Т а с д и қ л а й м а н” Термиз туман прокурори адлия маслаҳатчиси

2-жилд иш варағи “156-162”

Жиноят иши бўйича гувоҳ тариқасида сўроқ қилинган Султонов Сохибжон Яхёхонович ўз кўрсатувида, “Мен 2019 йилнинг 27 сентябрь кунидан буён “Асака банк” АЖ ички аудит департаменти ўринбосари вазифасида ишлаб келмоқдаман. Менинг хизмат вазифаларимга филиалларда режавий текшириш ўтказиш, хизмат текшируви ўтказиш ва бошқалардан иборат.

“Termiz Agro Uzum” МЧЖ раҳбари Н.Б.Базаров, “Асака банк” АЖ Термиз филиали мансабдор шахслари билан ўзаро жиноий тил бириктириб, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг
2015 йил 21 декабрдаги ЭДО-03/1-143-сонли йиғилиш баёнига кўра, “Termiz Agro Uzum” МЧЖнинг раҳбари Н.Б.Базаров томонидан “Асака банк” АЖнинг Термиз филиали ўртасида 22.05.2017 йилда тузилган 586-сонли шартномага асосан кредит таъминотига 23.400.000 сўмга баҳоланган 75 722 МАА бўлган “Нексия 3” автомашинаси ва 21.150.000 сўмга баҳоланган ТМ-25-1000 КвА трансформатори ва 228.440.000 сўмга баҳоланган “Sarman Surxon fayzi” МЧЖга қарашли савдо дўконини гаровга қўйиб, Термиз тумани, Каттақум маҳалласида 4,7 гектар ер майдонида узумчилик боғини ташкил этиш учун 7 йил муддатга йиллик 9 % (фоиз) устама тўлаш шарти билан 300.000.000 сўм имтиёзли кредит маблағи ажратилишига эришиб, боғ яратиш чораларини кўрмаган ҳолда узумзор ташкил этмасдан, имтиёзли кредитни қайтариш чораларини кўрмасдан ўзига ишониб топширилган 300.000.000 сўм кредит маблағлари эвазига олинган товарларни сотиб, ўзининг шахсий эҳтиёжларига ишлатиб юбориб, ўзининг ихтиёрида бўлган ўзганинг 300.000.000 сўмлик жуда кўп миқдордаги пул маблағларини ўзлаштириш йўли билан талон-торож қилганлиги ҳолати юзасидан қуйидагиларни баён қиламан.
Хизмат текшируви давомида қуйидагилар аниқланди.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖга 300,0 млн. сўм миқдорида кредит ажратилган бўлиб, 08.09.2022 йил ҳолатига 95413 “Ҳисобдан чиқарилган кредитлар ва лизинглар” ҳисобрақамида 300,0 млн. сўм миқдорида, 91501- “Берилган кредит ва лизингларга ҳисобланган фоизлар” ҳисобрақамларида 94,28 млн. сўм миқдорида, жами
394,28 млн. сўм миқдорида банк олдида қарздорлиги мавжуд. “Termiz Agro Uzum” МЧЖ раҳбари Базаров Нажмиддин Болтаевич томонидан «Асака» банк Сурхондарё вилоят филиали бошқарувчиси С.Э.Расуловга 2017 йил 27 апрелда 3-сонли ариза билан, жамият 4,7 га ер майдонида узумчилик боғи учун узум кўчатлари, цемент, шпал, сим, насос, сетка сотиб олиш мақсадида 84 ой муддатга йиллик 9 фоиз устама ҳақ тўлаш шарти билан, ”Сарман Сурхон Файзи” МЧЖга тегишли бўлган Термиз шахар, С.Термизий кўчаси №20-б манзилгоҳда жойлашган “Савдо дўкон биноси”нинг ликвидлик баҳоси 228,44 млн. сўм бўлган гарови, “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли бўлган 2016 йилда ишлаб чиқарилган давлат рақами 75/722 МАА бўлган нексия 3 русумли автомобили ликвидли баҳоси 23,4 млн. сўм бўлган гарови ва “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли бўлган Трансформатор 160/10 асбоб-ускунаси ликвидлик баҳоси 21,1 млн. сўм бўлган гарови ҳамда “Mega investInsurance” суғурта компаниясининг 102,0 млн. сўмлик кредит қайтармаслик хатари суғурта полиси гаровлари эвазига 300,0 млн.сўм миқдорида кредит маблағи ажратишни сўраб мурожаат қилинган. «Асака» банкининг 2017 йилга мўлжалланган кредит сиёсатининг 6-боб 6.4.2-бандига зид равишда, кредит олиш учун берилган аризада уни тўлашнинг бирламчи ва иккиламчи манбалари кўрсатилмаган, кредитни тўлашнинг манбалари ва истиқболларига асосий эътибор қаратилмаган, гаровни сотишдан тушадиган маблағлар кредитни қайтаришнинг иккиламчи эмас, бирламчи манбаси ҳисобланган. Аслида эса бундай ҳолатларда Кредит сиёсати бўйича кредит берилиши мумкин бўлмаган. (Масъуллар: Кредит қўмитаси раиси З.З.Холмуродов ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминов); 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, “Termiz Agro Uzum” МЧЖнинг кредит олиш бўйича таъсисчилар йиғилиш баёни талаб қилиб олинмаган, шунингдек, гаровга қўювчилар ”Сарман Сурхон Файзи” МЧЖ ва “Бинокор Сурхон” МЧЖларнинг гаровга қўйиш бўйича таъсисчилар қарори талаб қилиб олинмаган (Масъул: Б.Сатторов). Мижоз томонидан тақдим этилган бизнес режага (ТИА) асосан лойиҳанинг умумий қиймати 400,0 млн.сўмни ташкил этади. Шундан 380,0 млн. сўмлик қисми узумчилик боғи учун узум кўчатлари, цемент, шпал, сим, насос, сетка сотиб олиш учун банк кредит маблағлари ҳисобидан молиялаштириш ва қолган 20,0 млн.сўмлик қисми мижоз томонидан техника харажатлари, ёнилғи, ёнилғи мойлаш харажатлари ва ишчи ҳизматчиларнинг иш ҳақлари харажатлари билан лойиҳада иштирок этиши белгиланган. “Termiz Agro Uzum” МЧЖнинг кредит лойиҳаси бўйича Кредит бўлими бошлиғи в.в.б. С.Абдувохидов ҳамда гаров мулки бош мутахассиси Б.Сатторовлар томонидан 2017 йил
24 апрелда хулоса тайёрланиб, кредит қўмитасига тақдим қилинган (Ушбу кредит йиғма жилди бўйича кредит инспектори Б.Сатторов ҳисобланади). АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги
156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 3-иловаси, 16-бандига зид равишда, кредит бўлими хулосасида лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ банк рискларини камайтириш чоралари тавсифи ёритилмаган яъни кредит қайтмаслик хатари вужудга келганда қарздорликни ундириш манбалари ўрганилмасдан, асоссиз равишда, 300,0 млн.сўм кредит лойиҳаси бўйича хулоса тайёрланган (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов); АТ “Асакабанк” нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 4.33-бандига асосан, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25% миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, Банк масъул ходимлари томонидан мижознинг лойиҳада иштирок этиши лозим бўлган 20,0 млн. сўмлик қисми бўйича амалга оширилган ишларни тасдиқловчи ҳужжатларни талаб қилиб олинмасдан ҳамда кредит сиёсатининг 4.33-бандига зид равишда, ўрганилмасдан, филиал Кредит қўмитасига 300,0 млн. сўмлик кредит ажратиш бўйича асоссиз равишда, ижобий ҳулоса тақдим қилинган (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов); “Асакабанк” АЖ Термиз филиалининг “Termiz Agro Uzum” МЧЖга ажратилган 300,0 млн.сўм миқдоридаги кредит ажратилишида Кредит қўмитаси таркиби: “Асака” банк Сурхондарё вилоят филиалининг2017 йил 01мартдаги 85-и/ч-сонли буйруғига асосан,Кредит қўмитаси раиси С.Э.Расулов ва аъзолари З.Холмуродов, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, И.Махмудовлардан иборат кредит қўмита таркиби тузилган (Кредит ажратилган санадаги қўмита таркиби). “Асака” банк Сурхондарё вилоят филиалининг 20.04.2017 йилда №108-а/ф буйруғига асосан филиал бошқарувчиси в.в.б. С.Э.Расулов Тошкент шахрига ҳизмат сафарига юборилган ва ҳизмат сафарида бўлган даврида вақтинчалик филиал бошқарувчиси в.в.б. З.З.Холмуродов зиммасига юклатилган. “Асака” банк Сурхондарё вилоят филиалининг 24.04.2017 йилда №112-а/ф буйруғига асосан филиал бошқарувчиси в.в.б. С.Э.Расулов ўз ҳизмат вазифасини бажаришга киришган. Банк филиали кредит қўмитаси томонидан 23.04.2017 йилда №2017-586-сонли йиғилиш баённомасига асосан,лойиҳани молиялаштириш қуйидаги шартлар асосида маъқулланган. 2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг
