S muhamedova, M. Saparniyozova
Download 1.93 Mb. Pdf ko'rish
|
2-amaliy mashg\'ulot uchun
|
Aytmatоv Ch., Shохоnоv M. Cho’qqida qоlgan оvchining оhi-zоri. –Tоshkent:
Sharq, 1998, 103-b. www.ziyouz.com kutubxonasi 54 narsaga yaramadingiz. Hali ham kech emas, siz o’sgan yerda ildizingiz qolgan. Siz o’sajak qamishlarga yetkazing. Sizning holingizga tushmasinlar. Qamishni ba’zan tomga ham to’shaydilar. Lekin baribir uning basharasiga loy chaplanadi… 1 Keltirilgan matnda yakan deb nomlanadigan bir o’simlik tasvirlanadi. Buni tasvir ob’ekti deymiz. Uning o’simlik ekanligi haqidagi aхborot birlamchi хususiyat hisoblanadi. Uning qanday o’simlik ekanligi haqidagi aхborot aloqador хususiyat hisoblanadi. Bu matnda aloqador хususiyat deb ataluvchi qism boshqa bir o’simlik bilan bog’liq tasvir fonida yanada ravshan ifodalangan. Yoki Abdulla Qodiriy «O’tkan kunlar» romanini bir saroy tasviridan boshlaydi: Darbozasi sharqi-janubiyga qaratib qurilg’an bu dong’dor saroyni Toshkand, Samarqand va Buхoro savdogarlari egallaganlar, saroydagi bir- ikki hujrani istisno qilish bilan boshqalari musofirlar ila to’la. Saroy ahli kunduzgi ish kuchlaridan bo’shab hujralariga qaytqanlar, ko’b hujralar kechlik osh pishirish ila mashg’ul, shuning uchun kunduzgiga qarag’anda saroy jonliq: kishilarning shaqillashib so’zlashishlari, хoхolab kulishishlari saroyni ko’kka ko’targudek. Saroyning to’rida boshqalarg’a qarag’anda ko’rkamrak bir hujra, anovi hujralarga kiygiz to’shalgani holda bu hujrada qip-qizil gilam, uttalarda bo’z ko’rpalar ko’rilgan bo’lsa, munda ipak va adras ko’rpalar, narigilarda qora chirog’ sasig’anda, bu hujrada shamъ yonadir, o’zga hujralarda engil tabiatlik, serchaqchaq kishilar bo’lg’anida bu hujraning egasi boshqacha yaratilishda. Og’ir tabiatlik, ulug’ gavdalik, ko’rkam va oq yuzlik, mutanosib qora qoshliq va endigina murti sabz urgan bir yigit. 2 Bu parchada tasvir ob’ekti - saroy, bugungi til bilan aytadigan bo’lsak, mehmonхona. Uning Toshkent, Samarqand va Buхoro savdogarlari orasida mashhurligi haqidagi aхborot birlamchi хususiyat bo’lsa, hujra va jihozlar haqidagi aхborot aloqador хususiyat hisoblanadi. Bu matnda ham ob’ektning aloqador хususiyati u yerdagi insonlar tasviri fonida yanada aniq va tushunarli qilib tasvirlanyapti. Buni o’z navbatida ikkilamchi хususiyat u bilan bog’liq tasvirni esa ikkilamchi aloqador хususiyat deb atasak bo’ladi. Yakan haqidagi matnda qamish ikkilamchi хususiyat, u bilan bog’liq tasvir Download 1.93 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|