Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. A. Temirov dividendlar va
Kompaniya va uning aksiyadorlari manfaatlari balansi
Download 4.95 Mb. Pdf ko'rish
|
ARM ДИВИДЕНДЛАР LAT Dividendlar va dividend siyosati ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА
|
2. Kompaniya va uning aksiyadorlari manfaatlari balansi Samarali korporativ boshqaruvning ajralmas qismi sifatida qabul qilingan dividend siyosati hisoblanadi. Dividend siyosati kompa- niyaning aksiyadorlarga sof foydaning ma’lum bir qismini to‘lash majburiyatini nazarda tutadi. Bu esa dividend miqdorini, dividend to‘lovlarini moliyalashtirish manbasini, dividendlarni to‘lash shakl- larini tanlashni o‘z ichiga oladi. Dividendlarni to‘lash masalalari fuqarolik kodeksi, aksiyadorlik jamiyatlari to‘g‘risidagi qonun va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi. Dividend siyosatini ishlab chiqishda kompaniyalar korporativ kodeksga amal qilishlari kerak bo‘ladi. Kompaniyaning daromadlarining qaysi qismini dividendlar shaklida aksiyadorlarga to‘lash kerakligi haqida qaror qabul qilishda e’tiborga olinishi kerak bo‘lgan bir qancha asosiy omillar mavjud. Dividend siyosati kompaniya aksiyadorlarining boyligini maksimal darajada oshirish masalasini umumiy moliyaviy vazifasi asosida ko‘rib chiqiladi. Bu shuni anglatadiki, har qanday dividend to‘lash 23 to‘g‘risidagi qaror aksiyadorlar farovonligiga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. Quyidagi rasmda dividend siyosatining aksiyadorlar farovon- ligiga ta’siri keltirilgan. 2-rasm. Kompaniyaning dividend siyosatining aksiyadorlar farovonligiga ta’siri 13 . Bu holat esa har doim daromaddan maksimal darajada dividend- larni to‘lashni anglatmaydi, chunki kompaniya faoliyatida dividendlardan qayta investitsiyalash bo‘yicha foydalanish aksiyador- larga yanada foydali bo‘lishi mumkin. O‘z aksiyalarini birja saytlariga joylashtiradigan kompaniyalar uchun ham dividend siyosati ham katta ahamiyatga ega. Bunday holda, siyosat potensial aksiyadorlarga qanday foyda va qanday qilib hamda qaysi tartibda erishish mumkinligi haqida xabar beradi. Shunday qilib, dividend siyosatini ishlab chiqish direktorlar kengashi uchun ham muhim vazifa bo‘lib, umuman ijroiya organi hamda moliya boshqaruvchisi, xususan, uning maslahatlashuvida muhim rol o‘ynaydi. Kompaniyaning o‘z aksiyadorlariga dividendlarni pul ko‘rinishida to‘lashi mumkin bo‘lgan ikkita asosiy kanali mavjud. Bular barcha dividendlarni pul ko‘rinishida to‘lash va aksiyalarni sotish orqali amalga oshirishidir. Aksiyalarni sotib olish turli shakllarda, masalan, auksion orqali, ochiq bozorda aksiyalarni sotib olish yoki shartnoma bahosida katta mulkdordan sotib olish yo‘li bilan amalga oshirilishi mumkin. 13 Ma'lumotlar asosida muallif ishlanmasi. Dividend siyosati Kompaniyaning umumiy moliyaviy vazifalari Aksiyadorlar farovonligini oshirish 24 Aksiyadorlarga pul to‘lashning yanada mashhur usuli dividendlarni to‘lashdir. Dividendlarni to‘lash manbai bo‘lib soliqdan keyin jamiyatning moliyaviy natijasi - sof foyda hisoblanadi. Uning hajmi jamiyatning moliyaviy hisobotlari asosida aniqlanadi. Quyidagi rasmda kompaniya dividend siyosatini ishlab chiqish bo‘yicha direktorlar kengashining faoliyati keltirilgan. Download 4.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|