Заки достонлари

гумбурлатиб (Алп.288).
в) мусиқа асбобларининг товушларига тақлид сўзлар: Келиб кўр 
қалмоқ қизлари, // Чанқовузим бию-бию (Алп.265).
Ҳозирги ўзбек адабий тилида тақлид сўзларнинг бу таснифи, 
уларнинг семантик гуруҳланиши ва хусусиятлари жуда кенг. Чунки 
табиатдаги жонли ва жонсиз предметларнинг чиқарган товушлари 

---

109 
ҳисобсиздир. Биз эса фақат достонлар матнларида учраган тақлид 
сўзларни гуруҳлашга ҳаракат қилдик.
2. Образга тақлид сўзлар.
Образга тақлид сўзлар киши, нарса ва ҳодисаларнинг ҳаракати, 
ҳолатини, ёруғлик образини кўз ўнгимизда аниқ акс эттиради. 
Образга тақлид сўзлар билан товушга тақлид сўзлар фонетик, 
морфологик ва синтактик томондан грамматик категория сифатида 
бир-бирларига жуда яқин туради.
Образга тақлид сўзлар ифода ва вазифа маъносига кўра 
қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
а) ҳаракатни билдирувчи образга тақлид сўзлар: Бу сўзлар 
кишиларнинг, нарса ва жониворларнинг юриши ва ҳар хил 
ҳаракатларидаги ҳолатларнинг образли ифодаланишидан майдонга 
келган: лип-лип, лоп-лоп, дик-дик,ғивир-ғивир, милт, пилдир-пилдир 
кабилар. Чўлларда диркка-диркка (Рав.74). Арғимоқ отларни 
чопгани, // Даштни, чўлни сўлқиллатди (О.30). қор бадан гулдай 
пириллаб (О.29). Бирдан кўриб ғалжирашиб қолади (Алп.287). 
...хоннинг Чибори лўкиллаб йўртди (Алп.112). Гуруллаб йиғилса 
бунда қалмоқлар (Алп.113). ...думдор бир жийрон отни йўрғасига 
солиб селкиллаб, ҳа деб йўрғалатади (Рав.39). 
б) киши ва бошқа предметларнинг ҳолатини, ташқи кўриниши 
тасвирини ифодаловчи образли тақлид сўзлар. Бундай тақлид сўзлар 
ҳаракат жараёнини эмас, балки нарсаларнинг тинч, осойишта 
ҳолатини тасвирлайди: қочқинчи шаҳар борди, // Дўкондорлар анг-
танг қолди (Алп.292). Шунда Оллоёр кўзини лўқ қилиб...(О.71). 
Сарихон бу сўзни эшитиб, нима дерини билмай, лол қолди (Ойч.216). 
...фарзанд қандай нарса, кўзидан жим-жим ёши тўкилиб бир сўз айта 
берди (Ой.211). қулоқ сол, жон қизим, айтган сўзима, \\ Жимма-