Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

NÄSAGLAMAKLYK [nä:sağlamaklyk], iş ady. 
Näsaglamak ýagdaýy. 
NÄSAGLAÝYŞ 
[nä:sağlaýyş], 
iş 
ady. 
Näsaglamak ýagdaýy. 
NÄSAGLYK [nä:sağlyk], at. Sag dällik, kesele 
duçar bolmaklyk, syrkawlyk, nähoşluk, ýoňlulyk. 
Hapaçylyk näsaglygyň sebäbidir.
 
NÄSAZ [nä:sa:z], syp. 1. Agzybirligi bozulan, 
agzala. Iki dostuň arasy näsazdy.2. Dogry işlemeýän, 
bozulan, ýaramaz, bozuk. Maşynyň motory näsaz 
işleýär.3. Saz däl, birsydyrgyn däl, kadaly däl. 
Ýüregiň näsaz urmagy. 
NÄSAZLYK [nä:sa:zlyk], at.1. Arasy bozuklyk, 
agzalalyk, agzybirligi ýokluk. Bularyň arasyna bir 
näsazlyk düşdi (A. Gowşudow). 2. Nädogrulyk, 
bozuklyk, ýaramazlyk. Näsazlyk ýüze çykarylan 

---

126 
badyna ony düzedýärler.3. Saz dällik, kadaly dällik, 
kadasyzlyk. Ýüregiň urşunyň näsazlygy ýüze çykdy. 
NÄŞAT [nä:şa:t], syp. Şat däl, şadyýan däl, tukat, 
keýpsiz. Magtymguly, bimyradam, Iller hoşdur, men 
naşadam (Magtymguly). 
NÄŞATLYK [nä:şa:tlyk], at. Şat dällik, şadyýan 
dällik, tukatlyk, keýpsizlik. 
NÄTAKYK [nä:ta:ky:k], syp. Takyk däl, dürs däl; 
belli edilmedik, gümürtik. Nätakyk mesele. Nätakyk 
jogap. 
NÄTAKYKLYK [nä:ta:ky:klyk], at. Takyk 
dällik, anyk, belli dällik, gümürtiklik. Öňki bar bolan 
käbir nätakyklyklar düzedilipdir (

Edebiýat we 
sungat

). 
NÄTANYŞ [nä:tanyş], syp. Tanyş däl, keseki, 
biri-birini tanamaýan, ýat, bigäne. Nätanyş adam. 
NÄTANYŞLYK [nä:tanyşlyk], at. Tanyş dällik, 
biri-biriňi tanamazlyk, ýatlyk, bigänelik. 
NÄTEŇENÄLET [nä:teňenä:let], hal. Bolşy 
nähili erbet, ýaramaz. 
NÄTEŇET 
[nä:teňet], 
hal, gepl.d., ser. 
Näteňenälet.
NÄTJEK, işl., gepl.d. Näme etjek? diýen söz 
düzüminiň gysgalan şekili (

Näme alaç etjek, nähili 
çäre tapjak, edip biljek zadyň ýok

diýen manyda 
ulanylýar). Biziň obamyzda asyl çäge bolmasa 
nätjek? (B. Kerbabaýew).  
NÄTMEK [nä:tmek], işl., gepl.d. Näme etmek 
diýen söz düzüminiň gysgalan şekili. 
NÄTMEKÇI 
[nä:tmekçi], 

Näme 
etmek 
hyýalyňda bar, näme etmek meýliň bar?

manylarda 
ulanylýan sorag sözi. 
NÄTÜÝSLI [nä:tüýslü], çal. 

Nähili, neneň, 
niçik, näzeýilli, neneňsi

diýen ýaly manyda 
ulanylýan sorag çalyşmasy. Aýuw, seniň bolşuň 
nätüýsli, toba-tagsyr! (A. Durdyýew). 
NÄUMYT [nä:umuýt], syp. Umytsyz, tamasyz. 
Adybeg yzy binyşan gitdi diýip, men näumyt bolup 
ýördüm (

Görogly

). 
NÄUMYTLYK [nä:umuýtluk], at. Umytsyzlyk, 
tamasyzlyk. Onda näumytlyk duýgusy oýandy. 
NÄWAGT [nä:wağt], çal. Haýsy wagt, haçan. – 
Biz kärhanada näwagt işläris? – diýipdir (Ö. 
Abdyllaýew). 
NÄWAGT-BIWAGT [nä:wağt-bi:wağt], hal. Her 
bir wagt, haçan diýseň, islendik-islenmedik wagt. 
Näwagt-biwagt diýmän, bar bileni-biteni işdir. 
NÄWAGT-NÄZAMANA [nä:wağt-nä:zama:na], 
hal. Bilip bolmaz, nähili döwür boldy, bu nä zamana. 
Näwagt-näzamana, ýüregiňde beslän ýagşylyklaryňy 
uzaklaşdyrman edip dynsaň gowy.
NÄZ [nä:z], at. 1. Esasan, aýal-gyzlaryň öz 
gadyryny artdyrmak maksady bilen ýakymly, 
mylaýym duýguly näz-kereşmesi; göz-gaş kakyşy, 
garaýşy. Ol gözlerini güldürip, näz bilen ýylgyryp 
seretdi (N. Pomma). 2.Arzylatmak, gerekletmek üçin 
tykyran bolup oturma. Gyzy baryň näzi bar (Nakyl). 

Näziňi artdyrmak arzyňy artdyrmak, özüňe 
ýalbartmak, näziňi çekdirmek. Näziňi artdyrmasana, 
ozal gürleşipdik ahyry. 
NÄZENIN [nä:zeni:n], syp. Göze ýakymly, 
mylaýym, ajaýyp, gözel (ýaş aýal maşgala hakynda). 
NÄZENINLIK 
[nä:zeni:nlik], 
at. 
Näz-
kereşmelilik, näzi köplük. Beýle näzeninlik hemme 
gyzlara mahsus däldir. 
NÄZEÝILLI [nä:zeýilli], çal, gepl.d., ser. Nähili.
Aýdaweri, oglum, atynyň reňki näzeýilli? 
(

Görogly

). 
NÄZIK [nä:zik], syp. 1. ser. Nepis. 2. Ýaşajyk, 
terje. Otuň näzik ýapraklary bürşerip görünýärdi
(B. Kerbabaýew). 3. Gowşajyk, inçejik, horja, 
çepiksije. Çerkez arkan dolanmakçy bolanda, gurply 
penje onuň näzik çigninden ýapyşdy 
(B. 
Kerbabaýew). 4. Mähirli, mylaýym, ýakymly, 
ýumşajyk. Dutaryň näzik owazy. 5. Berk däl, port, 
sagdyn däl; ejiz, gowşak. Näzik baldak. Näzik gül. 6. 
göç.m. Sähel zady ýüzüne alýan, ynjyk, öýkelek, 
nermenäzik. Näzik gelin. Näzik adam. Näzik bolmak. 
7. Gyza dakylýan at. 
NÄZIKLIK [nä:ziklik], at. 1. ser. Nepislik. 2. 
Ynjyklyk, 
köp 
zähmet, 
esewanlygy 
talap 
edijilik.Gowaçanyň näzikligi näzenin gyzyňkydan 
hem öteräk (B. Kerbabaýew). 3. Mähirlilik, 
ýakymlylyk. Tebigy näzikligine ýürekden gadyr 
goýýardy (G. Kulyýew). 4. Berk dällik, portluk, 
ejizlik. Metalyň näzikligi. 5. göç.m. Ynjyklyk, 
öýkeleklik.