Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich
Download 4.88 Mb. Pdf ko'rish
|
O`zbekiston tarixi
- Bu sahifa navigatsiya:
- O`zbekiston – boy imkoniyatlar mamlakati.
|
O`zbekiston aholisi 1991 yil 20,7 mln. kishini tashkil etgan bo`lsa,
mustaqillik davrida 125, 6 % ga o`sdi va 2016 yil 1 yanvarda 32 mln.dan oshdi. O`zbekistonda 120 dan ortiq millat va elatlarning vakillari yashaydi. 1989 yil o`zbeklar 71,4 % ni tashkil etgan bo`lsa, 2005 yil 80 % ga etdi, aholining 64 % 30 yoshgacha bo`lgan yoshlar. O`zbekistonning mehnat zahiralari aholining 50 %ini tashkil etadi, mehnatga yaroqli aholi har yili 210-220 ming kishiga ko`paymoqda. Aholining savodxonlik darajasi 90,06 % ni tashkil etadi. 15 va undan katta yoshdagi har 1000 kishiga oliy va to`liqsiz oliy ma’lumotlilar soni 143 kishini, o`rta maxsus ma’lumotlilar soni 200 kishini tashkil etadi. O`zbekiston – boy imkoniyatlar mamlakati. O`zbekiston hududida muhim strategik manbalar qidirib topilgan: neft va gaz kondensati, tabiiy gaz bo`yicha 155 ta kon; qimmatbaho metallar bo`yicha 40 dan ortiq kon; rangli, nodir va radioaktiv metallar bo`yicha 40 ta kon; konchilik-kimyo xomashyosi bo`yicha 15 ta kon mavjud. Gaz zaxiralari 2 trln. m.3, ko`mir 2 mlrd. t. Eng yirik gaz va neft konlari Ustyurt, Buxoro-Xiva, janubi-g’arbiy Hisor, Surxandaryo, Farg’onada joylashgan. Farg’ona, Oltiariq va Buxoro neftni qayta ishlash zavodlarida turli xil neft va gaz mahsulotlari ishlab chiqarilmoqda. Ko`mir Angren, Sharg’un va Boysun konlarida qazib chiqarilmoqda. Energiya manbalaridan Chorvoq, G’azalkent, Farhod 462 GESlari, jami 28 gidroelektroenergetik stansiya; Sirdaryo, Navoiy, Angren issiqlik elektrostansiyasi bor. Oltinning asosiy zaxiralari, konlari Markaziy Qizilqumda joylashgan. Eng yirik kon Muruntov oltin koni. O`zbekistonda 40 dan ortiq oltin konlari topilgan, ulardagi zaxiralar bo`yicha O`zbekiston dunyoda 4-o`rinda turadi. Kumush konlarining eng yirigi Namangan viloyatidagi Oqtepa kumush konidir. Rangli metallar zaxiralari Olmaliq ruda konlarida ko`proq jamlangan. O`zbekistondagi eng yirik Olmaliq kon metallurgiya kombinatida Qalmoqqir va boshqa konlardan olingan rangli metallar qayta ishlanadi. Qo`rg’oshin-rux asosan Jizzaxning Uchquloch va Surxondaryoning Xondiza konlarida qazib olinadi. Respublikada yana 20 ta marmar, 15 ta granit va gabbro koni topilgan. Eng yirigi G’ozg’on, Nurota, Forish, Zarband konlaridir. Kimyo korxonalarida qimmatli yarim tayyor mahsulot - kaprolaktam ishlab chiqarish yo`lga qo`yilgan. Superfosfat va soda ishlab chiqaruvchi Qizilqum fosfarit kombinati va Qo`ng’irot soda zavodi eng yirik korxonalardir. O`zbekistonda hozirga qadar 2700 dan ziyod qazilma konlari va ma’dan mavjud bo`lgan joylar aniqlangan. Umumiy mineral xomashyo potensiali 3,3 trln. AQSH dollaridan ortiq baholangan. O`zbekistonning er fondi 44,74 mln. gektarni tashkil etadi; shundan 32 mln. gektari qishloq xo`jaligida foydalaniladi, qishloq xo`jalik erlarining katta qismi – 83,5 % o`tloq va yaylovlardan iborat. Sug’oriladigan erlarning umumiy maydoni 4,3 mln. gektar bo`lib, asosan Farg’ona va Zarafshon vodiylari, Qashqadaryo, Surxandaryo, Xorazm vohalari va Mirzacho`lda joylashgan. O`zbekistonda tashqi bozorda talab katta bo`lgan paxta tolasi etishtiriladi. Buxoro, Andijon, Farg’ona to`qimachilik kombinatlari, 30 dan ortiq ip yigiruv- to`quv fabrikalari, ko`plab paxtani qayta ishlash va yog’ zavodlari ishlamoqda. O`zbekiston paxta tolasi ishlab chiqarish bo`yicha dunyoda 4-o`rinda turadi. Paxta tolasini eksport qilish bo`yicha 2-o`rinda turadi. O`zbekistonda har yili 16,5 mln. dekalitr hajmda 30 xildagi vino, shampan, konyak ishlab chiqariladi. O`zbek vinolari tanlovlarda 92 ta medal bilan taqdirlangan. 463 Mineral-xomashyo va qishloq xo`jalik resurslari xorijiy mamlakatlar bilan o`zaro manfaatli hamkorlik qilish, respublika iqtisodini rivojlantirishning muhim omilidir. Download 4.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|