Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

TAGALA [tağala:], at, dini. Beýik, belent, uly.

Hak tagala beýik mertebeli hudaý. Hak tagala 
razy kyldy beýle hikmetni bizge (Talyby). Hudaý 
tagala ser. Hak tagala.
TAGALLA [tağalla:], at. Bir zady berjaý etmek 
üçin edilýän hereket. 
TAGAM [tağam], at. 1. Daşky ýedi duýgynyň 
agzyň nemli bardasy tarapyndan duýulýan görnüşi. 2. 
Naharyň, her bir iýilýän iýmitiň we ş.m. agzyň, diliň 
bilen duýulýan aýratynlygy. Palawyň tagamy gaty 
gowy eken. 3. şahyr. Nahar. Tagam berseň, bergil aja, 
Daýangyn egri gylyja (

Görogly

). 4. göç.m. 
Bir zatdan alynýan lezzet, dat, eşret. Leb üstüne leb 
goýup sen, zerre tagam bilmediň (Magtymguly). 
TAGAM-LEZZET [tağam-lezzet], at. 1. Iýmitiň 
ýa-da ir-iýmişiň we ş. m. zadyň agzyňa ýaraýän 
tagamy, onuň zelleti. Bu hem çörek ornuna getirilen 
zat bolmaga çemeli, tagamy-lezzeti ýokdy (A. 
Gowşudow). 2. göç.m. Bir zatdan alynýan lezzet, 
eşret, dat. 
TAGAMLY [tağamly], syp. Tagamy gowy, 
tagamy göwnüňe ýaraýan, datly. Tagamly nahar. 
 TAGAMLYLYK [tağamlylyk], at. Tagamy 
barlyk, tagamly bolmaklyk. 
TAGAMNAMA [tağamna:ma], at. Naharlaryň 
atlary ýazylan sanaw kagyzy (naharhanalarda). 
TAGAMSYZ [tağamsyz], syp. Tagamly däl. 
Çorba Myradyň agzyna tagamsyz, duzsuz ýaly 
degdi (B. Kerbabaýew). 
TAGAMSYZLYK [tağamsyzlyk], at. Tagamly 
bolmazlyk, tagamy, lezzeti ýokluk, datsyzlyk. 
TAGAM-TAGSYR [tağam-tağsy:r]: tagam-
tagsyry ýok tagamy, lezzeti ýok. Asyl bu naharyň 
tagam-tagsyry ýok eken. 
TAGAN [ta:ğan], at. 1. Üstünde gazan, taňka we 
ş. m. goýlup, nahar bişirilýän üç aýakly demir enjam. 
Tagan aýagy üç bolar, biri-birine güýç bolar (Nakyl). 
2. Oglana dakylýan at. 

---

342 
TAGANAÝAK [ta:ğanaýak], at. haýwanat d. 
Suwuň ýüzünde ýüzüp ýörýän, çybyna meňzeş 
möjejik. Güzeriň ýüzünde taganaýaklar okgunly 
gaýmalaşýardy (

Edebiýat we sungat

). 
TAGANÇA [ta:ğança], at. Kiçijik tagan. 
Ojaklarda gazanlar atarylyp, tagançalarda taňkalar 
goýulýardy (B. Kerbabaýew).
TAGAPYL [tağa:pyl], at. Kanagat, sabyr, çydam. 
Tagapyl eýlegil, habar alaýyn, Eý, mahy-tabanym, 
ýene geldiňmi (

Görogly

). 
TAGAR [taǧar], 1. Galla salynýan kiçeňräk gap. 
Altynjy klasda okaýan Şaguly dagy orlan bugdaý 
başlaryny tagarlara, çuwallara salyp, majarda* 
döwege çekýärdiler. Ikinji, üçünji klaslaryň oglanlary 
harmanda 
işleýärdiler 
(Gurbanguly 
Berdimuhamedow, Döwlet guşy). 2. Tagar XIII–XIX 
asyrlarda ilatdan ýygnalýan däne görnüşli salgyt, ol 
harwaryň möçberine deňdir. 
TAGARÇYK [tağarçyk], at.1. Erkek (düýe) 
esrände, agzyndan çykýan böwenjik, süýrüje 
haltajyk. Ullakan tagarçygyny çykaryp, haýbatly 
esreýärdi (Ý. Mämmediýew). 2. kön.s. Sanaç. Çopan 
tagarçygy çykardy. (

Kitaby dedem Gorkut

). 
TAGAŞYK [tağaşyk], at. 1. Ulanylýan zadyň 
çemeliligi. 2. Bir zadyň maýy, oňaýy. 3. Ýol, tär. 
Gürrüňe başlaýmagyň tagaşygyny tapman otyrdy.