Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

SEBZEPOŞ [sevzepo:ş], syp., k.d. Ýaşyl geýnen, 
gök örtünjeli. Ol dördüň biri bar, mydam sebzepoş 
(Magtymguly). 
SEÇDIRMEK [seşdirmek], işl. Seçmek işini 
birine etdirmek. Ol oglunyň galpak toýunda pişme 
seçdirdi. 

---

253 
SEÇEK,at. Bir zadyň gyrasyna ýüpekden, 
ýüplükden we ş.m. ýörite taýýarlanyp tutulýan, 
seçelenip duran bezeg. Torbalaryň seçekleri. 
SEÇEKLEME, iş ady. Seçeklemek ýagdaýy. 
Gyňajy seçekleme ýeňil iş däl. 
SEÇEKLEMEK, işl. Bir zadyň gyrasyna seçek 
tutmak, seçek etmek. Ýaglygy seçeklemek. 
SEÇEKLEMEKLIK, iş ady. Seçeklemek 
ýagdaýy. 
SEÇEKLEMEZLIK, iş ady. Bir zadyň gyrasyna 
seçek tutmazlyk, seçek etmezlik. 
SEÇEKLENMEK, işl. Bir zadyň gyrasyna seçek 
tutulmak, seçek edilmek. Seçeklenen ýaglyk.
SEÇEKLEŞMEK, 
işl. 
1. 
Seçeklemäge 
kömekleşmek. Gyzy ejesine ýaglyk seçekleşdi.2. Bile 
seçeklemek. Gelinler gyňaçlary seçekleşip otyrlar.
SEÇEKLETMEK, işl. Seçeklemek işini başga 
birine 
etdirmek; 
seçeklemäge 
ýol 
bermek,
mümkinçilik döretmek. Tutyny seçekletmek. 
SEÇEKLÄBERMEK [seçeklä:vermek], işl. 
Seçekläp başlamak; seçeklemek işini dowam 
etdirmek. Özüň seçekläbersene! 
SEÇEKLI, syp. 1. Seçek tutulan, seçek edilen. 
Gyzyl seçekli ýaglyk. 2. at. Seçekli gülli ýüň ýaglyk, 
gyňaç. Alynyna täzeje ýaşyl seçeklini bir çalyp, Altyn 
gyz gelýärdi (A. Durdyýew).
SEÇELEME, iş ady. Seçelemek ýagdaýy. 
SEÇELEMEK, işl. 1. Yzly-yzyna, birnäçe gezek 
seçmek. Ol özüniň getiren sowgadyny dumly-duşa 
jomartlyk bilen seçeledi. 2. Käwagt bir damja ýere 
gaçmak, seçir-gaçyr ýagmak. 
SEÇELEMEKLIK,iş ady. Seçelemek ýagdaýy. 
SEÇELEMEZLIK, iş ady. Yzly-yzyna seçip 
goýbermezlik. 
SEÇELENMEK,işl. 1. Pytrap ýaýramak, pytrap 
gitmek. 
Monjuklar 
ýagyş 
damjalary 
kimin 
ýylpyldaşyp, howzuň gyrasyna seçelenipdir (N. 
Pomma). 2. Däne-däne bolup durmak, pytrap ýatmak. 
Bişiren palawynyň tüwüleri seçelenip dur. 
SEÇGI [seçği] I, at. Çaga ýa-da gelin toýunda 
seçilýän süýji, pişme we ş.m. zatlar. Gelniň üstünden 
seçgi seçdiler. 
SEÇGI [seçği] II, at. 1. gepl.d. Saýlaw. Bu 
saparky boljak arçyn seçgisi hakynda her kim öz 
çenini aýdyp, gürrüň edişýärdiler (A. Gowşudow). 2. 
Ösümlikleriň toplumyndan geljekde köpeltmek üçin 
gymmatly hojalyk bähbitli alamatlaty boýunça 
saýlama ösümlikleriň saýlanyp alynmagy, tohum 
saýlama işiniň esasy. 
SEÇIBERMEK 
[seçivermek], 
işl. 
Seçip 
başlamak. 
SEÇILMEK,işl. l.Her ýere, her ýere düşer ýaly
dagynyk sepilmek. Çowlujagnyň depesinden, Nogul-
nabat seçilip dur (K. Gurbannepesow). 2. 
Saýladylmak, saýlanyp aýrylmak. Seçilen goýunlary 
kökerdip, sagmaga başladylar (H. Derýaýew). 3. 
Saýlanyp alynmak, saýlanmak. 
SEÇIR-GAÇYR [seçir-ğaçyr], syp. Selçeň, her 
ýerde biri. Ýagyş damjalary seçir-gaçyr ýere 
gaçýardy. Sepilen tohumlar seçir-gaçyr çykypdyr. 
SEÇIŞ, iş ady. Seçmek ýagdaýy.