Referat mavzulari ro’yxati

Elektr o‘tkazuvchanlik. SHishaning elektr o‘tkazuvchanligi uning kimyoviy 
strukturasiga, shu jumladan kremniy, bor, bariy, litiy va sh.k. larning oksidlari miqdoriga, 
mikroarmatura va fibroarmatura bilan ta’minlanganligiga bog‘liq bo‘ladi.
Oddiy silikat shishasining xona haroratidagi solishtirma elektr qarshiligi 10
10
-10
11
Om
.
sm, teshib o‘tish kuchlanishi 450 kV/sm
2
tashkil qiladi.

---

Texnologik xususiyatlari. SHishani va undan tayyorlangan buyumlarni mexanik qayta 
ishlash mumkin: olmos bilan kesish, arralash, pobedit keskichlari vositasida charxlash, 
shliflash, polirovkalash shular jumlasidandir. SHishani 800-1000
0
S haroratda list, nay, tola 
sifatida cho‘zib olish, payvandlash va puflab shakl berish, buyum olish mumkin. Keyingi 
paytda shishaning ishlanuvchanligidan foydalanib, undan turli qurilish va me’morchilik 
buyumlari va qismlari, shishapaketlar, tola va matolar tayyorlash imkoniyati tug‘ildi.
4.SHishaning turlari
Taxta oyna. Taxta oynaga oddiy deraza, vitrina, issiqlik nurlarini yutuvchi, 
armaturalangan va boshqa oyna turlari kiradi.
Taxta oyna deraza va eshikni to‘sishga, sanoat va jamoat binolarini tashqi muhitdan 
izolyasiyalashda, ichki va tashqi tomondan bezashda ishlatiladi. Taxta oyna eni 250-1600 
mm, uzunligi 250-2200 mm, qalinligi 2; 2,5; 3; 4; 5 va 6 mm o‘lchamlarda tayyorlanadi. 
Bir metr kvadrat oynaning massasi 2-5 kg bo‘ladi. SHisha taxtaning nur o‘tkazuvchanligi 
87% kam bo‘lmasligi, shaffof bo‘lishi talab etiladi. U rangsiz bo‘lib, ba’zi xollarda yashil 
Yoki ko‘kimtir soyalar bo‘lishi ruxsat etiladi. Taxta oyna yuzasidagi qiyshiqliklar, 
burmalar, Yo‘l-Yo‘l chiziqlar, bo‘shliqlarning bo‘lishi uning navini belgilaydi.
Vitrina oynasi ma’muriy, maishiy, savdo, mehmonxona va sh.k. binolarni bezashda va 
izolyasiyalashda ishlatiladi. Vitrina oynalari polirovkalanib, qalinligi 6-10 mm, eni 3500, 
bo‘yi 6000 mm gacha o‘lchamlarda ishlab chiqariladi. Vitrina oynasining bir tomonlama 
nur o‘tkazuvchi turi binolarni bezashda va Yorug‘lik nurini mo‘‘tadil saqlashda zarur 
bo‘ladi.
Issiq nurlarni qaytaruvchi oyna bir tomondan 0,3-1 mkm qalinlikda, turli rangdagi 
metall va oksid plYonkalar bilan qoplangan bo‘ladi. Metall Yoki oksid qoplamalari 
maxsus ionli purkash uskunalari Yordamida nikelxrom aralashmasi, temir, mis, xattoki 
oltin, platina va sh.k. nodir metallar qoplanishi mumkin. Ularning nur o‘tkazuvchanligi 
30-70% atrofida bo‘ladi.
Metall qoplamali shishalar infraqizil nurlarni qaytargani sababli qizimaydi va xonadan 
nur tashqariga chiqmasligi tufayli binolarda issiqlik saqlanadi. Metall va oksid plYonkalar 
bilan qoplangan vitrina oynalari Parij, Berlin, Toshkent (Biznes markazi, Interkontinental 
mehmonxonasi va x.k.) va boshqa ma’muriy binolarni bezash va izolyasiyalashda 
ishlatilgani, uning imkoniyatlari ko‘pligidan darak beradi.
Issiq nurlarni yutuvchi oyna oddiy oynadan kimyoviy tarkibida temir, kobalt, nikel 
oksidi bo‘lishi bilan farq qiladi. Oynaning bu turi davolanish, bolalar bog‘chalari, gulxona, 
qishki bog‘, bino va inshootlarni romlariga o‘rnatiladi.
Nur qaytaruvchi oyna gulli va xiralashtirilgan turlarga bo‘linib, xona ichi ko‘rinmasligi 
uchun deraza, eshik romlariga o‘rnatiladi. Gulli oyna quyilaYotganda maxsus valiklardan 
foydalaniladi. Xiralashtirilgan oyna esa, qum oqimi bilan oddiy oynani qayta ishlab 
tayyorlanadi.
Armaturalangan oynani kuydirilgan, xromlangan, nikellangan po‘lat to‘r bilan 
kuchaytirib tayyorlanadi. Bu oyna silliq va to‘lqinsimon bo‘lib, oyna sindirilganda sochilib 
ketmasligini ta’minlaydi. Uning o‘lchamlari: uzunligi 1200-2000 mm, eni 400-1500 mm.
Toblangan oyna oddiy oynani 540-650
0
S haroratda qizdirib va astasekin sovutib olinadi. 
Toblangan oynaning zarbiy va egilishdagi mustahkamligi oddiy oynaga nisbatan bir necha 
barobar yuqori. Toblangan oyna vitrinalar, eshiklar, balkon, zinapoya to‘siqlari va 
bo‘lmalar tayyorlashda ishlatiladi.

---

Radioaktiv nurlarga bardoshli oynani shixta tarkibiga qo‘rg‘oshin, litiy, bor, kadmiy va 
seziy 
oksidlari 
(0,25-1,5%) 
qo‘shilib tayyorlanadi. Bunday oynalar atom 
elektrostansiyalarida, 
reaktor 
qurilmalari 
xonalarida, 
izotoplar 
tayyorlaydigan 
korxonalarda ishlatiladi.
Ko‘p qavatli oyna (tripleks) oddiy va armaturalangan bo‘lib, asosiy va oraliq 
(amortizatsiyalovchi) qatlamlardan iborat. Bu oyna turi sindirilganda maydalansa ham 
sochilib ketmaydi.
Issiqqa bardoshli oyna borosilikatli bo‘lib, tarkibida bor, rubidiy va litiy oksidlari 
bo‘ladi. Bu oyna turi 200
0
S haroratga chidaydi va haroratdan chiziqli kengayish 
koeffitsienti oddiy oynadan 2-3 marta kam bo‘ladi (2-4
.
10
-60
S).