Патологик физиология


ЖИГАРНИНГ ЗАРАРСИЗЛАНТИРУВЧИ ВА ДЕТОКСИКАЦИЯЛОВЧИ ФУНКЦИЯЛАРИНИ БУЗИЛИШИ


Download 1.57 Mb.
bet92/140
Sana22.12.2022
Hajmi1.57 Mb.
#1040941
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   140
Bog'liq
Хакбердиев 2-том

19.5. ЖИГАРНИНГ ЗАРАРСИЗЛАНТИРУВЧИ ВА ДЕТОКСИКАЦИЯЛОВЧИ ФУНКЦИЯЛАРИНИ БУЗИЛИШИ

Жигарнинг зарарсизлантириш функциясининг бузилиши унинг функцияси етишмовчилигининг аломатидир. Жигарнинг антитоксик функцияси унинг ферментлари иштирокида рўёбга чиқадиган ацетилланиш, оксидланиш, метилланиш, жуфт бирикмаларнинг хосил бўлиши каби кимёвий ўзгаришлардан иборатдир. Ацетилланиш реакцияси АТФ энергиясидан фойдаланиш йўли билан коэнзим А иштирокида рўй беради. Биринчи навбатда ароматик аминокислоталар ацетилланишга учрайди. Сульфаниламид дорилари хам аввал жигарда (50 – 60% гача учрайди) ацетилланади, сўнг сийдикда шу шаклда ажратилади.


Жигарда аминоксидаза ферментлари иштирокида аминогуруҳларининг оксидланиш реакцияси кечиб, натижада альдегид ва кетонкислота хосил бўлади. Жигар шикастланиши шу жараённинг сусайишига олиб келади. Жигар етишмовчилигида метилланиш кескин бузилади, жумладан адреналин, креатин, метилникотин амидларни, метионин холин, бетаин (метил гуруҳ донадорлари) лардан хосил бўлиши бузилади. Жигар касалликларида глюкурон кислота, гликакол цистеин, сульфат кислота кабилар билан жуфт бирикмаларнинг хосил бўлиши камаяди. Масалан, гликаколни бензой кислота (Квик синамаси) билан бирикишидан кислота хосил бўлиши камаяди. Шунингдек глюкурон кислотасининг ароматик аминокислоталар ва спиртлар (фенол, бензой ва салицилат кислоталари, фенолфталин, ментол, камфора) билан бирикиши хам бузилади. Жигарда цистеиннинг жуфт бирикмаларини хосил бўлиши ва меркаптур кислоталарни ажратилиши камаяди. Индол ва фенолнинг сульфат кислотаси билан бирикмаларини хосил бўлиши бузилади. Жигарда баъзи дори моддаларнинг (хинин, эрготоксин, барбитуратлар, цигиталис, морфин, атофан) парчаланиши содир бўлади. Жигар касалликларида шу дори – дармонларга сезувчанлик ортади.
Жигарда гистамин аввал ацетилланади сўнг у ҳам парчаланади. Соғ инсонлар қонида гистаминнинг миқдори 0,04 микрограмм % бўлса, жигар циррози билан оғриганлар қонида у 0,067 мкг %, обтурацион сариқликда эса 0,052 – 0, 078 мкг% етади. Жигарни антитоксин функцияларидан бири организм учун захарли бўлган аммиак ва унинг тузларидан сийдикчил хосил бўлишидир.
Жигарнинг экскретор функциясининг пасайиши организмда токсик моддаларни тўпланишига олиб келади. Маълумки, жигарнинг цирротик шикастланишида мононуклеар фагоцитларнинг фагоцитоз қилиш фаоллиги пасаяди, бу организмнинг химоя функцияларини камайишига олиб келади. Жигар касалликларида Високович – Купфернинг эндотелиал ҳужайраларининг функционал фаоллигининг бузилиши жигарни ҳар хил микроорганизмлар, уларнинг токсинлари ҳамда коллоид бирикмаларига нисбатан барьерлик функциясини пасайтиради.

Download 1.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling