Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- IV bob XALQARO HUQUQNI MUHOFAZA QILUVCHI TASHKILOTLAR
- 2. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar faoliyatining maqsadi, vazifalari va asosiy yo‘nalishlari
- Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar
- 3. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning huquqiy maqomi, tasnifi va tizimi
|
NAZORAT SAVOLLARI: 1. Jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlikning asoaiy shakllarini yoriting. 2. Jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlikning predmeti va jinoyatning asosiy belgilarini yoriting. 3. Jinoyatchilikka qarshi kurash bo‘yicha hamkorlikda politizimlilik prinsipini tushuntiring. KAZUS Ukraina fuqarosi Bashirov Rossiya Federatsiyasi Qrim Respublikasi hududida yollangan harbiy guruhlar tarkibida bir qator og‘ir jinoyatlarni sodir etib, Afg‘oniston hududida yashiringan. Interpolning tezkor yo‘llari orqali Rossiya va Ukraina hukumatlari ushbu shaxsning yashiringan joyi haqida ma‘lumot olishdi. Shundan so‘ng, Afg‘onistonning vakolatli organiga Rossiya Federatsiyasi Bosh prokuraturasidan fuqaro Bashirovni ekstraditsiya qilish haqida rasmiy so‘rov kelib tushgan. Shu bilan birga, Ukraina davlati vakolatli organi Bashirovni Ukraina qonunchiligi asosida javobgarlikka tortish uchun ekstraditsiya qilishni talab qildi. 1. Ushbu holatga baho bering. 2. Afg‘oniston hududida yashiringan Bashirovni boshqa davlatga ekstraditsiya qilish masalasi Interpol vakolati doirasiga kiradimi? 3. Davlatlararo jinoiy-huquqiy yordam ko‘rsatishda parallel so‘rovlar kelib tushgan taqdirda, qaysi biri qanoatlantirilishi mumkin? 4. Fikrlaringizni xalqaro huquqni muhofaza qilish faoliyatini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar va olimlar ilmiy qarashlariga tayanib sharhlang. 43 IV bob XALQARO HUQUQNI MUHOFAZA QILUVCHI TASHKILOTLAR 1. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” tushunchasi, umumiy tavsifi va belgilari. 2. “Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar”ning maqsadlari, vazifalari va faoliyatining asosiy yo‘nalishlari. 3. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” xalqaro maqomi, tasnifi va tizimi. 1. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” tushunchasi, umumiy tavsifi va belgilari Xalqaro huquqning subyekti bo‘lmish xalqaro tashkilotlar davlatlar o‘rtasidagi hamkorlikning asosiy tashkiliy-huquqiy shakllaridan biri hisoblanadi. Ikkinchi jahon urushidan keyin yuzlab xalqaro tashkilotlarga asos solindi, jumladan, BMT, YUNESKO, NATO, SHHT va boshq. Bu xalqaro huquqning Mustaqil sohasi – xalqaro tashkilotlar huquqining mavjudligi haqida xulosa chiqarishga zamin yaratadi. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar mohiyati haqida mulohaza qilishga o‘tishdan oldin xalqaro tashkilotlar mazmunining o‘zi haqida qisqacha to‘xtalib o‘tamiz. Xalqaro huquqning ikkilamchi subyekti, hosilasi sifatida xalqaro tashkilotlar davlatlar tomonidan tuziladi (tashkil etiladi). Yangi xalqaro tashkilotni tuzish jarayoni uch bosqichda o‘tadi: ta’sis hujjatini qabul qilish, tashkilotning moddiy tuzilmasini yaratish, tashkilot faoliyatining boshlanishiga dalolat qiluchi asosiy organlarni chaqirish. Xalqaro tashkilotni tuzishga davlatlar tomonidan birgalikda xohish-istak bildirilishi ikkita usul bilan qayd etilishi mumkin: 1) tashkilotni tuzish to‘g‘risidagi xalqaro shartnomada; 2) mavjud xalqaro tashkilotga a’zo bo‘lish haqidagi qarorda. FAKTLAR Xalqaro tashkilotlar XIX asr oxiri – XX asr boshlarida paydo bo‘ldi. 1874-yilda Butun jahon pochta ittifoqi, 1919-yilda Xalqaro mehnat tashkiloti tuzildi va boshqalar. Millatlar Ligasi birinchi xalqaro siyosiy tashkilot bo’lib,1919-yilda Versal tizimi asosida tashkil etilib, 1949-yilgacha faoliyat yuritdi. 