4.33-бандига зид равишда, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25 фоизи миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, ушбу лойиҳа тақдим қилинган бизнес режа кредит маблағи 380,0 млн.сўм, қарз олувчининг ўз маблағи 20,0 млн.сўм қилиб кўрсатилган. Кредит бўлими бошлиғи в.в.б С.Абдувохидов ҳамда кредит инспектори Б.Сатторовлар томонидан берилган 2017 йил 23 апрелдаги хулосада, қарз олувчининг улуши 100,0 млн.сўм эканлиги асоссиз равишда хулосага киритилган ҳамда банк филиали кредит қўмитаси томонидан қарз олувчининг лойиҳадаги улуши ўрганилмасдан кредит ажратилиши асоссиз равишда маъқулланган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 49-бандига зид равишда, суғурта тўловлари мижоз ҳисоб рақамидан амалга оширилмасдан ва тўловни амалга оширилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмасада, асоссиз 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар). 2015 йил
12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, ушбу лойиҳа доирасида хом ашё олиш бўйича ва етиштирилган маҳсулотларни сотиш бўйича шартномалар каби ҳужжатлар банк филиали томонидан талаб қилиб олинмасдан асоссиз равишда, 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар). “Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли ““Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибининг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами тўлиқ олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати, суғурта мукофоти тўлиқ тўланганлиги ўрганилмаганлиги натижасида, “MEGA INVEST INSURANCE” суғурта компаниясининг 22.05.2017 йилдаги №11/80/1/01043-сонли суғурта полиси, қарз олувчи томонидан тўланиши лозим бўлган 1,02 млн. сўм суғурта мукофоти тўланмаганлиги сабабли, суғурта шартномасининг 3.1 ҳамда 5.2. бандларига асосан тузилган шартнома бир томонлама бекор бўлганлиги ва кучга кирмаганлиги инобатга олинса, АТ “Асакабанк”нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига ҳамда “Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли “Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 19-бандига зид равишда, кредит миқдорининг 125% миқдорида таъминот билан таъминланмасдан, 81,6 млн. сўмлик гаров тақчиллиги билан асоссиз равишда 300,0 млн. сўмлик кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар). 2017 йил 22 майда №2017-586-сонли кредит шартномаси Банк филиали ва мижоз ўртасида расмийлаштирилган. Кредит шартномаси филиал (собиқ) бошқарувчиси в.в.б З.З.Холмуродов, (собиқ) бош бухгалтер С.Саматов, ҳамда “Termiz Agro Uzum” МЧЖ раҳбари Н.Базаровлар томонидан имзоланган. “Асака”банк Сурхондарё вилоят филиали бошқарувчиси в.в.б З.З.Холмуродов томонидан, Кредит хатарларини бошқариш департаменти бошлиғи А.Саидовдан электрон ссуда карточкаларини тасдиқлаб беришни сўраб 23.04.2017 йил кунидаги
02-3/591-сонли хат билан мурожаат қилинган. Ушбу хатда кредит таъминотига “Сарман Сурхон Файзи” МЧЖга тегишли бўлган Термиз шахар С.Термизий кўчаси №20 б манзилгоҳда жойлашган “Савдо дўкон биноси”, “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли бўлган 2016 йилда ишлаб чиқарилган давлат рақами 75/722МАА бўлган нексия-3 русумли автомобили, “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли бўлган Трансформатор 160/10 ускунаси ва “Mega investInsurance” суғурта компаниясининг кредит қайтмаслик хатари суғурта полиси тақдим қилиниши белгиланган.
Кредит бўйича гаров таъминотларини расмийлаштирилиши:
Филиал кредит қўмитасининг 2017 йил 23 апрелдаги №2017-586-сонли баённомасига асосан қуйидаги гаров объектлари қабул қилиниши белгиланган. Жумладан: “Сарман Сурхон Файзи” МЧЖга тегишли бўлган Термиз шахар С.Термизий кўчаси №20б манзилгоҳда жойлашган “Савдо дўкон” биноси ликвидлик бахоси 228,44 млн.сўм қийматида 23.05.2017 йилда Сурхондарё вилояти Термиз шахар 2-сон давлат нотариал идораси томонидан ипотека шартномаси расмийлаштирилган ва гаровга қўйилган. “Mega investInsurance” суғурта компанияси томонидан ушбу гаров 21.05.2018 йилга қадар суғурталанган. “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли бўлган 2016 йилда ишлаб чиқарилган давлат рақами 75/722МАА бўлган нексия-3 русумли автомобил ликвидли баҳоси 23,4 млн.сўм қийматида 23.05.2017 йилда Сурхондарё вилояти Термиз шахар 2-сон давлат нотариал идораси томонидан ипотека шартномаси расмийлаштирилган ва гаровга қўйилган. “Mega investInsurance” суғурта компанияси томонидан ушбу гаров 21.05.2018 йилга қадар суғурталанган. “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли бўлган Трансформатор 160/10 ускунаси ликвидлик бахоси 21,1 млн.сўм қийматида 23.05.2017 йилда Сурхондарё вилояти Термиз шахар 2-сон давлат нотариал идораси томонидан гаров шартномаси расмийлаштирилган ва гаровга қўйилган. “Mega investInsurance” суғурта компанияси томонидан ушбу гаров 24.05.2018 йилга қадар суғурталанган. “Mega investInsurance” суғурта компаниясининг
102,0 млн.сўмлик кредит қайтармаслик хатари суғурта полиси 21.05.2018 йилгача бўлган муддатга олинган. 04.10.2019 йилда №2019/5-сонли 100,0 млн. сўмлик фуқаро Бойсариева Дилфуза Абдиназаровнани кафиллик шартномаси олинган. Кафиллик шартномасига асосан, “Termiz Agro Uzum” МЧЖни 300,0 млн. сўмлик кредит шартномаси бўйича мажбуриятлар қарз олувчи томонидан бажарилмаган тақдирда кафил фуқаро Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна 100,0 млн. сўмлик кредит қарзини фоизлари билан бирга қоплаб беришини ўз зиммасига олган. Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи ҳисобланади; “Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли ““Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 1-иловасида “гаров мулкини расмийлаштиришда керакли бўлган ҳужжатлар рўйхати”нинг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати тўлиқ ўрганилмаган (суғурта ташкилотининг таъсис ҳужжатлари нусхаси, фаолиятини амалга ошириш юзасидан лицензияси, гувоҳномаси, имзо қўйишга ваколати бор раҳбарнинг буйруғи ва ишончнома нусхаси кредит йиғма жилдига тикилмаган); (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов)
