Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Oydo`stbiy qo`zg’oloni. Xiva xonligi zulmiga qarshi 1827 yil qoraqalpoqlar 
ko`targan qo`zg’olonga qoraqalpoqlar biyi Oydo`stbiy boshchilik qildi. Xiva xoni 
Olloqulixon 1827 yil 25 iyulda qo`zg’olonni bostirish uchun Muhammad 
Nazarbiy inoq qo`mondonligidagi qo`shinni Xo`jayli shahriga jo`natadi. 

---

206 
Oydo`stbiy qoraqalpoq biylarini to`plab Orol dengizi bo`yida maslahat qiladi. 
Ovullarga choporlar jo`natilib «Hamma bola-chaqasi bilan qo`zg’olonga yig’ilsin. 
Kim bosh tortsa - u dushman hisoblanadi» - degan buyruq beriladi.
Oydo`stbiy 1827 yil 29 iyulda o`g’illari Rizo va To`rani 300 botirga bosh 
qilib 
Qo`ng’irot qo`rg’oniga chopovulga yuboradi. Qo`ng’irot hokimi 
Muhammad YA’qub Mushrif qo`rg’on mudofaasini uyushtiradi, Rizo va To`ra 
engiladi. Muhammad Nazarbiy inoq Oydo`stbiyga qarshi sara qo`shin jo`natadi. 
Qo`zg’olonchilar tor-mor qilingach Oydo`stbiyning boshi tanasidan judo etiladi. 
Oydo`stbiy o`limiga bag’ishlab Xiva tarixchisi va shoiri Munis marsiya yozgan. 
Marsiya – bir shaxsning vafoti munosabati bilan uning xotirasiga bag’ishlab 
yozilgan motam she’ri. 
Qoraqalpoq xalqi madaniyati va adabiyoti 
Turmush tarzi. Qoraqalpoqlar uzoq yillar davomida ko`chmanchi turmush 
tarzidan o`troqlikka o`tish jarayonini boshidan kechirgan. Aholining asosiy qismi 
o`tov va paxsa uylardan iborat ovullarda yashardi, keyinchalik qo`rg’on (qal’a) va 
shaharlar vujudga keladi. Qoraqalpoqlarda bir urug’ ichida qiz olish, qiz berish 
taqiqlangani uchun boshqa urug’dan qiz olib qochish odat bo`lgan.
Qoraqalpoqlar qishlovni dengiz va daryo bo`ylarida o`tkazgan. Arava, qayiq, 
sol va ot asosiy transport vositasi bo`lgan. Kiyim-kechagida milliylikka e’tibor 
bergan, bu narsa ayniqsa ayollar va qizlar savkeli (qalin bo`zdan tikilib, kumush va 
marjon bilan bezatilgan bosh kiyim)da yaqqol namoyon bo`lgan.