44 Birinchi usul xalqaro amaliyotda eng ko‘p tarqalgan usul hisoblanadi. Xalqaro shartnomani tuzish tashkilotning ta’sis hujjati bo‘ladigan shartnoma matnini ishlab chiqish va qabul qilish uchun xalqaro anjuman chaqirishni talab etadi. Bunday hujjat turlicha nomlanishi mumkin: statut, ustav, konvensiya. U kuchga kirgan kun tashkilotga asos solingan kun hisoblanadi. Xalqaro tashkilotlar soddalashtirilgan tartibda boshqa xalqaro tashkilot tomonidan qaror qabul qilish shaklida ham tuzilishi mumkin. Bunda xalqaro tashkilotni tuzishga davlatlarning birgalikdagi xohish- istagi qabul qilinishi bilan kuchga kiradigan ta’sis rezolyutsiyasi uchun ovoz berish orqali bildiriladi. Tashkilot faoliyatini to‘xtatish ham ishtirokchi davlatlarning birgalikdagi xohish-istagi asosida amalga oshiriladi. Ko‘pincha tashkilot faoliyatini to‘xtatish uni tarqatib yuborish to‘g‘risidagi protokolni imzolash orqali amalga oshiriladi. Xalqaro tashkilotlarni tuzib davlatlar ularning tegishli huquq va salohiyatini belgilab beradilar: huquq va majburiyatlarga egalik qilish, xalqaro huquq me‘yorlarini yaratish va qo‘llashda ishtirok etish, xalqaro huquq me‘yorlariga amal qilinishi ustidan nazorat qilish va shu orqali davlatlar xalqaro hamkorlik sohasida o‘zlari bilan birga huquq ijodkorligi, ijrosi va muhofazasini amalga oshiradigan xalqaro huquqning yangi subyektini yaratadilar. 2. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar faoliyatining maqsadi, vazifalari va asosiy yo‘nalishlari Jinoyatchilikka qarshi kurashda turli xalqaro tashkilotlarning xalqaro darajadagi roli bir xil emas. Bu ularning ustavi bilan belgilanadigan vakolat doirasiga bog‘liq. Davlatlar xalqaro tashkilotlarni tuzib, ularning ustavlarini ishlab chiqib, ularga u yoki bu huquq va majburiyatlar berib mazkur tashkilotlarning maqsad va vazifalariga, ularning xalqaro munosabatlar tizimida kasb etgan roliga asoslanadilar. Ko‘pgina xalqaro tashkilotlarni yaratilishi va faoliyatida jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlik qilish maqsad etib belgilanmaydi. Ular bunda faqat asosiy faoliyatlarini amalga oshirish uchun qatnashadilar. Masalan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti, BMT Ustavining 1- moddasi 3 va 4-qismlariga muvofiq, “Iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va gumanitar xususiyatga ega muammolarni hal etishda, inson huquqlariga 45 va irqi, jinsi, tili va dinidan qat‘iy nazar barcha asosiy erkinliklariga hurmatni rag‘batlantirish va oshirishda xalqaro hamkorlikni amalga oshirish; millatlarning bu umumiy maqsadlarga yetishdagi harakatlarini muvofiqlashtirish uchun markaz vazifasini bajarish” vakolatiga ega 20 . Jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik qilmasdan bu muammolarni hal qilish mumkin emasligi tabiiydir. Mazkur holat xalqaro jinoyatlar va xalqaro xususiyatga ega jinoyatlarga qarshi kurashda