Шунингдек суғурта шартномаларида кредит олувчи ва гаровга қўювчилар томонидан имзо қўйилмаган. Суғурта полисларини муддати 21.05.2018 йилда ўтган; Бугунги кунда кредит қайтмаслик хатари суғурта полисининг муддати ўтганлиги сабабли, ушбу кредит маблағининг 81,6 млн.сўмлик қисми таъминотсиз ҳолатга келиб қолган. Кредит маблағи мижознинг (15501000900616998001) ҳисобрақамидан 2017 йил 26 май куни “Аlfa-Bilkaster” МЧЖнинг ҳисоб рақамига “22.04.2017 йилдаги №11/1-сонли шартномага асосан сетка ва бетон гишт махсулотлари сотиб олиш учун”мазмунида 18,0 млн.сўм, “Теrmiz Inter Invest” МЧЖнинг хисоб рақамига “03.05.2017 йилдаги №141-сонли шартномага асосан шпаллер сотиб олиш учун”мазмунида 83,0 млн.сўм, “Binokor Surxon”МЧЖнинг хисоб рақамига “19.04.2017 йилдаги №40-сонли шартномага асосан Насос олиш учун” мазмунида 14,0 млн.сўм, РКП АО "УзРТСБ"нинг хисоб рақамига “20.04.2017 йилдаги №35-сонли шартномага асосан цемент махсулоти сотиб олиш учун” мазмунида 114,0 млн.сўм, "Universal Gold Honest" МЧЖ нинг хисоб рақамига “22.04.2017 йилдаги №03-сонли шартномага асосан Узум кўчати ва хар хил турдаги сим сотиб олиш учун” мазмунида 71,0 млн.сўм маблағлар ўтказилган. “Аlfa-Bilkaster” МЧЖ ва "Universal Gold Honest” МЧЖ хисоб рақамларига ўтказилган кредит маблағлар бўйича сотувчи ва сотиб олувчи ўртасида икки томонлама тузиладиган шартномалар кредит йиғма жилдида мавжуд эмас; “Теrmiz Inter Invest” МЧЖ ва “Binokor Surxon” МЧЖлар томонидан тақдим этилган шартномалар тўлдирилмаган ва кредит олувчи “Termiz Agro Uzum” МЧЖ томонидан тасдиқланмаган; Кредитнинг мақсадли ишлатилиши, кредит даврида доимий мониторинг назорати, кредит тўловлари ўз вақтида амалга оширилишини назорат қилиш кредит инспектори зиммасига бу бўйича назорат кредит қўмитаси аъзолари зиммасига юклатилган бўлсада, ажратилган кредит маблағлари 12 ойдан сўнг 2018 йил 29 май куни филиал ҳодими О.Алимов томонидан кредитнинг мақсадли ишлатилиши ҳолати ўрганилган ва кредит мақсадсиз ишлатилганлиги аниқланган. Филиал бошқарувчиси в.в.б З.З.Холмуродов томонидан. Кредит хатарларини бошқариш департаменти бошлиғи А.Саидов номига ёзилган, 23.04.2017 йил кунидаги 02-3/591-сонли хатда, кредитни мақсадли ишлатилиши ва мониторинг ишларини ўрнатилган тартибда олиб борилишини таъминлаш масъулиятини филиал бошқарувчиси ва Кредит бўлими ўз зиммасига олишини билдирган бўлсада, 2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига зид равишда, яъни кредитлашнинг асосий тамойилларига - қайтаришлик, тўловлилик, таъминланганлик, муддатлилик, мақсадли фойдаланиш ва рентабеллик тамойилларига - мажбурий риоя қилинмасдан, асоссиз равишда, тегишли тартибда кредитни муддатидан олдин ундириш ва қонуний чора кўришлик учун ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга хабар қилинмаган. (Масъуллар: Х.К.Холбоев, ва аъзолари З.З.Холмуродов, Х.Дж.Юлдашев, С.Саматов, Қ.Тангиров, О.Умаров, Ў.Мўминовлар). 31.01.2022 йилда “Асака” банк Термиз филиали мониторинг бўлими ҳодимлари Ш.Шопўлатов, А.Рахмоновлар томонидан ажратилган кредит юзасидан жорий мониторинг ўтказилган. Ушбу мониторинг бўйича кредит маблағи ҳисобига қурилиш моллари мавжуд эмаслиги, узум кўчатлари қуриб қолганлиги ва қаровсиз ҳолатда эканлиги, таъминот ҳолати қониқарсиз эканлиги, мижознинг молиявий ҳолати ёмонлиги, лойиҳа бўйича фаолияти йўлга қўйилмаганлиги, ҳозирда мижоз фаолият кўрсатмаётганлиги, бизнес режа кўрсаткичлари бажарилмаганлиги каби сабабларга асосланган ҳолда ажратилган кредит маблағи мақсадсиз сарфланганлиги аниқланган. Асака банк Кенгашининг 2003 йил 26 июлдаги 27-сонли баённомаси билан тасдиқланган 125-сон билан рўйхатга олинган “Асака банк тизимида инвестиция лойиҳаларини қўллаб қувватлаш ва молиялаштириш учун берилган кредитларни мониторинг қилиш” тартибининг 3.2-3.3-бандларига зид равишда, жорий мониторингларда қарз олувчининг молиявий ҳолати ёмонлиги, таъминот ҳолати қониқарсизлиги, кредит ҳисобига барпо этилган мулклар гаровга олинмаганлиги, кредит қайтишида хавф мавжудлиги, бизнес режа кўрсаткичлари бажарилмаганлиги аниқланган бўлсада, банк ходимлари томонидан мазкур муаммоларни ҳал қилиш бўйича тегишли қарор қабул қилиш мақсадида банк филиали кредит қўмитасига таклифлар билан ҳисобот тузиб киритиш юзасидан чора кўрилмаган. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2013 йил 27 декабрда 2546-сон билан рўйхатга олинган “Кичик тадбиркорлик субъектларини миллий валютада кредитлаш тартиби тўғрисида”ги НИЗОМни 3-Боб 34-бандида “Тижорат банклари кредитдан фойдаланишнинг муддати давомида доимий мониторинг ўтказади” деб кўрсатиб ўтилган бўлсада, масъул ходимлар томонидан ушбу талаблари бажарилмаган яъни 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаган. Фақатгина 2 маротаба, яъни
2019 йил 26 сентябр ва 2019 йил 20 ноябр кунлари мониторинг қилинган ва кредит мақсадсиз ишлатилган деб далолатнома тузилган (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар);
2015 йил 12 июндаги156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 146-бандига зид равишда, мижоз томонидан бизнес режада кўрсатилган пул оқимлари кўрсаткичларини бажарилиши ҳамда кредит лойиҳалари бўйича амалга оширилган ишлар ва таъминотлар ҳолати бўйича 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаган. (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар); Банк бошқаруви томонидан тасдиқланган 2017-2018йиллардаги кредит сиёсатининг 8-бўлимига мувофиқ жорий мониторинг (кредитни олиш ва тўлаш босқичида)амалга оширилмаган ҳамда кредит шартномасининг
9.1 d-бандига асосан хар бир молиявий йил тугагандан сўнг 90 кун ичида жамиятининг йиллик баланс ҳисоботи ва молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот жамиятдан олинмаган ва таҳлил қилинмаган. (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар); Мижозга кредит ажратилган санадан бошлаб, қарз олувчининг 20208-сонли ҳисобрақамига жами 536,6 млн.сўм
(322,6 млн.сўм устав фондини шакллантиришга, 70,2 млн.сўммолиявий ёрдам учун, 12,7 млн.сўм биржадан маблағлар қайтарилган, 131,0 млн.сўмқурилиш монтаж ва бажарилган ишлар учун) келиб тушган. Қарз олувчининг 20208-ҳисобрақамига келиб тушган маблағлардан 41,7млн.сўмкредитнинг асосий қарз ва фоиз қарздорликлари ҳамда пеняларга, 380,4 млн.сўм бошқа ташкилотларга кафиллик шартномага асосан кредит қарздорлиги учун, 4,0 млн.сўм жисмоний шахс учун уй-жой якуний тўлови учун, 14,9 млн.сўм жисмоний шахсларнинг кредит қарздорликлари учун, 14,7 млн.сўмсолиқтўловлари учун, 1,1 млн.сўм электр энергия учун, 9,5 млн.сўм темир йўл харажатлари учун, 45,5 млн.сўм молиявий ёрдам учун, 1,5 млн.сўм минерал ўғит учун, 2,4 млн.сўм қишлоқ хўжалик махсулотлари олиш учун, 17,5 млн.сўм устав капитали учун тўланган суммақайтарилиши учун,3,0 млн.сўм бажарилмаган ишлар учун тўловлар қайтарилган. Асосий ҳисобрақам айланмаси 20.06.2018 йилда тўхтаган. “Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан 4 та ҳолатда 4,47 млн. сўм филиални собиқ ходими Бойсариева Дилфуза Абдиназаровнани банкдан олинган “Истеъмол” кредити тўловлари учун ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилган; “Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан филиални собиқ ходими Бойсариева Назира Абдиназаровнани уй-жой тўлови учун “Ипотека-Банк” АТИБ омонат ҳисобрақамига ҳамда кредит тўлови учун 3 та ҳолатда 1,41 млн. сўм ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилган; Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (18.01.2006 йилдан 03.02.2014 йилгача) ишлаган, Бойсариева Назира Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (08.2014 йилдан 08.2015 йилгача) ишлаган;
Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи, Бойсариева Назира Абдиназаровна эса қайинсинглиси ҳисобланади;
Мижоз тақдим қилган Бизнес-режага кўра 5 йил мобайнида
649,4 млн. сўм миқдорида маҳсулот сотилиши режалаштирилган ҳолда мижоз ҳисобрақамига лойиҳа доирасида маҳсулот сотишдан пул маблағи келиб тушмаган ва бизнес режа кўрсаткичи умуман бажарилмаган.
Бу билан филиал кредит қўмитаситомонидан 2017 йил 22 майдаги №2017-586-сонли кредит шартноманинг III-бобида кўрсатилган мажбуриятларнинг мижоз томонидан бажарилишини назоратга олинмаганлиги ва мижоздан молиявий ҳисоботлар талаб қилиб олинмаганлиги, таҳлил қилинмаганлиги сабабли юқоридаги ҳолат юзага келиб, кредит маблағи мақсадсиз ишлатилган. (Масъуллар: Кредит қўмитаси раиси З.З.Холмуродов ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Муминов).
Кредит маблағини ундирилиши бўйича қилинган ишлар:
29.06.2020 йил куни ССП Сурхондарё вилоят худудий бошқармаси томонидан Термиз туманлараро иқтисодий судига тарафлар ўртасида тузилган 22.05.2017 йилдаги 2017/586-сонли кредит шартномаси бўйича кредит ва унга ҳисобланган фоизларни ундириш, ундирувни гаровга олинган мол-мулкига қаратиш бўйича даъво аризаси киритилган.
11.08.2020 йил куни Термиз туманлараро иқтисодий судини
4-1901-2002/910-сонли Ҳал қилув қарори чиққан, Ҳал қилув қарорида давогарни талаби қисман қаноатлантирилган.Жавобгар “Termiz Agro Uzum”МЧЖ ҳисобидан даъвогар “Асакабанк” АТБ фойдасига
48,9 млн.сўм муддати ўтган кредит фоизи, 1,9 млн.сўм муддатли кредит фоизи ундирилиши белгиланган.
24.02.2021 йил куни ССП Сурхондарё вилоят худудий бошқармаси томонидан Термиз туманлараро иқтисодий судига тарафлар ўртасида тузилган 22.05.2017 йилдаги 2017/586-сонли кредит шартномаси бўйича кредит ва унга ҳисобланган фоизларни ундириш, ундирувни гаровга олинган мол-мулкига қаратиш бўйича даъво аризаси киритилган;
05.04.2021 йил куни Термиз туманлараро иқтисодий судини
4-1901-2103/250-сонли Ҳал қилув қарори чиққан, Ҳал қилув қарорида давогарни талаби тўлиқ қаноатлантирилган. Жавобгар “Termiz Agro Uzum”МЧЖ ҳисобидан даъвогар “Асакабанк” АТБ фойдасига 300,0 млн.сўм кредит қарзи 21,5 млн.сўм кредит фоизи ундирилиши белгиланган. Ундирув қаноатлантирилган суммага мутаносиб равишда жавобгар “Termiz Agro Uzum” МЧЖ га тегишли бўлган 2016 йилда ишлаб чиқарилган Некксия-3 русумли давлат рақам белгиси 75 722 МАА бўлган автомашинага, ТМ-25-:-1000 кVa трасформатор, қўшимча жавобгар “Sarman-Surxon-Fayz” хусусий корхонасига тегишли бўлган Термиз шахар Собир Термизий кўчаси 20 б уйда жойлашган савдо дўкон биносига қаратилган.
27.10.2021 йил Мажбурий ижро бюросининг Термиз туман бўлими давлат ижрочиси Махаммадиев Навруз Косимович Термиз туманлараро иқтисодий судининг 10.05.2021 йилдаги 4-1901-2103/250-02 сонли, қарздор “Termiz-Agro-Uzum” МЧЖ дан ундирувчи “Асакабанк” фойдасига қарз ундириш тўғрисидаги ижро хужжати юзасидан 19.05.2021 йилда қўзғатилган 190921007660-сонли ижро иши билан танишиб, қарздор “Termiz-Agro-Uzum” МЧЖга тегишли бўлган 75 722 МАА автомототранспорт воситасига таъқиқ солиш юзасидан қарор қабул қилган.
01.03.2022 йил Мажбурий ижро бюросининг Термиз тумани (шаҳар) бўлими давлат ижрочиси Холматов Олим Джадигарович томонидан, Термиз туманлараро иқтисодий судининг 2020 йил
23 октябрдаги 4-1901-2002-910-01 сонли қарздор “Termiz-Agro-Uzum” МЧЖдан ундирувчи “Асака” банк Сурхондарё вилоят филиали фойдаси Қарз ундириш тўғрисидаги ижро хужжати юзасидан 2020 йил
27 октябрда қўзғатилган 190920008465- сонли ижро иши билан танишиб, қарздор “Termiz-Agro-Uzum” МЧЖга тегишли “Нексия-3” 75 722 МАА автотранспорт воситасига нисбатан қидирув эълон қилиш, қарор ижросини таъминлаш ИИБ ДЙҲҲ органлари, қидирилаётган автомототранспорт воситаси аниқланган тақдирда автомашиналарни сақлаш майдончасига келтирилиб бу ҳақда бир кунлик муддат давлат ижрочисига хабар бериш, қарор нусхаси ИИБ ЙХХБ ДЙҲХ га ижро этиш учун ундирувчи ва ижро хужжатини чиқарган органга маълумот учун юбориш бўйича қарор қабул қилган.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари томонидан, Ўзбекистон Республикасининг 09.12.1992 йилдаги “Гаров тўғрисидаги” Қонуннинг,
22-моддасига асосан “Гаровга қўювчи гаровга қўйилган ҳуқуқ бекор бўлишига ёки унинг қиймати камайишига сабаб бўлувчи хатти-ҳаракатлар қилмаслиги, гаровга қўйилган ҳуқуқни учинчи шахслар томонидан бўладиган тажавузлар ва талаблардан ҳимоя қилиш учун зарур бўлган чораларни кўриши, гаровга олувчига гаровга қўйилган ҳуқуқда содир бўлган ўзгаришлар тўғрисидаги, унинг учинчи шахслар томонидан бузилганлиги ҳақидаги маълумотларни хабар қилиши” керак бўлсада, МЧЖ мансабдорлари томонидан гаров мулкини яшириши натижасида, бугунги кунда келиб кредитни қайтариш манбааси қисман йўқолган. (Масъуллар: “Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари);
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли, Нексия-3 75 722 МАА автотранспорт воситасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, (автотранспорт воситаларига нисбатан Мажбурий ижро бюросининг Термиз туман бўлими томонидан 01.03.2022 йилда қидирув эълон қилинган), банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни
23,4 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолган. (Масъуллар: “Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари);
“Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли, тегишли бўлган Трансформатор 160/10 ускунасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни 21,1 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолган. (Масъуллар: “Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари);
Мазкур ҳал қилув қарори чиқарилгандан сўнг, ижро ҳаракатлари олиб борилмаган, банк филиали томонидан ҳал қилув қарорининг кейинги босқичлари бўйича ҳеч қандай ёзишмалар амалга оширилмаган. Шунингдек, банк филиали томонидан ушбу кредитни ундирилиши бўйича бошқа таъсир чоралари қўлланилмаган.
