Pedagogik jarayon


Pedagogik jarayonning qonuniyatlari


Download 131.37 Kb.
bet3/22
Sana31.03.2023
Hajmi131.37 Kb.
#1314230
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
Bog'liq
Pedagogik jarayon

Pedagogik jarayonning qonuniyatlari- bu ob'ektiv, muhim, takrorlanadigan aloqalar. Pedagogik jarayon kabi murakkab, katta va dinamik tizimda ko'p sonli turli xil bog'liqliklar va bog'liqliklar namoyon bo'ladi. Ko'pchilik pedagogik jarayonning umumiy qonuniyatlari quyidagi:
¦ pedagogik jarayon dinamikasi keyingi barcha o'zgarishlar oldingi bosqichlardagi o'zgarishlarga bog'liqligini nazarda tutadi, shuning uchun pedagogik jarayon ko'p bosqichli bo'ladi - oraliq yutuqlar qanchalik baland bo'lsa, yakuniy natija shunchalik muhim bo'ladi;
¦ pedagogik jarayonda shaxsning rivojlanish sur'ati va darajasi irsiyatga, muhitga, pedagogik ta'sir qilish vositalari va usullariga bog'liq;
Pedagogical pedagogik ta'sirning samaradorligi pedagogik jarayonni boshqarishga bog'liq;
~ ¦ pedagogik jarayonning mahsuldorligi pedagogik faoliyatning ichki stimullari (motivlari) harakatiga, tashqi (ijtimoiy, axloqiy, moddiy) stimullarning intensivligi va tabiatiga bog'liq;
¦ pedagogik jarayonning samaradorligi, bir tomondan, pedagogik faoliyat sifatiga, ikkinchi tomondan, o'quvchilarning o'z ta'lim faoliyati sifatiga bog'liq;
¦ pedagogik jarayon shaxs va jamiyat ehtiyojlari, jamiyatning moddiy -texnik, iqtisodiy va boshqa imkoniyatlari, axloqiy -psixologik, sanitariya -gigiyenik, estetik va boshqa sharoitlar bilan belgilanadi.
Pedagogik jarayon qonunlari uning umumiy tashkil etilishini, mazmunini, shakl va usullarini aniqlaydigan asosiy qoidalarda, ya'ni tamoyillarda aniq ifodasini topadi.
Printsiplar zamonaviy fanda bu nazariyaning asosiy, boshlang'ich nuqtalari, yo'l ko'rsatuvchi g'oyalar, xulq -atvorning asosiy qoidalari, harakatlari. Didaktika printsiplarni pedagogik faoliyat va o'quv jarayonini boshqaruvchi tavsiyalar deb biladi - ular uning barcha jihatlarini qamrab oladi va maqsadli, mantiqan izchil boshlanishini beradi. Birinchi marta didaktikaning asosiy tamoyillari Ya.A.Komenskiy tomonidan "Buyuk didaktika" asarida shakllantirilgan: ong, ravshanlik, bosqichma -bosqichlik, izchillik, kuchlilik va maqsadga muvofiqligi.
Shunday qilib, pedagogik jarayonning tamoyillari- bu pedagogik faoliyatni tashkil etish, uning yo'nalishini ko'rsatuvchi va pedagogik jarayonni shakllantiruvchi asosiy talablar.
Pedagogika kabi murakkab va ko'p qirrali faoliyatni tushunish va tartibga solish vazifasi turli yo'nalishdagi normalarning keng doirasini ishlab chiqishni talab qiladi. Shu qatorda; shu bilan birga umumiy pedagogik tamoyillar(masalan, o'qitish va hayot va amaliyot o'rtasidagi bog'liqlik tamoyillari, ta'lim va tarbiyani mehnat bilan birlashtirish, pedagogik jarayonning gumanistik yo'nalishi va boshqalar) printsiplarning boshqa guruhlarini ajratadi:
Education ta'lim tamoyillari- bo'limida muhokama qilinadi ta'lim;
