3 – Мавзу Янги ва энг янги давр фалсафаси

Амалий - “Мен”дан “мен эмас”га; “Мен” “Мен эмас”ни яратади, аниқлайди.
Назарий - “Мен эмас”дан “Мен”га – иккинчи, анча кам учрайдиган алоқа тури;
Тажриба, ахборотнинг “Мен эмас” – атроф-оламдан “Мен” (аниқ онг)га етказилиши
“Мен” ва “Мен эмас”нинг ўзаро икки алоқаси

---

37
XVII-
АСР ЕВРОПА ФАЛСАФАCИНИНГ
МАЪРИФИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ
XVIII
аср фалсафасида
табиат ҳодисаларини
тушунтиришга нисбатан
қарашларда материализм
сезиларли даражада ривож-
ланади. Француз материа-
лизми оламшумул тарихий 
аҳамият касб этади: у ўрта 
асрлар схоластикасига қар-
ши чиқибгина қолмасдан, 
балки ўз дунѐқараши ва 
дунѐвий манфаатларини
ҳам асослашга ҳаракат
қилади. 
Албатта, XVIII аср фал-
сафаси бир жинсли эмас:
унда материалистик дунѐ-
қараш мўлжаллари ҳам, 
идеалистик дунѐқараш
мўлжаллари ҳам, ате-
истик ва деистик қараш-
лар ҳам мавжуд. Акса-
рият ҳолларда идеализм 
ва материализм, дин ва 
фан ѐнма-ѐн туради. 

---

38
XVIII
аср француз маърифатчиларининг асосий қарашлари
Маърифатпарварлик фалсафаси Фаранцияда XVIII асрда 
Буюк француз инқилоби арафасида ва инқилоб даврида тарқалган. 
Атеизм - фалсафадаги 
ҳар қандай кўринишдаги
Худонинг мавжудлигини,
шунингдек, динни
бутунлай инкор 
этувчи йўналиш
Моддиюнчилик (материализм) –
фалсафадаги борлиқнинг яратилишида
мустақил идеал (руҳий) ибтидони
тан олмайдиган ва олам, унинг ҳодисалари,
инсонни табиий фанлар нуқтаи назаридан
тушунтирувчи йўналиш
Таниқли вакиллари
Мелье, Ламетри, Дидро, Гольбах

---

39