Ўтказилган ҳизмат текшируви натижасида, “Асака” банк Термиз филиали Кредит қўмитаси томонидан “Termiz Agro Uzum” МЧЖга
300,0 млн. сўм миқдоридаги кредит маблағи ажратилишида йўл қўйилган хато ва камчиликлар:
Жумладан, «Асака»банкининг 2017 йилга мўлжалланган кредит сиёсатининг 6-боб 6.4.2-бандига зид равишда, кредит олиш учун берилган аризада уни тўлашнинг бирламчи ва иккиламчи манбалари кўрсатилмаган, кредитни тўлашнинг манбалари ва истиқболларига асосий эътибор қаратилмаган, гаровни сотишдан тушадиган маблағлар кредитни қайтаришнинг иккиламчи эмас, бирламчи манбаси ҳисобланган. Аслида эса бундай ҳолатларда Кредит сиёсати бўйича кредит берилиши мумкин бўлмаган.
2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, “Termiz Agro Uzum” МЧЖнинг кредит олиш бўйича таъсисчилар йиғилиш баёни талаб қилиб олинмаган, шунингдек, гаровга қўювчилар ”Сарман Сурхон Файзи” МЧЖ ва “Бинокор Сурхон” МЧЖларнинг гаровга қўйиш бўйича таъсисчилар қарори талаб қилиб олинмаган.
АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 3-иловаси, 16-бандига зид равишда, кредит бўлими хулосасида лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ банк рискларини камайтириш чоралари тавсифи ёритилмаган яъни кредит қайтмаслик хатари вужудга келганда қарздорликни ундириш манбалари ўрганилмасдан, асоссиз равишда, 300,0 млн.сўм кредит лойиҳаси бўйича хулоса тайёрланган (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов); АТ “Асакабанк” нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 4.33-бандига асосан, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25% миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, Банк масъул ходимлари томонидан мижознинг лойиҳада иштирок этиши лозим бўлган 20,0 млн. сўмлик қисми бўйича амалга оширилган ишларни тасдиқловчи ҳужжатларни талаб қилиб олинмасдан ҳамда кредит сиёсатининг 4.33-бандига зид равишда, ўрганилмасдан, филиал Кредит қўмитасига 300,0 млн. сўмлик кредит ажратиш бўйича асоссиз равишда, ижобий ҳулоса тақдим қилинган (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов); 2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг
4.33-бандига зид равишда, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25 фоизи миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, ушбу лойиҳа тақдим қилинган бизнес режа кредит маблағи 380,0 млн.сўм, қарз олувчининг ўз маблағи 20,0 млн.сўм қилиб кўрсатилган. Кредит бўлими бошлиғи в.в.б С.Абдувохидов ҳамда кредит инспектори Б.Сатторовлар томонидан берилган 2017 йил 23 апрелдаги хулосада, қарз олувчининг улуши 100,0 млн.сўм эканлиги асоссиз равишда хулосага киритилган ҳамда банк филиали кредит қўмитаси томонидан қарз олувчининг лойиҳадаги улуши ўрганилмасдан кредит ажратилиши асоссиз равишда маъқулланган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 49-бандига зид равишда, суғурта тўловлари мижоз ҳисоб рақамидан амалга оширилмасдан ва тўловни амалга оширилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмасада, асоссиз 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, ушбу лойиҳа доирасида хом ашё олиш бўйича ва етиштирилган маҳсулотларни сотиш бўйича шартномалар каби ҳужжатлар банк филиали томонидан талаб қилиб олинмасдан асоссиз равишда, 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
“Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли “Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибининг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами тўлиқ олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати, суғурта мукофоти тўлиқ тўланганлиги ўрганилмаганлиги натижасида, “MEGA INVEST INSURANCE” суғурта компаниясининг 22.05.2017 йилдаги №11/80/1/01043-сонли суғурта полиси, қарз олувчи томонидан тўланиши лозим бўлган 1,02 млн. сўм суғурта мукофоти тўланмаганлиги сабабли, суғурта шартномасининг 3.1 ҳамда 5.2. бандларига асосан тузилган шартнома бир томонлама бекор бўлганлиги ва кучга кирмаганлиги инобатга олинса, АТ “Асакабанк”нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига ҳамда “Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли “Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 19-бандига зид равишда, кредит миқдорининг 125% миқдорида таъминот билан таъминланмасдан, 81,6 млн. сўмлик гаров тақчиллиги билан асоссиз равишда 300,0 млн. сўмлик кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилган. (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи ҳисобланади;
“Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли ““Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 1-иловасида “гаров мулкини расмийлаштиришда керакли бўлган ҳужжатлар рўйхати”нинг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати тўлиқ ўрганилмаган (суғурта ташкилотининг таъсис ҳужжатлари нусхаси, фаолиятини амалга ошириш юзасидан лицензияси, гувоҳномаси, имзо қўйишга ваколати бор раҳбарнинг буйруғи ва ишончнома нусхаси кредит йиғма жилдига тикилмаган); (Масъуллар: Б.Саттаров, С.Абдувохидов)
Шунингдек суғурта шартномаларида кредит олувчи ва гаровга қўювчилар томонидан имзо қўйилмаган. Суғурта полисларини муддати 21.05.2018 йилда ўтган, натижада бугунги кунда кредит қайтмаслик хатари суғурта полисининг муддати ўтганлиги сабабли, ушбу кредит маблағининг 81,6 млн.сўмлик қисми таъминотсиз ҳолатга келиб қолган (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
“Аlfa-Bilkaster” МЧЖ ва "Universal Gold Honest” МЧЖ хисоб рақамларига ўтказилган кредит маблағлар бўйича сотувчи ва сотиб олувчи ўртасида икки томонлама тузиладиган шартномалар кредит йиғма жилдида мавжуд эмас (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
“Теrmiz Inter Invest” МЧЖ ва “Binokor Surxon” МЧЖлар томонидан тақдим этилган шартномалар тўлдирилмаган ва кредит олувчи “Termiz Agro Uzum” МЧЖ томонидан тасдиқланмаган (Масъуллар: З.З.Холмуродов, ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Мўминовлар).
Филиал бошқарувчиси в.в.б З.З.Холмуродов томонидан. Кредит хатарларини бошқариш департаменти бошлиғи А.Саидов номига ёзилган, 23.04.2017 йил кунидаги 02-3/591-сонли хатда, кредитни мақсадли ишлатилиши ва мониторинг ишларини ўрнатилган тартибда олиб борилишини таъминлаш масъулиятини филиал бошқарувчиси ва Кредит бўлими ўз зиммасига олишини билдирган бўлсада, 2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига зид равишда, яъни кредитлашнинг асосий тамойилларига - қайтаришлик, тўловлилик, таъминланганлик, муддатлилик, мақсадли фойдаланиш ва рентабеллик тамойилларига - мажбурий риоя қилинмасдан, асоссиз равишда, тегишли тартибда кредитни муддатидан олдин ундириш ва қонуний чора кўришлик учун ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга хабар қилинмаган. (Масъуллар: Х.К.Холбоев, ва аъзолари З.З.Холмуродов, Х.Дж.Юлдашев, С.Саматов, Қ.Тангиров, О.Умаров, Ў.Мўминовлар).
Асака банк Кенгашининг 2003 йил 26 июлдаги 27-сонли баённомаси билан тасдиқланган 125-сон билан рўйхатга олинган “Асака банк тизимида инвестиция лойиҳаларини қўллаб қувватлаш ва молиялаштириш учун берилган кредитларни мониторинг қилиш” тартибининг 3.2-3.3-бандларига зид равишда, жорий мониторингларда қарз олувчининг молиявий ҳолати ёмонлиги, таъминот ҳолати қониқарсизлиги, кредит ҳисобига барпо этилган мулклар гаровга олинмаганлиги, кредит қайтишида хавф мавжудлиги, бизнес режа кўрсаткичлари бажарилмаганлиги аниқланган бўлсада, банк ходимлари томонидан мазкур муаммоларни ҳал қилиш бўйича тегишли қарор қабул қилиш мақсадида банк филиали кредит қўмитасига таклифлар билан ҳисобот тузиб киритиш юзасидан чора кўрилмаган. (Масъуллар:
2017-2021 йиллардаги Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар)
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2013 йил
27 декабрда 2546-сон билан рўйхатга олинган “Кичик тадбиркорлик субъектларини миллий валютада кредитлаш тартиби тўғрисида”ги НИЗОМни 3-Боб 34-бандида “Тижорат банклари кредитдан фойдаланишнинг муддати давомида доимий мониторинг ўтказади” деб кўрсатиб ўтилган бўлсада, масъул ходимлар томонидан ушбу талаблари бажарилмаган яъни 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаган. Фақатгина 2 маротаба, яъни 2019 йил 26 сентябр ва 2019 йил 20 ноябр кунлари мониторинг қилинган ва кредит мақсадсиз ишлатилган деб далолатнома тузилган (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар).
