12-mavzu. Don mahsulotlari turlari. Yormalar turlari va olinishi, tarkibi, oziqlik qiymati. Un va un mahsulotlari turlari olinishi, saqlash sharoiti

“Zdorov’e” donli non oliy sortli bug’doy unidan (40%) va daral tortilgan dondan tayyog’lanadi; yog’ bosgan va ichaklari suet ishlaydigan kishilarga muljallanadi.

Tuxum puchoqli teshikkulcha raxit va me’dasida kislota ortib ketgan kasallarga muljallanadi.

Milliy sort nonlar. Nonning odatdagi sortlaridan tashkari, ayrim respublikalarda milliy sortlari ham ishlab chiqariladi. Ular odatdagi sortlardan hamirining tarkibi, tayyog’lash jarayoni, pishirish vositalari (tandir noni, shakli, o’lchami, tashqi bezagi, ta’mi va boshqalari) bilan farqlanadi.

Nonning milliy sortlariga: ozarbayjon churagi, armancha matnakash, lavash va dogik, shoti, madauri, tandir yumalori va boshqalar kiradi.

Uzbek milliy sort nonlarira gijda, obi, patir, shirmoy, pu-loti non, kulcha singari yopgan nonlar kiradi.

Teshikkulcha mahsulotlari. Bunday mahsulotlar oshmagan qattiq hamirdan xalka shaklida tayyog’lanadi. Hamir buglanmaydigan usul bilan qo’yiladi. Mahsulot formaga solingach, kraxmalni elim va shakarlash uchun kaynoq suvga solib olinadi. Shuning uchun ham mahsulot sirti yaltiroq va kip-qizil bo’lib pishadi.

Teshikkulcha mahsulotlariga mayda va yirik teshikkulchalar, baranka (sushki, bubliki) kiradi.

Baranka (teshikkulcha) tarkibiga qarab oddiy, shakarli, sutli-yog’li, gorchitsali, vanilli, limonli, za’farli, rozoviy, bodomli va boshqa turlarga bo’linadi.

Sushki barankaga qaraganda xiyla mayda; va ingichka xalkasimon bo’ladi. Retsepturasiga qarab sushkaning hamiri oddiy, tminli, kuknorli, tuzli, .sutli-yog’li, &anilli va boshqa turlarga bo’linadi.

Bubliki barankadan ko’ra yirik va yumыyuk bo’lib, tarki-biga qarab, kuknorli, tminli va ukrain bueliklariga bo’linadi.

Suhari. Suhari oddiy va sutli-yog’li turlgrga bo’linadi.

Oddiy suhari maxsus tayyog’langan yoki oddiy nonning namligi 10% kolguncha quritilgan kesimlari, bo’lib, bu non javdar yoki bug’doy unidan tayyog’lanadi. Unning turi va sortiga qarab, jaydari javdar unidan tayyog’langan, jaydari va kepaksiz un aralashmasidan tayyog’langan, jaydari bug’doy uni, 1- va 2-sort bug’doy unlardan, jaydari javdar va jaydari bug’doy uii aralashmasidan tayyog’langan suharilar bo’ladi.