xalqaro hamkorlik asosini shakllantiruvchi bir qator xalqaro shartnomalarni BMT rahnamoligida ishlab chiqish va tuzishni oldindan belgilab berdi. Shunday qilib, BMT o‘zinig asosiy faoliyatini amalga oshirish natijasida xalqaro huquq darajasida jinoyatchilikni aniqlash va ayrim ijtimoiy jihatdan xavfli xatti-harakatlar uchun jazo belgilash bo‘yicha birgalikdagi chora-tadbirlarni amalga oshirishda, xalqaro shartnomalarni ishlab chiqish va tuzishda, boshqa xalqaro-huquq qonun hujjatlarini jinoyatchilikka qarshi kurash sohasida xalqaro hamkorlik uchun xalqaro huquqiy asos sifatida qabul qilishda qatnashadi. Ko‘pgina xalqaro tashkilotlar o‘zining asosiy faoliyati sababli ular uchun asosiy faoliyat yo‘nalishi bo‘lmagan huquqiy asoslarni shakllantirish va jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlikning alohida amaliy jabhalariga daxldor bo‘ladilar. Bundan tashqari xalqaro tashkilotlarning keng doirasi ichida shunday tashkilotlarni ajratish mumkinki, jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik yoki uning ayrim yo‘nalishlari ularni tuzishdagi asosiy maqsad va ularning asosiy faoliyat turi hisoblanadi. Bundan tashqari shunday holatlar borki, jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlikni amalga oshirish vakolati xalqaro tashkilotlarning tarkibiy qismi yoki bo‘g‘ini bo‘lmish ularning organlariga beriladi. Xalqaro tashkilotlar va ularning jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik qilish vakolatiga ega organlari majmui “Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” tushunchasi bilan belgilanishi mumkin. Qonunchilik va xalqaro huquqda mazkur tushunchaning mazmuni va ta’rifini belgilovchi me‘yorlar mavjud emas. Mazkur atama xalqaro huquqda ma‘lum. Masalan, ayrim mualliflarning ta’kidlashicha, Xavfsizlik 19 Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Устави ва Халқаро Суд Статути. БМТ // БМТ Жамоат ахбороти департаменти, Август 1998 й.-М., Москва. 1999. – 35 б. 46 Kengashining bir qator rezolyutsiyalarida va Birlashgan Millatlar Tashkilotining boshqa hujjatlarida quyidagi tushunchalar ishlatilgan: huquqni muhofaza qilish organlari o‘rtasida hamkorlik bo‘yicha xalqaro tashkilotlar (international law enforcement cooperation bodies) bookmark18 , xalqaro huquqni muhofaza qilish organlari (international law enforcement community) bookmark19 , xalqaro huquqni muhofaza qilish organlari (international law enforcement authorities) 21 , huquqni muhofaza qilish sohasida hamkorlik qilish masalalari bo‘yicha hukumatlararo tashkilotlari (intergovernmental organizations in the area of law enforcement cooperation) 22 . Shu bilan birga, bu hujjatlarda faoliyatning asosiy predmeti jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik bo‘lgan xalqaro tashkilotlar ta‘rifi va mukammal ro‘yxati berilmagan. Muayyan xalqaro tashkilotni yoki uning organini Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar qatoriga qo‘shish imkonini beruvchi ayrim mezonlarni yoki boshqacha qilib aytganda, belgilarni aniqlash lozim. Birinchidan, bunday tashkilotlarga jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlikni amalga oshirish vakolati berilgan. Bu ularning asosiy faoliyati hisoblanadi. Ikkinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar bu faoliyatni davlatlar o‘rtasidagi shartnomalar asosida amalga oshirish vakolatiga ega. Odatda, bu shartnomalar ularning ustavlarida, gohida esa boshqa xalqaro huquqiy hujjatlarda (xalqaro tashkilotlar bilan tuzilgan xalqaro shartnomalar, rezolyutsiyalar va boshqa hujjatlarda) ifodalanadi. Uchinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar huquqiy subyektlik ko‘lami ularni tuzish to‘g‘risidagi shartnomalari bilan belgilanadi. Shuning uchun faqat hukumatlararo shartnoma asosida tashkil etilgan xalqaro hukumatlararo tashkilotlar yoki ularning suveren davlatlar birlashishi istagining majmuini ifodalaydigan organlari xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar bo‘lishi mumkin. To‘rtinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar 20 БМТ Бош Ассамблеясининг 60-сессияси. Расмий ҳисоботлар. Учинчи қўмита: Бош бошқармада бўлиб ўтган 7-мажлис ҳақида қисқача ҳисобот, Нью-Йорк, 7 октябрь 2005 йил, 40 п. // A/C.3/60/SR.7, 21 October2005 БМТ ҳужжати. 21 Бош Ассамблеянинг махсус йигирманчи сессиясида қўйилган мақсадларга эришиш ва белгиланган вазифаларни бажариш, юзага келган тўсиқлар ва келгуси фаолият: пул маблағларини ноқонуний ўзлаштиришга қарши кураш ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш бўйича аъзо давлатлар фаолияти натижалари. Пул маблағларини ноқонуний ўзлаштиришга қарши кураш ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш бўйичаочиқ таркибдаги экспертлар ишчи гуруҳи. Котибият мактуби. П. 15h. // UNODC/CND/2008/WG.2/2, 20 May2008 БМТ ҳужжати. 47 jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik rivojini belgilab bera olmaydi. Chunki davlatlar xalqaro munosabatlar tizimining asosiy subyektlari hisoblanadi, Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar esa, umuman olganda, ikkilamchi unsur sanaladi. Beshinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik qilish uchun yyetarli bo‘lgan xalqaro huquqiy subyektlik maqomiga ega doimiy organlari bor. Oltinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar o‘z faoliyatini ixtiyoriy tartibda emas, balki belgilangan xalqaro huquq qoidalari va jarayonlariga rioya etgan holda xalqaro huquqning umume’tirof etilgan tamoyillari va me‘yorlariga muvofiq amalga oshiradi. Yettinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar xalqaro hamkorlik doirasida xalqaro jinoyatlar va xalqaro xususiyatga ega jinoyatlar va ayrim holatlarda transmilliy jinoyatlarga qarshi kurashda majburiy choralarni qo‘llash vakolatiga ega. Sakkizinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning jinoyatchilikka qarshi kurash sohasidagi faoliyati jinoyat sodir etgan shaxslarning individual jinoiy javobgarligi tamoyiliga amal qilishni ta‘minlashga yo‘naltirilgan. To‘qqizinchidan, agar ayrim ishtirokchi davlatlar xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar yoki boshqa ishtirokchi davlatlar bilan hamkorlik qilishdan voz kechsa, bu xalqaro-huquqiy javobgarlikka olib keladi. Хalqaro jinoiy adliya organlarining o‘ziga xos xususiyati va ularni tashkil etish hamda faoliyat yuritish maqsadlari bilan belgilanadi, ular: Xalqaro jinoyatlarni sodir etgan shaxslarni javobgarlikka tortish va jazo qo‘llash; Xalqaro hamjamiyat hamda uning a’zolari va barcha insonlarning xalqaro jinoyatlardan himoya qilish; Xalqaro jinoyatlarning oldini olish, shu asnosida tinchlik va xavfsizlikni ta‘minlash hamda tiklash. 