2015 йил 12 июндаги156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 146-бандига зид равишда, мижоз томонидан бизнес режада кўрсатилган пул оқимлари кўрсаткичларини бажарилиши ҳамда кредит лойиҳалари бўйича амалга оширилган ишлар ва таъминотлар ҳолати бўйича 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаган. (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар).
Банк бошқаруви томонидан тасдиқланган 2017-2018йиллардаги кредит сиёсатининг 8-бўлимига мувофиқ жорий мониторинг (кредитни олиш ва тўлаш босқичида)амалга оширилмаган ҳамда кредит шартномасининг 9.1 d-бандига асосан хар бир молиявий йил тугагандан сўнг 90 кун ичида жамиятининг йиллик баланс ҳисоботи ва молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот жамиятдан олинмаган ва таҳлил қилинмаган. (Масъуллар: 2017-2018 йиллар бўйича С.Абдувохидов, Б.Сатторов ҳамда 2019-2020-2021 йиллар давомида Мониторинг бўлимида ишлаган ходимлар).
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан 4 та ҳолатда 4,47 млн. сўм филиални собиқ ходими Бойсариева Дилфуза Абдиназаровнани банкдан олинган “Истеъмол” кредити тўловлари учун ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилган;
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан филиални собиқ ходими Бойсариева Назира Абдиназаровнани уй-жой тўлови учун “Ипотека-Банк” АТИБ омонат ҳисобрақамига ҳамда кредит тўлови учун 3 та ҳолатда 1,41 млн. сўм ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилган;
Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (18.01.2006 йилдан 03.02.2014 йилгача) ишлаган, Бойсариева Назира Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (08.2014 йилдан 08.2015 йилгача) ишлаган;
Маълумот учун: Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи, Бойсариева Назира Абдиназаровна эса қайинсинглиси ҳисобланади;
Мижоз тақдим қилган Бизнес-режага кўра 5 йил мобайнида
649,4 млн. сўм миқдорида маҳсулот сотилиши режалаштирилган ҳолда мижоз ҳисобрақамига лойиҳа доирасида маҳсулот сотишдан пул маблағи келиб тушмаган ва бизнес режа кўрсаткичи умуман бажарилмаган. Бу билан филиал кредит қўмитаситомонидан 2017 йил 22 майдаги №2017-586-сонли кредит шартноманинг III-бобида кўрсатилган мажбуриятларнинг мижоз томонидан бажарилишини назоратга олинмаганлиги ва мижоздан молиявий ҳисоботлар талаб қилиб олинмаганлиги, таҳлил қилинмаганлиги сабабли юқоридаги ҳолат юзага келиб, кредит маблағи мақсадсиз ишлатилган. (Масъуллар: Кредит қўмитаси раиси З.З.Холмуродов ва аъзолари Ш.Пардаев, С.Абдувохидов, С.Саматов, Қ.Тангиров, М.Қурбошева, Ў.Муминов).
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари томонидан, Ўзбекистон Республикасининг 09.12.1992 йилдаги “Гаров тўғрисидаги” Қонуннинг,
22-моддасига асосан “Гаровга қўювчи гаровга қўйилган ҳуқуқ бекор бўлишига ёки унинг қиймати камайишига сабаб бўлувчи хатти-ҳаракатлар қилмаслиги, гаровга қўйилган ҳуқуқни учинчи шахслар томонидан бўладиган тажавузлар ва талаблардан ҳимоя қилиш учун зарур бўлган чораларни кўриши, гаровга олувчига гаровга қўйилган ҳуқуқда содир бўлган ўзгаришлар тўғрисидаги, унинг учинчи шахслар томонидан бузилганлиги ҳақидаги маълумотларни хабар қилиши” керак бўлсада, МЧЖ мансабдорлари томонидан гаров мулкини яшириши натижасида, бугунги кунда келиб кредитни қайтариш манбааси қисман йўқолган. (Масъуллар: “Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари);
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли, Нексия-3 75 722 МАА автотранспорт воситасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, (автотранспорт воситаларига нисбатан Мажбурий ижро бюросининг Термиз туман бўлими томонидан 01.03.2022 йилда қидирув эълон қилинган), банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни 23,4 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолган. (Масъуллар: “Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари);
“Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли, тегишли бўлган Трансформатор 160/10 ускунасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни 21,1 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолган. (Масъуллар: “Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари);
Мазкур ҳал қилув қарори чиқарилгандан сўнг, ижро ҳаракатлари олиб борилмаган, банк филиали томонидан ҳал қилув қарорининг кейинги босқичлари бўйича ҳеч қандай ёзишмалар амалга оширилмаган. Шунингдек, банк филиали томонидан ушбу кредитни ундирилиши бўйича бошқа таъсир чоралари қўлланилмаган (Масъуллар: 2021-2022 йилдаги филиал кредит қўмитаси).
“Асакабанк” АЖ Термиз филиали Кредит қўмитаси томонидан “Тermiz Agro Uzum” МЧЖга 300,00 млн.сўм миқдоридаги кредит маблағи ажратилишиниўрганиш юзасидан ўтказилган ҳизмат текшируви натижалари бўйича Банкнинг Термиз филиали томонидан “Тermiz Agro Uzum” МЧЖга ажратилган 300,0 млн.сўм миқдоридаги кредитнинг қонунийлиги ва банк ходимларининг хатти-ҳаракатлари юзасидан ўтказилган идоравий хизмат текшируви якунланган деб ҳисоблансин.
«Асака»банкининг 2017 йилга мўлжалланган кредит сиёсатининг
6-боб 6.4.2-бандига зид равишда, кредит олиш учун берилган аризада уни тўлашнинг бирламчи ва иккиламчи манбалари кўрсатилмаган, кредитни тўлашнинг манбалари ва истиқболларига асосий эътибор қаратилмаган, гаровни сотишдан тушадиган маблағлар кредитни қайтаришнинг иккиламчи эмас, бирламчи манбаси ҳисобланган. Аслида эса бундай ҳолатларда Кредит сиёсати бўйича кредит берилиши мумкин бўлмаганлиги инобатга олинсин.
2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, “Termiz Agro Uzum” МЧЖнинг кредит олиш бўйича таъсисчилар йиғилиш баёни талаб қилиб олинмаган, шунингдек, гаровга қўювчилар ”Сарман Сурхон Файзи” МЧЖ ва “Бинокор Сурхон” МЧЖларнинг гаровга қўйиш бўйича таъсисчилар қарори талаб қилиб олинмаганлиги инобатга олинсин.
АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 3-иловаси, 16-бандига зид равишда, кредит бўлими хулосасида лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ банк рискларини камайтириш чоралари тавсифи ёритилмаган яъни кредит қайтмаслик хатари вужудга келганда қарздорликни ундириш манбалари ўрганилмасдан, асоссиз равишда, 300,0 млн.сўм кредит лойиҳаси бўйича хулоса тайёрланганлиги инобатга олинсин.
АТ “Асакабанк” нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 4.33-бандига асосан, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25% миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, Банк масъул ходимлари томонидан мижознинг лойиҳада иштирок этиши лозим бўлган 20,0 млн. сўмлик қисми бўйича амалга оширилган ишларни тасдиқловчи ҳужжатларни талаб қилиб олинмасдан ҳамда кредит сиёсатининг 4.33-бандига зид равишда, ўрганилмасдан, филиал Кредит қўмитасига 300,0 млн. сўмлик кредит ажратиш бўйича асоссиз равишда, ижобий ҳулоса тақдим қилинганлиги инобатга олинсин.