¦ pedagogik jarayonni tashkil etish tamoyillari- shaxsni jamoada o'qitish va tarbiyalash tamoyillari, uzluksizlik va boshqalar;
Leadership etakchilikni o'rgatish tamoyillari- pedagogik jarayonda menejmentni o'quvchilarning tashabbuskorligi va mustaqilligini rivojlantirish bilan birlashtirish tamoyillari, talabalarga nisbatan talabchanlikni shaxsiy xususiyatlarini hurmat qilish bilan birlashtirish, insonning ijobiy fazilatlarini, uning shaxsiyatining kuchli tomonlarini qo'llab -quvvatlash sifatida;
¦ o'qitish tamoyillari- ilmiy tabiat tamoyillari va o'qishning mumkin bo'lgan qiyinchiliklari, tizimli va izchil o'rganish, talabalarning vijdonliligi va ijodiy faolligi, o'qishni vizualizatsiya qilish, ta'lim natijalarining mustahkamligi va boshqalar.
Hozirgi vaqtda pedagogikada pedagogik jarayonning printsiplari tarkibi va tizimini aniqlashga yagona yondashuv yo'q. Masalan, Sh.A.Amonashvili pedagogik jarayonning quyidagi tamoyillarini shakllantirdi:
"1. Bolaning pedagogik jarayonda bilish va assimilyatsiya qilishi haqiqatan ham insoniylikdir. 2. Bolaning shaxs sifatida pedagogik jarayonda bilishi. 3. Bola manfaatlarining umuminsoniy manfaatlari bilan mos kelishi. 4. Bolani jamiyatga zid ko'rinishga undashga qodir vositalarni pedagogik jarayonda ishlatilishiga yo'l qo'ymaslik. 5. Bolaning shaxsiy fazilatlarini eng yaxshi namoyon bo'lishi uchun jamoat maydonining pedagogik jarayonida ta'minlash. 6. Pedagogik jarayonda vaziyatlarni insonparvarlashtirish. 7. Bolaning shakllantiruvchi shaxsiyatining sifatlarini, uning tarbiyasi va rivojlanishini pedagogik jarayonning o'ziga xos xususiyatlaridan aniqlash. "
Tanlashda oliy ta'limda o'qitish tamoyillari tizimi ko'rib chiqilishi kerak ta'lim jarayonining xususiyatlari ushbu ta'lim muassasalari guruhi:
- oliy ta'limda fanlarning asoslari emas, balki fanlarning o'zi rivojlanishda o'rganiladi;
- talabalarning mustaqil ishlari o'qituvchilarning tadqiqot ishlariga yaqin;
- o'qituvchilar faoliyatida ilmiy va ta'lim jarayonlarining birligi xarakterlidir;
- fanlarni o'qitish professionallik bilan tavsiflanadi. Shundan kelib chiqqan holda, S.I. Zinoviev, oliy o'quv yurtlarida o'quv jarayoniga bag'ishlangan birinchi monografiyalardan biri, oliy ta'lim didaktikasi tamoyillari ko'rib chiqilgan:
Ilmiylik;
Nazariyaning amaliyot bilan, amaliy tajribaning fan bilan aloqasi;
Mutaxassislarni tayyorlashda izchillik va izchillik;
Talabalarning o'qishdagi ongi, faolligi va mustaqilligi;
Shaxsiy bilim izlanishini jamoadagi tarbiyaviy ish bilan birlashtirish;
O'qitishda mavhum fikrlashni aniqlik bilan birlashtirish;
Ilmiy bilimlarning mavjudligi;
Bilimlarni o'zlashtirishning kuchi.

Xatcho'plar uchun


Maktab o'quvchilari uchun o'quv jurnali

  • Reklama beruvchilar


  • Sayt xaritasi


  • Sayt haqida

Vkontakte-ga qo'shiling

  • Miqdorlar


  • Geografiya


  • Geometriya


  • noma'lum

Top of Form

Bottom of Form
uy noma'lum Ped jarayoni o'z ichiga oladi. Pedagogik jarayon

Download 131.37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling