«тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти» миллий тадқИҚод университети

Тадқиқот натижаларининг ишончлилиги. Тадқиқот натижаларининг 
ишончлилиги назарий ва тажрибавий тадқиқотлар натижаларини 
мутаносиблиги, маълумотларни статистик текшириш, уларнинг корреляция 
даражаларини аниқлаш, дала кузатувларида гидрометеорологик кузатиш 
станциялари ва постлари ва бошқа объектлардан маълумотлар тўплаш, 
уларни бутун дунё тажрибасида қўлланиладиган гидрологик йилномалар ва 
метеорологик ойномалардан олинган маълумотлари билан солиштириш 
орқали изоҳланади. 
Тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти. Тадқиқот 
натижаларининг илмий аҳамияти дарё ҳавзасидаги сув ресурсларини 
оптимал бошқаришда ГАТ имкониятларидан фойдаланиш орқали дарёнинг 
гидрологик режимини ўзгаришини ўрта ва узоқ муддатга прогнозлашда ва 
баҳолашда математик моделдан фойдаланиши билан изоҳланади. 
Натижаларнинг амалий аҳамияти тадқиқотда олинган асосий хулоса ва 
тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг “Картография” 
маркази ишлаб чиқариш ташкилотида, гидротехника иншоотлари, жумладан, 
сув омборларини лойиҳалаш, қуриш ва мавжудларидан самарали 
эксплуатация қилиш, сув сарфини экстремал қийматларини олдиндан 
прогноз қилиш, шу асосда мақбул чора тадбирлар режасини ўз вақтида қабул 

---

10 
қилишда қўллаш, шунингдек, ишда қўлланилган услубий ёндашувларнинг 
республика олий таълим тизимининг тегишли йўналишлари ва 
мутахассисликларида амалий гидрология фанларини ўқитиш жараёнида 
замонавий технологиялар асосида билим олишга хизмат қилиши билан 
белгиланади. 
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Чотқол дарёсининг 
гидрологик режимини ўзига хос томонларини ўрганиш орқали олинган 
илмий натижалари асосида: 
Чотқол дарёсининг юза ва ер ости сувлари оқимини шаклланишидаги 
ўзига хослик қонуниятларини HBV гидрологик моделини қўллаш орқали 
олинган натижалар орқали ўз вақтида тоғолди дарёлари гидрологик 
характеристикалари 
маълумотлари 
билан 
тезкор 
таъминлашда 
ишлатиладиган топографик хариталарни яратиш тизимида фойдаланилди, 
хусусан, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги “Картография 
маркази” давлат муассасасида дарё ҳавзалари махсус топографик 
хариталарини яратиш жараёнида диссертация иши натижалари қўллашга 
қабул қилинганлиги ва жорий этилганлиги бўйича маълумотнома 7 апрель 
2022 йилда олинган (20/626-сон маълумотномаси). Илмий-тадқиқот 
натижаларининг жорий этилиши сув ресурслари мониторингини амалга 
оширишда замонавий математик моделларни қўллаш ҳамда геоахборот 
тизимлари маълумотларини қўллашга, яратилган маълумотлар базаси 
асосида хариталарни янгилашга ва кўпйиллик сув сарфлари маълумотлари 
орқали кичик ва ўрта тоғ дарёларида сувлиликни аниқлаш имконини берган.