Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Xattotlik, husnixat maktabi Xiva xonlari saroy kutubxonalarida XVI asrda 
shakllandi. Eshmuhammadxonga 1556 yil xattot Hamadoniy «Shohnoma»ni 
miniatyuralar uchun ochiq joy qoldirib ko`chirib berdi. Xivada XVII- XVIII 
asrlarda Muhammad Yusuyu Rojiy, Bobojon Sanoiy, Muhammad Rizo Oxund 
kabi usta xattotlar ijod qilganlar. Har bir kitobni ko`chirishda bir necha soha 
ustalari: qog’oz qirquvchi, kotib-xattot, muzahhib (oltin suvni yurituvchi), lavvoh 
(sarlavha yozuvchi), miniatyurachi rassom, sahhof (muqovalovchi)lar ishtirok 
etganlar. 
Tayanch 
so`zlar: 
Shayboniylar, 
Elbarsxon, 
Arab 
Muhammadxon, 
Sherg’ozixon, Abulg’ozixon. 
2-§. XVIII asr ikkinchi yarmi - XIX asr birinchi yarmida 
Xiva xonligida Qo`ng’irotlar sulolasi hukmronligi. 
Iqtisodiy va madaniy hayot 
Qo`ng’irotlar sulolasi hokimiyatga kelishi. Xiva xonligida kuchli 
markaziy hokimiyatni barpo etish uchun XVIII asrning 60-yillaridan boshlab 
qo`ng’irot (yirik o`zbek urug’laridan birining nomi) qabilasi boshliqlari 

---

190 
hokimiyatga kela boshladi. Qo`ng’irot qabilasi yo`lboshchisi Muhammad Amin 
yirik zodagonlar va ruhoniylar madadiga tayanib 1761 yil inoqlik lavozimiga 
ko`tarildi.
Muhammad Amin turkmanlarning yovmut va chovdur qabilalariga qarshi 
kurash olib borgan, biroq u dastlab engilib Buxoroga Doniyolbiy otaliq yoniga 
ketadi. Turkman qabilalari Xorazmni egallab, Hazorasp, Xonqa, Urganch, Kat, 
Shohobod shaharlarini xonavayron qiladi. Ocharchilik va vabo tarqalib, o`zbeklar 
Orolbo`ylari va Buxoroga ketishga majbur bo`ladi.
Muhammad Amin inoq 1770 yil Buxorodan qaytib kelib yovmutlarni 
Xorazmdan haydab chiqardi. U mahalliy beklarni ham bo`ysundirdi va 
hokimiyatni qo`lga oldi. 1770 yil Qo`ng’irotlar sulolasi hukmronligi o`rnatildi. 
Bu sulola chingiziylar avlodiga mansub bo`lmaganligi sababli taxtda avvalgi sulola 
vakillarini saqlab keldi. Ular aslida soxta xonlar bo`lib, amalda hokimiyatga ega 
bo`lmagan.
Muhammad Amin (1770-1790) o`z qabilasining faol qatlamiga, 
savdogarlar va ruhoniylar madadiga tayanib hamda turkman qabilalarining o`zaro 
nizolaridan foydalanib nisbatan siyosiy osoyishtalik va iqtisodning ko`tarilishini 
ta’minladi. Boshqa yurtga qochib ketganlar qaytib kela boshladi.