2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг 4.33-бандига зид равишда, қарз олувчининг кредитланаётган лойиҳа қийматининг камида 25 фоизи миқдорида ўз маблағлари ёки уларга тенглаштирилган бошқа молиялаш манбалари билан иштироки бўлган тақдирда кўриб чиқилиши назарда тутилган бўлсада, ушбу лойиҳа тақдим қилинган бизнес режа кредит маблағи 380,0 млн.сўм, қарз олувчининг ўз маблағи 20,0 млн.сўм қилиб кўрсатилган. Кредит бўлими бошлиғи в.в.б С.Абдувохидов ҳамда кредит инспектори Б.Сатторовлар томонидан берилган 2017 йил 23 апрелдаги хулосада, қарз олувчининг улуши 100,0 млн.сўм эканлиги асоссиз равишда хулосага киритилган ҳамда банк филиали кредит қўмитаси томонидан қарз олувчининг лойиҳадаги улуши ўрганилмасдан кредит ажратилиши асоссиз равишда маъқулланганлиги инобатга олинсин.
АТ “Асакабанк” Бошқарувининг 2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган, 617-сон билан рўйхатга олинган «Асакабанк» ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит ҳужжатларини юритиш техник тартибининг 49-бандига зид равишда, суғурта тўловлари мижоз ҳисоб рақамидан амалга оширилмасдан ва тўловни амалга оширилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмасада, асоссиз 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилганлиги инобатга олинсин.
2015 йил 12 июндаги 156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 14-бандига зид равишда, ушбу лойиҳа доирасида хом ашё олиш бўйича ва етиштирилган маҳсулотларни сотиш бўйича шартномалар каби ҳужжатлар банк филиали томонидан талаб қилиб олинмасдан асоссиз равишда, 300,0 млн. сўм кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилганлиги инобатга олинсин.
“Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли “Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибининг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами тўлиқ олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати, суғурта мукофоти тўлиқ тўланганлиги ўрганилмаганлиги натижасида, “MEGA INVEST INSURANCE” суғурта компаниясининг 22.05.2017 йилдаги №11/80/1/01043-сонли суғурта полиси, қарз олувчи томонидан тўланиши лозим бўлган 1,02 млн. сўм суғурта мукофоти тўланмаганлиги сабабли, суғурта шартномасининг 3.1 ҳамда 5.2. бандларига асосан тузилган шартнома бир томонлама бекор бўлганлиги ва кучга кирмаганлиги инобатга олинса, АТ “Асакабанк”нинг 2017 йилга мўлжалланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига ҳамда “Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли “Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 19-бандига зид равишда, кредит миқдорининг 125% миқдорида таъминот билан таъминланмасдан, 81,6 млн. сўмлик гаров тақчиллиги билан асоссиз равишда 300,0 млн. сўмлик кредит маблағлари ажратилишига йўл қўйилганлиги инобатга олинсин.
Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи ҳисобланиши инобатга олинсин.
“Асака” банкнинг 27.02.2017 йилдаги 668/1-сонли ““Асака” банк тизимида кредитларни гаров билан таъминланганлик тўғрисида”ги тартибни 1-иловасида “гаров мулкини расмийлаштиришда керакли бўлган ҳужжатлар рўйхати”нинг №9-сонли жамланмасига амал қилинмасдан суғурта ташкилотларининг ҳужжатлар тўплами олинмаган, молиявий барқарорлиги ҳамда суғурта ташкилотларининг ваколати тўлиқ ўрганилмаган (суғурта ташкилотининг таъсис ҳужжатлари нусхаси, фаолиятини амалга ошириш юзасидан лицензияси, гувоҳномаси, имзо қўйишга ваколати бор раҳбарнинг буйруғи ва ишончнома нусхаси кредит йиғма жилдига тикилмаган)лиги инобатга олинсин.
Шунингдек суғурта шартномаларида кредит олувчи ва гаровга қўювчилар томонидан имзо қўйилмаган. Суғурта полисларини муддати 21.05.2018 йилда ўтган, натижада бугунги кунда кредит қайтмаслик хатари суғурта полисининг муддати ўтганлиги сабабли, ушбу кредит маблағининг 81,6 млн.сўмлик қисми таъминотсиз ҳолатга келиб қолганлиги инобатга олинсин.
“Аlfa-Bilkaster” МЧЖ ва "Universal Gold Honest” МЧЖ хисоб рақамларига ўтказилган кредит маблағлар бўйича сотувчи ва сотиб олувчи ўртасида икки томонлама тузиладиган шартномалар кредит йиғма жилдида мавжуд эмаслиги инобатга олинсин.
“Теrmiz Inter Invest” МЧЖ ва “Binokor Surxon” МЧЖлар томонидан тақдим этилган шартномалар тўлдирилмаган ва кредит олувчи “Termiz Agro Uzum” МЧЖ томонидан тасдиқланмаганлиги инобатга олинсин.
Филиал бошқарувчиси в.в.б З.З.Холмуродов томонидан. Кредит хатарларини бошқариш департаменти бошлиғи А.Саидов номига ёзилган, 23.04.2017 йил кунидаги 02-3/591-сонли хатда, кредитни мақсадли ишлатилиши ва мониторинг ишларини ўрнатилган тартибда олиб борилишини таъминлаш масъулиятини филиал бошқарувчиси ва Кредит бўлими ўз зиммасига олишини билдирган бўлсада, 2017 йил учун тасдиқланган Кредит сиёсатининг 2.5-бандига зид равишда, яъни кредитлашнинг асосий тамойилларига - қайтаришлик, тўловлилик, таъминланганлик, муддатлилик, мақсадли фойдаланиш ва рентабеллик тамойилларига - мажбурий риоя қилинмасдан, асоссиз равишда, тегишли тартибда кредитни муддатидан олдин ундириш ва қонуний чора кўришлик учун ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга хабар қилинмаганлиги инобатга олинсин.
Асака банк Кенгашининг 2003 йил 26 июлдаги 27-сонли баённомаси билан тасдиқланган 125-сон билан рўйхатга олинган “Асака банк тизимида инвестиция лойиҳаларини қўллаб қувватлаш ва молиялаштириш учун берилган кредитларни мониторинг қилиш” тартибининг 3.2-3.3-бандларига зид равишда, жорий мониторингларда қарз олувчининг молиявий ҳолати ёмонлиги, таъминот ҳолати қониқарсизлиги, кредит ҳисобига барпо этилган мулклар гаровга олинмаганлиги, кредит қайтишида хавф мавжудлиги, бизнес режа кўрсаткичлари бажарилмаганлиги аниқланган бўлсада, банк ходимлари томонидан мазкур муаммоларни ҳал қилиш бўйича тегишли қарор қабул қилиш мақсадида банк филиали кредит қўмитасига таклифлар билан ҳисобот тузиб киритиш юзасидан чора кўрилмаганлиги
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2013 йил 27 декабрда 2546-сон билан рўйхатга олинган “Кичик тадбиркорлик субъектларини миллий валютада кредитлаш тартиби тўғрисида”ги НИЗОМни 3-Боб 34-бандида “Тижорат банклари кредитдан фойдаланишнинг муддати давомида доимий мониторинг ўтказади” деб кўрсатиб ўтилган бўлсада, масъул ходимлар томонидан ушбу талаблари бажарилмаган яъни 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаган. Фақатгина 2 маротаба, яъни 2019 йил 26 сентябр ва 2019 йил 20 ноябр кунлари мониторинг қилинган ва кредит мақсадсиз ишлатилган деб далолатнома тузилганлиги инобатга олинсин.
2015 йил 12 июндаги156-сонли йиғилиш баёни билан тасдиқланган 617-сон билан рўйхатга олинган “Асака” банк ўз маблағлари ва жалб қилинган маблағлари ҳисобидан молиялаштирилиши кўзда тутилган узоқ муддатли ва инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришга қаратилган кредит хужжатларни юритиш” техник тартибининг 146-бандига зид равишда, мижоз томонидан бизнес режада кўрсатилган пул оқимлари кўрсаткичларини бажарилиши ҳамда кредит лойиҳалари бўйича амалга оширилган ишлар ва таъминотлар ҳолати бўйича 2017-2018 йиллар ва 2019 йил 1-2-чорак ҳамда 2020-2021 йиллар давомида жорий мониторинглар амалга оширилмаганлиги инобатга олинсин.
