Strategiyalíq menedjment 5230200-Menedjment (tarmaqlar hám tarawlar boyınsha) bakalavr talim bagdarı studentleri ushın oqíw qollanba

Tayanısh sózler: strategiyalıq poziciya, strategiyalıq status, báseki 
poziciyası, kúshli hám ázzi tárepler, marketiń, qun, nátiyjelilik, básekige 
shıdamlılıq. 
Qadaǵalaw ushın sorawlar: 
1. 
Kompaniyanıń strategiyalıq poziciyasın bahalaw metodı. 
2. 
Kompaniyanıń strategiyalıq abırayın bahalawda ishki hám sırtqı ortalıq 
analizin túsindiriń. 
3. 
Kompaniyanıń kúshli hám ázzi tárepleri nede? 4.Kompaniyanıń báseki 
poziciyası qanday dárejede bekkem? 5.Kompaniya qanday strategiyalıq mashqalalar 
menen soqlıǵısadı? 
6.Marketiń funkciyasın analizlewde qaysı kórstkishlerge itibar qaratıladı? 
7.Qun jaratıwshı shınjır nelerden ibarat ?. 
8.Kompaniya jaǵdayınıń analizi qanday tárizde ámelge asırıladı?
9.Ámeldegi strategiyanıń nátiyjeligi qanday anıqlanadı? 
10. 
Kompaniya baxaları hám qárejetleriniń básekige shıdamlılıǵı qanday 
anıqlanadı?

---

64 
5 TEMA: STRATEGIYA HÁM BÁSEKI ÚSTINLIGI 
JOBA: 
5.1 Básekiniń 5 ulıwmalıq strategiyası. 
5.2 Báseki ústinligin saqlap qalıw ushın hújim jasaw strategiyasınan paydalanıw. 
5.3 Báseki ústinligin qorǵaw ushın qorǵanıw strategiyalarınan paydalanıw. 
5.4 Vertikal integraciya strategiyası hám báseki ústinligi.
5.1 Básekiniń 5 ulıwmalıq strategiyası 
Kompaniyanıń báseki strategiyası – bul bizneske qatnas klientlerdi tartıwǵa 
qaratılǵan baslamalar, kompaniyanıń bazardaǵı poziciyanı bekkemlew ushın alıp 
baratuǵın gúresten ibarat. Bazardaǵı básekini urısqa uqsatıw múmkin. Bul urusta 
qarsılaslar jaradar bolıwı, zıyan kóriwi múmkin. Bunda tek eń jaqsı strategiya 
jeńiske erisedi. Kompaniyanıń báseki strategiyası hújim hám qorǵanıw háreketlerin, 
qısqa múddetli taktikalıq hám uzaq múddetli hárektelerdi óz ishine aladı. 
Bazardaǵı básekilesler qansha bolsa báseki strategiyasınıń variantları hám 
kórinisleriniń sanı sonsha boladı. Biraq olardıń túrleri qansha kóp bolmasın, olardıń 
uqsasları tabıladı. Strategiyalıq qatnastıń keń tarqalǵan 5 variantı bar bolıp olar 
tómendegishe keltirilgen: 
1. 
Qárejetler boyınsha ilgerlewshilik strategiyası. Tovar hám 
xızmetlerdi islep shıǵıwda tolıq qárejetlerdi azaytıwdı kózde tutadı. Bul bolsa óz 
gezeginde kóp sanlı qarıydarlardı tartadı. 
2. 
Keń diversifiksiciyalaw strategiyası. Kompaniya tovarlarına 
básekiles firmalar tovarlarınan parıq qılatuǵın ózine tán kórinislerdi beriwge 
qaratılǵan strategiya. Bul da qarıydardı keńnen tartıwǵa járdem beredi. 
3. 
Optimal qárejetler strategiyası. Qarıydarlarǵa pás qárejetler hám 
ónimdi keńnen diverifikaciyalawdı uyǵınlastırıw esabınan bahalı tovar alıw 
imkaniyatın beredi. Tiykarǵı wazıypa uqsas tovardı islep shıǵarıwǵa salıstırmalı 
optimal qárejet hám pás bahalardı támiyinlewden ibarat. 
4. 
Fokuslangan 
strategiya. 
Bunda 
strategiya 
pás 
qárejetlerge 
tiykarlanǵan bolıp, qarıydarlardıń tar segmentine baǵdarlanadı. Bunda firma óz 
básekileslerinen bir qansha bahalardı arzanlatıw esabınan utıp ketedi. 

---

65 
5. 
Sáwlelengen 
strategiya 
yamasa 
ónimdi diversifikaciyalawǵa 
tiykarlanǵan bazar uyası strategiyası. Onıń maqseti– tańlanǵan segmentlerdiń 
kórneklilerin olardıń diydi hám talaplarına jánede tolıqraq juwap beretuǵın tovar 
hám xızmetler menen támiyinlew bolıp tabıladı.