48 Yuqorida bayon etilgan fikrlar asosida xalqaro huquqni muhofaza qilish tashkilotiga quyidagi ta’rifni berish lozim. Xalqaro huquni muhofaza qilish tashkiloti deganda davlatlararo shartnoma asosida tashkil etilgan birlashma yoki maxsus xalqaro huquqiy sub‘yektlik maqomli doimiy organlarga ega va umume’tirof etilgan xalqaro huquq tamoyillari va me‘yorlariga muvofiq shaxs, jamiyat, davlat va dunyo hamjamiyatining huquqlari, erkinliklari va manfaatlarini xalqaro jinoyat, xalqaro xususiyatga ega jinoyat hamda transmilliy jinoyat deb e’tirof etilgan huquqbuzarliklardan himoya qilish faoliyatini amalga oshiradigan, xalqaro bitimlar, shartnomalar asosida tuzilgan bunday birlashmaning organi tushuniladi. Bugungi kunda xalqaro jinoyat sudlov organlarining quyidagi institutsional modellari bor: 1) BMT Xavfsizlik Kengashi tomonidan o‘zining yordamchi organlari sifatida tuziladigan ad hoc xalqaro jinoyat tribunallari. 2) Davlatlarning BMT bilan shartnomalari asosida tashkil etilgan yoki BMTning vaqtincha ma’muriyatlari tomonidan tinchlikparvar operatsiyalar amalga oshirilayotgan davlatlar hududida tuzilgan aralash (gibrid) tribunallari (sudlari). 3) Vakolat doirasiga xalqaro sudlar va jinoyat sud jarayonining boshqa qatnashchilari ishtirokida xalqaro jinoyatlarniko‘rish kiradigan milliy sudlar. 4) Xalqaro jinoyat sudi. Xalqaro jinoyat sudlov organlariga jinoyat yurisdiksiyasi beriladi, ya’ni ular aslida xalqaro jinoyat ishlarini ko‘rib chiqadi va hal etadi, ularni sodir etgan shaxslarni jinoiy ta‘qib qilish va jazolashni amalga oshiradi. Bu xususiyat ularni boshqa yurisdiksion sohada tashkil etiladigan va faoliyat ko‘rsatadigan boshqa xalqaro sud organlaridan (xalqaro adliya organlaridan) ajratib turadi. Aynan xalqaro jinoyat yurisdiksiya sohasida vakolatning yo‘qligi xalqaro jinoyat sudlov organlariga tegishli emas: - xalqaro huquq sub‘yektlari o‘rtasidagi nizolarni hal etish uchun tashkil etilgan umumiy yurisdiksiyadagi xalqaro sudlar, masalan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Xalqaro sudi va Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti doirasidagi Yevropa yarashtiruv va hakamlik sudi; - xalqaro hamkorlikning alohida yo‘nalishlari bilan bog‘liq yoki xalqaro huquqning alohida sohalariga tegishli me‘yorlar yoki alohida 49 xalqaro shartnomalar bilan tartibga solinadigan maxsus xalqaro sudlar, ular qatoriga Dengiz huquqi bo‘yicha xalqaro tribunal, Inson huquqlari bo‘yicha Yevropa sudi, Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi iqtisodiy sudi, BENILYUKS (Belgiya, Niderlandiya, Lyuksimburg) sudi va boshqalar kiradi; - xalqaro tashkilotlar va ularning xodimlari o‘rtasidagi nizolarni hal etish uchun cheklangan yurisdiksiyadagi xalqaro sudlar, ularga BMT Xalqaro ma’muriy tribunali va Xalqaro mehnat tashkiloti Xalqaro ma’muriy tribunali tegishlidir; - xalqaro nodavlat tashkilotlar – xalqaro xususiy huquq va xalqaro huquqning alohida sohalari bilan bog‘liq nizolarni hal etadigan arbitraj, hakamlik va boshqa sudlar 23 . Shubhasiz, yuqorida nomlari zikr etilgan sud organlari odil sudlovni amalga oshiradilar, taraflar uchun majburiy bo‘lgan qarorlar chiqaradilar va konsultativ xulosalar beradilar. Shu sababli ular huquq ustunligini himoyalash va ta‘minlash bo‘yicha xalqaro huquqni muhofaza qilish faoliyati va xalqaro munosabatlarda xalqaro huquq ishtirokchilari bo‘lib buni xalqaro sudlov (adliya) shaklida amalga oshiradi. Biroq mazkur xalqaro sudlar Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar toifalarining biri sifatidagi xalqaro jinoyat adliya organlariga tegishli bo‘lmagani uchun jinoyat yurisdiksiya sohasidagi vakolatga ega emas va xalqaro darajada jinoyatlarga qarshi kurashda qatnashmaydi. 3. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning huquqiy maqomi, tasnifi va tizimi Jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlikda Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar turlicha rol o‘ynaydi. Shu bilan birga ular huquqiy maqomining xususiyatlaridan shuki, ular o‘zaro yoki alohida davlatlar bilan shartnomalar tuzganda belgilangan xalqaro huquqiy munosabatlarda teng huquqli subyektlar sifatida amal qiladi. Ko‘pgina xalqaro huquqni muhofaza qilish tashkilotlari xalqaro operatsiyalarda ishtirok etadi. Xalqaro darajada Interpol va Yevropol (Yevropa politsiya tashkiloti) ko‘p tarmoqli doimiy tuzilmalari bilan eng mashhur xalqaro politsiya tashkilotlaridir 24 . Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar maqomining 22 Панов В.П. Халқаро жиноятларга қарши курашда давлатлар ҳамкорлиги. М., Прогресс. 1994. 57 б. 23 Қиёсий ва халқаро полиция, адлиява трансмиллий жиноятчилик.Сеша Кетинени таҳр. остида. Дурҳам, НС: Каролина Академик Пресс, 2010 й. 50 quyidagi o‘ziga xos xususiyatlariga e’tibor berish lozim. Birinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qilish tashkilotlari bir- biriga bo‘ysunmaydi. Ular o‘z xohish-istagini bir-birigamajburan o‘tkaza olmaydi. Odatda xalqaro huquni muhofaza qilish tashkilotlari o‘rtasidagi hamda xalqaro huquni muhofaza qilish tashkilotlari va alohida ishtirokchi davlatlar o‘rtasidagi munosabatlar bir-biriga bo‘ysunish asosida emas, balki koordinatsion ravishda qurilgan. Shu ma’noda Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar va ishtirokchi davlatlar aniq xalqaro huquqiy munosabatlar subyekti sifatida teng huquqlidir; Ikkinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar vakolat doirasi turlicha bo‘lgani sababli teng huquqlilik tushunchasi ham cheklangan va nisbiy xususiyatga ega. Bu cheklanganlik va nisbiylik mazkur tashkilotlarni xalqaro munosabatlarning asosiy suveren ishtirokchilari va xalqaro huquq subyektlari bo‘lmish davlatlarga tenglashtirib bo‘lmasligini bildiradi, chunki suveren tenglik tamoyili davlatlar o‘rtasida amal qiladi. Uchinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar jinoyatchilikka qarshi kurashda xalqaro hamkorlik qilish uchun teng huquqlar va majburiyatlarga ega emas. Shuning uchun mazkur hamkorlik tizimida ularning roli boshqa qatnashchilar – davlatlar va ular nomidan faoliyat olib boradigan milliy huquqni muhofaza qilish organlari bilan teng emas. To‘rtinchidan, xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar birgalikda milliy huquqni muhofaza qilish organlari va sudlar tizimiga o‘xshash aniq bir tizimni tashkil qilmaydi. Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning iyerarxiyasi mavjud emas, ular tashkiliy, ma’muriy va moliyaviy jihatdan bir-biriga bo‘ysunmaydi. Yuqorida keltirilgan mezonlarni hisobga olib Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar vakolat doirasiga ko‘ra quyidagicha Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|