Банк бошқаруви томонидан тасдиқланган 2017-2018йиллардаги кредит сиёсатининг 8-бўлимига мувофиқ жорий мониторинг (кредитни олиш ва тўлаш босқичида)амалга оширилмаган ҳамда кредит шартномасининг 9.1 d-бандига асосан хар бир молиявий йил тугагандан сўнг 90 кун ичида жамиятининг йиллик баланс ҳисоботи ва молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот жамиятдан олинмаган ва таҳлил қилинмаганлиги инобатга олинсин.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан 4 та ҳолатда 4,47 млн. сўм филиални собиқ ходими Бойсариева Дилфуза Абдиназаровнани банкдан олинган “Истеъмол” кредити тўловлари учун ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилганлиги инобатга олинсин.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ ҳисобрақамидан филиални собиқ ходими Бойсариева Назира Абдиназаровнани уй-жой тўлови учун “Ипотека-Банк” АТИБ омонат ҳисобрақамига ҳамда кредит тўлови учун 3 та ҳолатда 1,41 млн. сўм ўтказилган бўлиб, амалиётлар Саматов Санжар Сайфиевич томонидан бажарилганлиги инобатга олинсин.
Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (18.01.2006 йилдан 03.02.2014 йилгача) ишлаган, Бойсариева Назира Абдиназаровна филиални собиқ касса амалиётлари бўлими кассири лавозимига (08.2014 йилдан 08.2015 йилгача) ишлаганлиги инобатга олинсин.
Бойсариева Дилфуза Абдиназаровна филиални собиқ бош бухгалтери С.С.Саматовнинг турмуш ўртоғи, Бойсариева Назира Абдиназаровна эса қайинсинглиси ҳисобланиши инобатга олинсин.
Мижоз тақдим қилган Бизнес-режага кўра 5 йил мобайнида
649,4 млн. сўм миқдорида маҳсулот сотилиши режалаштирилган ҳолда мижоз ҳисобрақамига лойиҳа доирасида маҳсулот сотишдан пул маблағи келиб тушмаган ва бизнес режа кўрсаткичи умуман бажарилмаган.
Бу билан филиал кредит қўмитаситомонидан 2017 йил 22 майдаги №2017-586-сонли кредит шартноманинг III-бобида кўрсатилган мажбуриятларнинг мижоз томонидан бажарилишини назоратга олинмаганлиги ва мижоздан молиявий ҳисоботлар талаб қилиб олинмаганлиги, таҳлил қилинмаганлиги сабабли юқоридаги ҳолат юзага келиб, кредит маблағи мақсадсиз ишлатилганлиги инобатга олинсин.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари томонидан, Ўзбекистон Республикасининг 09.12.1992 йилдаги “Гаров тўғрисидаги” Қонуннинг,
22-моддасига асосан “Гаровга қўювчи гаровга қўйилган ҳуқуқ бекор бўлишига ёки унинг қиймати камайишига сабаб бўлувчи хатти-ҳаракатлар қилмаслиги, гаровга қўйилган ҳуқуқни учинчи шахслар томонидан бўладиган тажавузлар ва талаблардан ҳимоя қилиш учун зарур бўлган чораларни кўриши, гаровга олувчига гаровга қўйилган ҳуқуқда содир бўлган ўзгаришлар тўғрисидаги, унинг учинчи шахслар томонидан бузилганлиги ҳақидаги маълумотларни хабар қилиши” керак бўлсада, МЧЖ мансабдорлари томонидан гаров мулкини яшириши натижасида, бугунги кунда келиб кредитни қайтариш манбааси қисман йўқолганлиги инобатга олинсин.
“Termiz Agro Uzum” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Termiz Agro Uzum” МЧЖга тегишли, “Нексия-3” 75 722 МАА автотранспорт воситасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, (автотранспорт воситаларига нисбатан Мажбурий ижро бюросининг Термиз туман бўлими томонидан 01.03.2022 йилда қидирув эълон қилинган), банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни 23,4 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолганлиги инобатга олинсин.
“Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари кредит таъминоти сифатида гаровга олинган, “Бинокор Сурхон” МЧЖга тегишли, тегишли бўлган Трансформатор 160/10 ускунасини сақлаш мажбуриятларини бузиб, банд солинган мулкни қонунга хилоф равишда тасарруф этиш, яъни банд солинган ёхуд гаровга қўйилган мулкни ишониб топшириб қўйилган шахс томонидан қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишган, натижада, кредитни 21,1 млн. сўмлик қайтариш манбаалари йўқолганлиги инобатга олинсин.
Мазкур ҳал қилув қарори чиқарилгандан сўнг, ижро ҳаракатлари олиб борилмаган, банк филиали томонидан ҳал қилув қарорининг кейинги босқичлари бўйича ҳеч қандай ёзишмалар амалга оширилмаган. Шунингдек, банк филиали томонидан ушбу кредитни ундирилиши бўйича бошқа таъсир чоралари қўлланилмаганлиги инобатга олинсин.
2018 йил 29 май куни филиал ҳодими О.Алимов томонидан кредитнинг мақсадли ишлатилиши ҳолати ўрганилган ва кредит мақсадсиз ишлатилганлиги, бу билан МЧЖ манасабдорлари кредит маблағини талон-тарож қилиш йўли билан ўзлаштирилганлигини инобатга олиш;
Кредитнинг мақсадли ишлатилиши, кредит даврида доимий мониторинг назорати, кредит тўловлари ўз вақтида амалга оширилишини назорат қилиш кредит инспектори зиммасига бу бўйича назорат кредит қўмитаси аъзолари зиммасига юклатилган бўлсада, банк филиали томонидан қарийб 2 йил давомида кредит маблағини муддатидан олдин ундириш чоралари кўрилмаганлигини инобатга олиш;
31.01.2022 йилда “Асака” банк Термиз филиали мониторинг бўлими ҳодимлари Ш.Шопўлатов, А.Рахмоновлар томонидан ажратилган кредит юзасидан жорий мониторинг ўтказилганда, таъминот ҳолати қониқарсиз эканлиги, мижознинг молиявий ҳолати ёмонлиги, лойиҳа бўйича фаолияти йўлга қўйилмаганлиги, ҳозирда мижоз фаолият кўрсатмаётганлиги, бизнес режа кўрсаткичлари бажарилмаганлиги каби сабабларга асосланган ҳолда ажратилган кредит маблағи мақсадсиз сарфланганлиги аниқланганлигини инобатга олиш;
Филиал Кердит қўмитаси аъзолари томонидан, кредит ажратишгача бўлган жараёнда мижознинг бизнес режаси етарлича таҳлил этилмаганлиги, лойиҳани амалга ошириш учун лозим бўладиган маблағни тўлиқ ҳисоби чиқарилмаганлиги, банк фаолиятини тартибга солишга доир ички меъёрий ҳужжатлар талабларига риоя этилмаганлиги, кредит бўйича мониторинглар доимий равишда ўтказилмаганлиги, “Termiz Agro Uzum” МЧЖ ва “Бинокор Сурхон” МЧЖ мансабдорлари томонидан кредит таъминоти сифатида гаровга олинган мулкларни сақлаш мажбуриятларини бузиб, қонунга хилоф равишда ўзлаштириш, растрата қилиш, яшириш, нобуд қилиш ёки унга шикаст етказиш холатларини содир этишганлиги натижасида, кредитни қайтариш манбаалари йўқолганлиги, ҳамда кредит маблағларини мақсадсиз ишлатилиши оқибатида, шунингдек, филиал филиал Қўмита аъзолари томонидан Ўзбекистон Республикаси қонунларига, банк фаолиятини тартибга солишга доир ички меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлари талабларига риоя этилмаганлиги, банк томонидан билдирилган ишончни ҳамда мансаб ваколатларини суиистеъмол қилиб, кредит маблағлари мақсадли ишлатилганлиги ўз вақтида ўрганилмаганлиги ва кредит ажратилгандан 1 йил ўтгандан сўнг мақсадсиз ишлатилганлиги аниқланганган бўлсада, 2 йил давомида кредитни муддатидан олдин ундириш чоралари кўрилмаганлиги, ўз муддатида жорий мониторинглар ўтказилмаганлиги ҳамда 2013 йил 23 январда 521/1-сон билан руйхатга олинган «Асака» банкининг кредит қўмитаси тўғрисидаги НИЗОМ талабларига амал қилинмаганлиги натижасида, “Асакабанк” АЖнинг 394,28 млн.сўм миқдоридаги маблағлари талон-тарож қилиниб, банкка жуда кўп миқдорда зарар етказилган” деб баён қилган.