Яшил тош минтақалар таркибан базальтлар, коматиитлар, ўта асосли жинслардан иборат бўлиб

8.9-расм. „Идеал океанда" чўкнндн тўпланнш зоналлиги (А.П.Лисицин бўйнча). 1 - гилли ва
терриген ётқизиқлар; 2 - биоген карбонат ётқизиқлар; 3 - биоген кремнийли ётқизиқлар; 4 -қизил чуқурсув гиллар; 5-8 — чўкиндиларда аутиген ҳосилалар (5 — шамозит; 6 — гидробиотит, вермикулит; 7 - фосфорит; 8 - глауконит); 9 -тоғости тизмалар; 10 - чукмалар; 11 - марказий тизмалар; 12 - сув йўналиши; 13 - қадимги жинслар.
Организмлар аҳамиятининг пасайиши, уларнинг қайта ҳосил бўлган нордон ҳосила-лари кислота-ишқорли шароитнинг ўзгаришига олиб келади. Улар ишқорли ва ўта ишқорли бўлиб қоладилар. Шу вазиятда шўрланиш, биологик суст кальций суль-фати, магний, натрий ва калий, 5г, В, Вг, Ғ, 1л, КЪ, Ск тўпланишига олиб келади. Темир оксидли бирикмалар билан бирга улар арид ландшафтлари кўрсаткичи сифа-тида қаралиши лозим.
Литогенезнннг вулканоген-чўкинди тури Н. М. Страхов томонидан ажратилган ва турли иқлимий минтақалардаги чўкинди тўплаш ҳавзаларига вулканик лава оқимлари, пирокластика ва гидротермал эритмалар шаклида вулканизм маҳсулотлари келти-рилиши унинг асосий хусусияти бўлиб ҳисобланади. Буларнинг натижасида тарки-бида вулқон маҳсулотлари, чўкиндилар бўлган алоҳида вулканоген-чўкинди жинслар синфи шаклланади. Вулқон фаолиятига боғлиқ ҳолда ҳар хил кимевий таркибга эга бўлган турли лава оқмалари хрсил бўлади. Вулқонларнинг фаолияти жуда катта миқдордаги пирокластика маҳсулотининг отилиб чиқиши билан бирга кечади. Натижада чўкинди ҳосил бўлиш жараёни ўзгача, ўзига хос хусусиятларга эга бўлади. Кучли портлаш натижасида сезиларли даражада бўлакли терриген маҳсулот қўшим-

_{I I ; 1 4 4 | | I | I}

зю,
Ғе5₂ Си₂5 РЬ5
2п5
х
А5
М§50₄ 5Ю, Ғе50₄ К_;50< Са50₄
Ғе₂0₃
МпО, _ҒеС0, ^МпС°₃