Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

ORTALABERMEK [ortola:vermek], işl. Bir 
zadyň ortasy golaýlabermek, iş ýarpylabermek, orta 
bolubermek. 
ORTALAMA [ortolomo], iş ady. Ortalamak 
ýagdaýy. 
ORTALAMAK [ortolomok], işl. Bir işiň, ýoluň, 
wagtyň ýarysyny beýlä atmak, geçmek, ýarysyna 
ýetmek, ortasyna barmak, ýarpylamak. Remezan aga 
ýoly ortalandan soň aýak çekdi (B. Seýtäkow). 
ORTALAMAKLYK [ortolomokluk], iş ady. 
Ortalamak ýagdaýy. 
ORTALANMAK [ortolonmok], işl. Bir zadyň, 
işiň we ş.m. ortasyna ýetilmek, barylmak. 
ORTALATMAK [ortolotmok], işl. Bir zadyň, 
işiň we ş.m. ortasyna ýetmäge ýol bermek, 
mümkinçilik döretmek, ortasyna ýetirmek. 
ORTALAÝYŞ [ortoloýuş], iş ady. Ortalamak 
ýagdaýy. 
ORTALYK [ortoluk], at. 1. Iki aralyk, iki tarapyň 
arasy, aralyk. 2. ser. Ortak 1. 
ORTA-MIÝAN 
[orto-miýa:n], 
ser. 
Orta-
miýana.Orta-miýan, agaç et adam. 
ORTA-MIÝANA [orto-miýa:na], syp. Orta 
uzynlykdaky, orta boýly. Uzyn-gysganyň arasy, Orta-
miýana, söwdügim (Kemine). 
ORTANJY [ortonjy], syp. Ýaş taýyndan ortaky, 
araky (ogul, gyz hakynda). Ortanjy ogly mugallym, iň 
kiçi ogly bolsa hasapçy bolup işleýär. 
ORTARA [orta:ra]
, 
at. Bir zadyň, meýdanyň, 
giňişligiň edil ortasy, merkezi. Howlynyň ortarasynda 
Baba esgeriň ata-babasyndan galan garaja öý otyrdy 
(A. Gowşudow). Doýduk ortara süýşdi-de, boýnuny 
öňe uzatdy (Ş. Geldiýewa). 
ORUBERMEK [oruvermek], işl. Orup başlamak. 
Indi ak ekinler orubermeli bolupdyr. 
ORULGY [orulğy], syp. Orlup goýlan, orlup 
gutarylan. 
ORULGYLYGYNA [orulğuluğno], hal. Orlan 
görnüşinde. 
ORULMAK 
[orulmok], 
işl. 
Orak bilen
ýygylmak. Jigim ikimiz orlan ýorunjalary çekmäge 
başladyk. 

---

147 
ORUM, at. Ösüp ormaly bolan ýagdaýyndaky 
orluş. Ýorunjanyň bäşinji orumy. 

Oruma gelmek ösüp ormak derejesine ýetmek, 
ormaly bolmak. 
ORUN, at. 1. Oturmak, ýerleşmek üçin ýer, 
jaý.Olaryň orny birinji hatarda bolany üçin, perde 
açylmanka oturmaga ýetişdiler (B. Kerbabaýew). 2. 
Birine derek, biriniň ýerine. Ol ata hem ene ornunda 
durup, inilerine hossarlyk etdi. 3. göç.m. Wezipe, 
gulluk. 4. Biriniň ýa-da bir zadyň özüniň alyp barýan 
işiniň düzgünlerine laýyklykda tutýan ýeri, ýagdaýy. 
Dokma senagaty pudagyny öňdäki orunlara 
çykarmak. 5. sport. Ýaryşda eýelenen ýer. Birinji 
orny türkmen küştçüsi eýeledi. 

Orun baglamak  gowy ýerleşip gitmek, ýerli-
ýurtly bolmak. Ol oba gidip, şol ýerde orun baglady, 
yzyna gaýdyp geleýin diýenok. Orun doldurgyjy dil 
b. 

kimde?, nämede?, nirede?

diýen soraglara jogap 
bolup, sözlemde aňladylýan pikiriň ornuny 
görkezýär. 
ORUNBASAR 
[orunmasar], 
at. 
Edarada, 
kärhanada başlykdan soňky wezipe; başlygyň 
wezipeli kömekçisi. Ol ýigit başlygyň orunbasarydy. 
ORUNBASARLYK 
[orunmasarlyk], 
at. 
Orunbasaryň wezipesi, käri, ýagdaýy. Ol özüniň 
orunbasarlyk edýän döwründe zähmetsöýer adam 
hökmünde özüni tanadypdy.