Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

NALAMAKLYK [na:lamaklyk], iş ady. Nalamak 
ýagdaýy. 
NALAMAZLYK [na:lamazlyk], iş ady. Nalap 
ýörmezlik. Durmuşyndan nalamazlyk. 
NALAŞMAK [na:laşmak], işl. Köp bolup 
nalamak, ýerli-ýerden nalamak. Bir ýola towşanlar 
ýygnanyşyp, 
öz 
durmuşlaryndan 
nalaşyp 
başlapdyrlar (

Türkmen halk ertekileri

). 
NALATMAK [na:latmak], işl. Birine nala 
çekdirmek; ejizledip zeýrendirmek. Bu gyzyň özüni 
naladan bardyr-da, ondan nalan ýokdur (

Türkmen 
halk ertekileri

). 
NALAÝYŞ [na:laýyş], iş ady. Nalamak ýagdaýy. 
NALÇY [na:lçy], at. Nal ýasaýan we atyň 
aýagyna nal kakýan ussa. 
NALLAMAK [na:llamak], işl. Nal kakmak, nal 
urmak, nal goýmak. Atyň aýagyny nallamak. 
Aýakgabyň ökjesini nallamak. 
NALLAMAKLYK [na:llamaklyk], iş ady. 
Nallamak ýagdaýy. 
NALLANMAK 
[na:llanmak], 
işl. 
Biri 
tarapyndan nal kakylmak, nal urulmak. 
NALLAŞMAK [na:llaşmak], işl. 1. Nal kakmaga 
kömekleşmek. 2. Iki ýa birnäçe bolup nallamak. 
NALLATMAK [na:llatmak], işl. Nal kakdyrmak, 
atyň aýagyna, köwşüň ökjesine nal urdurmak. Seýis 
ussanyň ýanyna atyny nallatmaga getirdi. 
NALLY [na:lly], syp. Nal kakylan, aýaklaryna nal 
urlan. Atyň nally aýaklary doň ýere degip, edil dokma 
daragyň sesi ýaly ses eşidilýärdi (B. Seýtäkow). 
NALSYZ [na:lsyz], syp. Aýagyna nal urulmadyk, 
nal kakylmadyk. Nalsyz aýak daşa dözümsiz bolar.
NALYŞ [na:lyş], at. Zaryn ses, zeýrenilip 
çekilýän ahy-nala, nala, zeýrenç. Wenger obasynda ol 
wepat boldy, Eşidildi garry enäň nalyşy (M. 
Seýidow).
NALYŞLY [na:lyşly], syp. Zaryn sesli, ahy-
nalaly, zeýrençli. Onuň nalyşly sözüne gulak asmady.

---

118 
NALYŞSYZ [na:lyşsyz], syp. Ahy-nalasyz, 
zeýrençsiz, zaryn sessiz. 
NAM [na:m], at. At, şöhrat. Ýigit öler, namy 
galar, at öler, naly galar (Nakyl). 
NAMA [na:ma] I, at, kön.s. Aýdym, heň. Görogly 
namasyny aýaklaýança, Arabyň aty saň gaty 
bolupdyr (

Görogly

). – Gaýdarman myhmanlara bir 
bäş keleme nama aýdyp berseň bolar – diýdi (

Nejep 
oglan

).
NAMA [na:ma] II, at.1. Hat,salam haty; beýan, 
ýazgy. Galam alyp, namany gönderdigim bilmezmiň? 
(Magtymguly). Gözel patyşa bize nama gönderdi, 
Şanyň ordasyna bar, Jygaly ogly (

Görogly

). 2. dil 
b. Käbir sözlere goşulyp, goşulan sözleriniň 
manysyna laýyk täze manyly goşma söz ýasaýar. 
Meselem: 
şertnama, 
ähtnama, 
borçnama, 
beýannama, maksatnama, meýilnama. 3. hukuk. 
Döwlet 
edaralarynyň, 
kärhanalarynyň 
we 
guramalarynyň, şeýle-de wezipeli adamlaryň hem-de 
raýatlaryň hukuk kadalaryny berjaý etmek, ýerine 
ýetirmek we ulanmak bilen baglanyşykly kanunylyk 
ýörelgesine esaslanýan hereketleri. 4. Degişli hukuk 
netijesini döretmek üçin amala aşyrylýan hukuk 
hereketleri, mysal üçin: hukuk gatnaşyklarynyň ýüze 
çykarylmagy, üýtgedilmegi ýa-da ýatyrylmagy. 5. 
Haýsydyr bir ýuridik fakt hakynda resminamalar, 
protokollar. 6. Özüňi alyp barmagyň düzgünlerini 
kesgitleýän we kanun, perman, karar, tabşyryk we 
ş.m. görnüşinde aňladylýan kada döredijilik işiniň 
netijesi.