Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ-овқат ва енгил саноат технологияси институти

ГЎЗАЛЛИК ФАЛСАФАСИ
Эстетика фани узоқ вақт шу ном билан таърифлаб келинган. Чунки эстетика сўзи кўпинча нарса ва ҳодисаларнинг ранг-туси ва шаклидаги мукаммаллик,мутаносиб­лик,латофат маънолари мажмуи сифатида ҳам қўлланилади. Мовий осмон,қуёш ботишидаги қирмизи шафақ манзараси, янги очилган гулнинг таровати, оҳу қоматининг ўта гўзаллиги,товус патлари­нинг нозик жилваси,сарв дарахтининг адллиги,камалакнинг рангин товланиши ва бошқаларни бунга мисол тариқасида келтириш мум­кин,чунки буларнинг ҳаммаси кишига завқ-шавқ бағишлайди. Маз­кур тушунча кишиларнинг яхши феъл-атвори,муомаласи,нутқи,дид билан кийинишини ҳам англатади. Лекин “гўзаллик фалсафаси” тушунчаси эстетика фанини тўла ёрита олмайди. Чунки гўзаллик эстетиканинг энг умумий категорияларидан биридир.
НАФОСАТШУНОСЛИК
Нафосатнинг моҳиятини ўрганувчи фан бўлиб, ушбу сўзнинг синоними ўлароқ, эстетика тарзида ҳам иш­латилади. Шунингдек, нафосатшунослик фани “гўзаллик фалсафаси” деган ном остида ҳам маълум ва машҳурдир.


НАФОСАТШУНОСЛИКНИНГ ФАЛСАФИЙ МОҲИЯТИ
Нафосатшунослик - санъат ва бадиий ижод соҳасидаги умумий қонуниятлар ҳамда эстетик мезоний тушунчалар (категориялар) тизимини ўрганади.
НАФОСАТШУНОСЛИКНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ
Нафосатшунослик ўз объектига фалсафий ёндашади. У бу билан санъатшунослик фанла­ридан фарқлантириб турувчи ўзига хос хусусиятга эга.
Эстетиканинг борлиқни эстетик ўзлаштириш моҳияти ва қону­ниятлари ҳақидаги фан сифатида бир қанча хусусиятлари бор.
Булар:
- Эстетика фани инсон теварак атрофидаги моддий ва маъна­вий бойликларнинг барчасини қамраб олади.
- Инсон фаолиятининг барча жабҳаларидаги нафосат оламини санъат турлари воситасида чуқур ўрганишга даъват этади. Санъат эса - эстетик бойликларни яратиш манбаидир.
- Санъатни илмий жиҳатдан таҳлил ва тадқиқ этиш билан эстетик фаолиятнинг барча кўринишларига илмий жиҳатдан ёндашиш учун замин яратилади.
- Санъат ва бадиий ижоднинг табиатини ва моҳиятини ўрга­ниш, қонуниятларини ўзлаштириш, гўзалликни ўрганиш учун калит вазифасини ўтайди.