Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

TOVUSHLARNING BIRLASHTIRUVCHI VA FARQLOVCHI
BELGILARI 
Taqqoslanayotgan ikkita birlikning har ikkalasi uchun umumiy, bir xil 
xususiyatlar birlashtiruvchi belgilar, har birida alohida-alohida, har xil xususiyatlar 
farqlovchi belgilar sanaladi. 
Masalan, b va p undoshlarini taqqoslaganimizda b lab undoshi, portlovchi va 
jarangli; p esa lab undoshi, portlovchi va jarangsiz ekanligini koʻramiz. Demak, 

---

16 
ularning har ikkalasida umumiy, bir xil boʻlgan lab undoshi va portlovchilik 
xususiyatlari birlashtiruvchi belgi, ikkalasida har xil boʻlgan jarangli-jarangsizlik 
xususiyatlari farqlovchi belgi hisoblanadi.
Tovushlarning birlashtiruvchi va farqlovchi belgilari 
№ 
Tasniflar 
g 
k 
Birlashtiruv
chi belgilar 
Farqlovc
hi 
belgilar 
1 
Hosil boʻlish oʻrniga 
koʻra 
til orqa 
til orqa 
Hosil boʻlish 
oʻrniga va 
hosil boʻlish 
usuliga koʻra 
Ovoz va 
shovqinni
ng 
ishtirokiga 
koʻra 
2 
Hosil boʻlish usuliga 
koʻra 
portlovchi 
portlovchi 
3 
Ovoz va shovqinning 
ishtirokiga koʻra 
jarangli 
jarangsiz 
№ 
Tasniflar 
q 
x 
Birlashtiruv
chi belgilar 
Farqlovc
hi 
belgilar 
1 
Hosil boʻlish oʻrniga 
koʻra 
chuqur til 
orqa 
chuqur til 
orqa 
Hosil boʻlish 
oʻrniga va 
ovoz va 
shovqinning 
ishtirokiga 
koʻra 
Hosil 
boʻlish 
usuliga 
koʻra 
2 
Hosil boʻlish usuliga 
koʻra 
portlovchi 
sirgʻaluvchi