімен ол немесе бұл жағдайдың себептері және механизмдерін ашып көрсету мүмкін болады.
5. Тест методы. Бұл метод балаларды психологиялық-диагностикалық мақсаттарда тексеруде қолданылады. Д.Векслер тарапынан ұсынылған тест-тің балаларға бейімделген варианты кең таралған. Одан пайдалану арқылы индивидуал психологиялық тексеру барысында бала туралы қажетті қосым-ша мәліметтер алынады.