Texnologiyasi

Qon tarkibining boshqarilishi
Q on hosil qiluvchi a ’zolar ya’ni ko'm ik, limfa bezlari va boshqalarda 
xem oretseptorlar bor. Q on tarkibining o'zgarishi tufayli bu retsep- 
torlar ta ’sirlanadi. T a’sir markaziy asab tizimiga uzatiladi. Oqibatda 
refleks yo'li bilan qonning tarkibi tegishlicha o'zgaradi.
199

---

Qon tizim ining boshqarilishida miya p o'stlog'i ham ishtirok etadi. 
Ovqat hazm iga aloqador leykotsitozni shartli reflektor yo'li bilan 
vujudga keltirish m um kin. C hunonchi, hayvon oziqlanadigan vaqt 
yaqinlashib qolishi bilan hayvonda leykotsitoz, garchi hali hayvonga 
oziq berilm agan bo'lsa ham , vujudga kelishi m um kin. Shuningdek, 
ozuqaning ko'rinishi, hayvonning odatdagi oziqlanadigan joyiga kelishi 
ham hah ozuqani iste’mol qilm asdan turib qonida leykotsitlarning 
oshishiga sabab bo'ladi.
Yallig'lanishda, shikastlanishda yemirilgan to'qim aning parcha- 
lanishidan hosil bo'ladigan turli m ahsulotlar leykotsitlarning hosil 
bo'lishini kuchaytiradi. Qon tarkibining boshqarilishida ichki sekretsiya 
bezlarining gorm onlari ham ishtirok etadi.
Nazorat savollari
1. Hayvonlar fiziologiyasi fani nimani o'rganadi?
2. Hayvonlarda o'tkaziladigan tajriba usullari nim alardan iborat?
3. Biror a ’zoni kesib olib tekshirish mum kinmi?
4. Hayvonlar fiziologiyasi nim ani o'rganadi?
5. H ayvonlam i tajriba usulida tekshirib, o'rganishni bilasizmi?
6. Hayvon organizmida qon qanday vazifani bajaradi?
7. Qoramol tanasida tirik vazniga nisbatan qancha foiz qon bo'ladi?
8. Q on plazmasida qanday moddalar bo'ladi?
56-§. Chorva hayvonlarining nafas olish, ovqat hazm qilish 
tizimlari
Ovqat hazm qilish organizm bilan tashqi m uhit o'rtasida tinm ay 
bo'lib turadigan m oddalar almashinuvining birinchi bosqichi bo'lib, 
eng m uhim va eng murakkab tizimdir. Ovqat hazm qilish deganda 
hayot uchun zarur m oddalarning hazm tizimiga olinishini va u yerda 
maydalanib ezilishini, murakkab birikmalaming organizmga singa ola- 
digan oddiy moddalarga parchalanishini, m oddalam i qon va limfaga 
so'rihshini, chiqindilarning tashqariga chiqarilishini o 'z ichiga oladi- 
gan jarayon tushuniladi.