Vi-bob. Korxonaning mehnat resurslari

6.2-rasm. O’zbekiston Respublikasi mehnat resurslarining iqtisodiy faol 
va nofaol aholi bo`yicha taqsimlanishi 
 
Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat Statistika Qo’mitasi 
 
Yangidan-yangi ishlab chiqarish sohalari vujudga kelishi, fan va texnikaning 
rivoji, ish, shu jumladan, bir texnologik jarayonning boshka jarayonga almashinishi 
bilan boshkaruv, rejalashtirish, tashkil etish, takomillashuvi bilan yangi 
mutaxassisliklar kasb va ixtisoslar yuzaga keladi, eskirganlari barxam topadi. 
Kadrlar ilmini o’rganish nazariyasida «Kadrlar tuzilmasi» degan tushuncha 
mavjud. Masalan, korxona xodimlari umumiy sonini 100 foiz deb olsak, ishchilar 
75 foizni, muhandis-texnik xodimlar 12 foizni, xizmatchilar 8 foizni, boshqa xo-
dimlar esa 5 foizni tashkil etishi mumkin. Bu misoldan ko’rinib turibdiki, xodimlar 
0,0
2000,0
4000,0
6000,0
8000,0
10000,0
12000,0
14000,0
16000,0
18000,0
20000,0
1995
2000
2005
2010
2015
2020
Jami mehnat resurslari
iqtisodiy faol aholi
iqtisodiy nofaol aholi
Линейная (iqtisodiy faol aholi)

---

kategoriyalari, ya’ni ularning tarkibiy qismlari o’rtasidagi nisbat ularning 
tuzilmasini, ya’ni strukturasini ifodalaydi. 
Kadrlar tarkibi va strukturasi faqat korxonalarda emas, balki tarmoqlarda ham 
bir-biridan farq qilishi mumkin. Bu tarmoqning murakkabliligiga, korxona 
(firma)ning katta-kichikligiga, texnikaviy va texnologik jihatdan qurollanganligiga, 
ishchi-xizmatchilarning bilimi va ilm darajasiga, mehnat ko’nikmasiga, sohaning 
hamkorlik munosabatlari rivojlanganligiga va boshqa qator xususiyatlarga bog’liq. 
 
6.3. Mehnat unumdorligi