Tarix o’tmishning ko’zgusi

Мagdonald Jeyms Ramsey (Magdonald Jemeys 
Ramsau)-(1866-1937) Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri 
lavozimida faoliyat yuritgan. 1866-yil 12 oktybrda Losi-
Muteda, (Shotlandiyda)baliqchilar qishlog‟ida dunyoga 
keladi. Oqituvchi yordamchisi va jurnalistika sohalarida 
Makdonald J. R. 
R. Makdonald hukumati
va uning mamlakatni
qutqarish dasturi.

---

- 55 - 
ishlaydi. 1894 yil Mustaqil Ishchilar Partiyasi safiga a‟zo bo‟ladi. Keyinchalik 
Magdonald tred-yunionlar tarafidan qollab quvvatlanuvchi mustaqil Leyboristlar 
(ingl. Labour - mehnat) partiyasini paydo bolish zaruriyatini tushunib etadi. 1900 - yil 
Saylov kompaniyalari uchun tred-yunionlar tashabbusi bilan tuzilgan ishchi vakillar 
komitetiga kotib etib tayinlanadi. 1906-yil komitet Leyboristlar partiyasi deb ataladi. 
Makdonald 1896-yil Buyuk Britaniya bosh vazirining uzoq qarindoshi Mari 
Gladston bilan turmush quradi. 1906-yili Makdonald parlament azosi etib saylanadi. 
1911-yil umumiy palataning leyboristlar fraksiyasiga boshliq etib tayinlanadi. 1914-
yili Angliyaning hatosi tufayli urushga qoshilishi haqidagi bayonotnomasi bilan so‟zga 
chiqadi va fraksiya etakchiligi lavozimidan chetlatiladi. 1922-yili partiyaga etakchi 
etib saylanadi. 1924-yili yanvar oyidan to noyabr oyigacha tashqi ishlar vazirligida, 
bosh vazir lavozimlarida faoliyat yuritadi. Makdonaldning ish faoliyati davomida 
Fransiya Rur viloyatidan ozining qoshinlarini olib chiqib ketadi. 1924-yilgi 
saylovlarda konservatorlar g‟alaba qozonadi lekin leyboristlar ham ko‟pgina 
o‟rinlarni egallaydilar va Makdonald bosh vazir lavozimiga qayta saylanadi. Lekin 
Makdonald 1927-yili namoyishlar haqidagi qonunni bekor qilishi va konchilarning 7 
soatli ish kuni tartibga solish haqidagi qonunlarni bekor qila olmaydi. Faqatgina 
ishchilar uchun uylar qurish haqidagi va‟dalarning bir qismigina amalga oshirildi 
Shuningdek moddiy yordam miqdori va moddiy yordam oluvchi kishilar soni qisman 
ko‟paytirildi. Makdonald Hindistondagi milliy ozodlik xarakatining osishini oldini 
olishga harakat qiladi. U 1930-1932 yili Londonda “Doira stoli” kengashini chaqiradi 
va u erda kaloniyalarning konstitutsiyaviy huquqi haqidagi masalalar muhokama 
qilinadi. O‟sha vaqtdagi dominionlarga Magdonald hukumati jiddiy yon bosishga 
majbur bo‟ldi va 1931-yilda dominionlarning huquqini kengaytiruvchi Vestministr 
statusi qabul qilindi. 1930-yil aprel oyida Makdonald hukumati dengiz floti 
qurollanishini qisqartirish va cheklash, shuningdek alohida Buyuk Britaniya va AQSH 
ortasidagi dengiz qurollanishini cheklash haqida London bitimi tuziladi. 1931-yil 
jiddiy moliyaviy qiyinchiliklar tufayli Magdonald va boshqa leyborist etakchilari