Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, мирзо улуғбек номидаги тошкент давлат университети


в) Қадриятларнинг тарбиявий аҳамияти


Download 4.19 Mb.
bet78/125
Sana12.11.2023
Hajmi4.19 Mb.
#1768283
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   125
Bog'liq
фалсафа ўқув қўлланма ЎзМУ

в) Қадриятларнинг тарбиявий аҳамияти.


Қадриятлар катта тарбиявий аҳамиятга эгадир.
Қадриятларнинг моҳиятини билиш, уларга эътиқод,ихлос қўйиш ёшларда миллий ғурур, ватанпарварлик,миллий бирдамлик ва ҳамжиҳатлик туйғусини шакл ғлантиришда, инсонпарварлик, ҳалоллик, меҳнатсевар лц,к, ахлоқий поклик фазилатларини камол топтириш да\атта аҳамиятга эга. Ўзбекистон мустақил тараққиёт
йўлига ўтган ҳозирги шароитда ватанпарварлик тар бияси катта аҳамият касб этмоқда. Ватанпарварлик —ўз ватанини виждонан севиш, унинг тараққиёт йўли ваистиқдолини англаб олиш, манфаатларини ҳамма со ҳаларда ҳимоя қилишда фидоийлик намуналариникўрсатишдир.
Бу борада ўлкамиз тарихида намуна оладиган, каттатарбиявий аҳамиятга эга бўлган кўплаб қадриятларбор. Ота-боболаримиз ватанини ажнабий босқинчи лардан ҳимоя қилиш учун асрлар мобайнида мардликва қаҳрамонлик намуналарини кўрсатганлар.
Ватанпарварлик фақат қўлига қурол олиб ватанучун курашиш эмас. Фан, маданият, амалий меҳнатмалакаларини чуқур эгаллаб, Она юрт довруғиниоламга ёйиш ҳам ватанпарварликдир. Кўплаб буюк ва тандошларимиз фан, маданият, юксак амалий санъатмалакаларини эгаллаб, ривожлантириб ўз ватанлари нинг обрўсини оламга ёйганлар.
Миллий ифтихор ҳам миллий қадриятларни тўлаанглаш, улар билан фахрланишдир. Ватанпарварлик вамиллий ифтихор бир-бири билан боғланган қадрият лардир. Юксак миллий ифтихор заминидагина ватан парварлик бўлиши мумкин.
Мустақил Ўзбекистон учун ҳақиқий ватанпарвар,фидоий ёшлар керак. Шундай ёшларни тарбиялашгазамин бўладиган миллий қадриятларимиз ниҳоятда кўп.Улардан кенг фойдаланиш катта аҳамиятга эгадир.
Мустақиллик билан боғлиқ бўлган ватанпарварликфақат тарихий ўтмишни чуқур англашдан иборат эмас.Бу ўринда ватанимиз олдида турган ҳозирги вазифаларва уларни бажариш имкониятларини билиш, бу борадажонбозлик, фидойилик намуналарини кўрсатиш ҳамкерак. Бозор муносабатларига ўтиш кишиларда шах сий интилиш, манфаатдорлик хислатларини ҳам ку чайтирди. «Ўзинг учун ўл етим», деган ғоя асосидафаолият кўрсатиш ҳоллари кучайиб бормоқда. Лекинҳозиргидек масъулиятли, тарихий бурилиш палласидашахсий манфаатдорлик кайфияти қанчалик кучайма син, Ватан, Истиклол масалаларини сояда қолдириббўлмайди. Она Ватан озод ривожланиб, жаҳон тарақ қиётининг юксак босқичларига кўтарилган тақдирда гина инсон ўз манфаати билан боғлиқ бўлган ишларниҳам тез амалга ошириши мумкин.
Ахлоқий тарбия борасида ҳам миллий қадриятлари миз ниҳоятда катта аҳамият касб этиши шубҳасиздир.
Ўзбекларда оилада, жамоатчилик ўртасида болатарбиясини амалга оширишда катта тажриба бор. Бутажриба асрлар давомида синовдан ўтиб, миллий қад риятга айланиб кетди. Бу қадриятлар болаларда меҳ натсеварлик, инсонпарварлик, ҳалоллик, ота-онани,катталарни ҳурмат қилиш, кичикларни иззат қилиш,камтарлик каби хислатларни тарбиялашга ёрдам бера ди. Миллий педагогиканинг бу борадаги мероси ҳамбуюк қадриятдир. Шу сабабли ҳам ўзбек ёшлари ўзи нинг тарбияси, меҳнатсеварлиги, катталарга ҳурмат эътибори, камтарлиги, андишалилиги, ҳалоллиги би лан ажралиб туради.
Экологик маданиятни шакллантиришда миллийтарбия анъаналарига оид қадриятларнинг аҳамиятиниҳоятда каттадир. Ўзбек оилаларида болалар ёшлиги даноқ кўча супуриш, ҳовли тозалаш, сув сепиш, дарахтэкиш ва парвариш қилишга ўргатилар эди. Сувни иф лос қилмаслик, ахлатни ҳамма жойга ташламаслик ҳамулкан миллий қадриятга айланиб кетган. Ўлкамиздагиэкологик вазият анча оғирлашиб қолган ҳозирги ша роитда бу қадриятлар ҳам катта тарбиявий омил бўли ши мумкин.
Ўзбек қизларини меҳнатсеварлик, камтарлик ру ҳида тарбиялаш борасида ҳам катта тарихий анъана ларимиз бор. Номус, иймон, қизлик иффатини юк сак тутиш одати ҳам улкан миллий қадриятдир.
Қадриятларга холисона ёндошиш, улардан ижти моий, тарбиявий масалаларни ҳал этишда самаралифойдаланиш ҳозирги кундаги кўплаб долзарб муаммо ларни ҳал этишнинг муҳим шартидир.
Қадриятлар масаласи фалсафий таълимотларда кат та ўрин тутиши ҳам уларнинг шу жиҳатлари билантақозо қилинади.
Ўзбек халқининг тарбия тизимида тарихан таркибтопган ўзига хос хусусиятлари борки, улар туфайлиёшларимиз бошқа миллат ёшларидан ажралиб туради.Масалан, ота, она фарзандининг бирон бир шарман дали хатти-ҳаракатидан уялиб, шундай дейди: «Менииснодга қўйдингқу, жон болам. Мен энди эл-юрт юзи га қандай қарайман, маҳачладан чиқиб кетмасам бўл майди». Бу сўзлар замирида ўз обрўйи, оила обрўйинисаклашга қаратилган муқаддас тушунча — ориятлиликётади. Номуслилик, ориятлилик ҳам муҳим қадрият Дир.

Download 4.19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling