AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti


 TMPT-NİN HAZIRLANMASININ TEXNOLOJİ TƏRƏFLƏRİ


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/11
Sana26.01.2018
Hajmi5.01 Kb.
#25308
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

2.4. TMPT-NİN HAZIRLANMASININ TEXNOLOJİ TƏRƏFLƏRİ 
TMPT-nin  yaradılması  və  tətbiq  olunması  problemi  müxtəlif  proqram-texniki 
vasitələrin işlənib hazırlanması zamanı daha da mürəkkəbləşir. 
Bu,  müxtəlif  təlim  proqramlarının  bir  təlim  kursu  çərçivəsində  kompleks  istifadə 
edilməsini çətinləşdirir, çox zaman isə imkanzız edir. Əsas problemlərdən biri də  kompyuter 
kursu  fraqmentlərinin  həm  qurulma  məntiqilə,  həm  də  şagirdlə  dialoqun  təşkililə 
uzlaşmamasıdır.  Hətta  istifadə  olunan  müxtəlif  klaviş,  düymə  və  onların  ekrandakı  təsviri 
istifadəçinin  bir  kursdan  digərinə  keçid  prosesində  narahatlıqlar  yaradır  və  təlimin 
səmərəliliyinin  itməsinə  səbəb  olur.  Buna  görə  də  son  zamanlar  TMPT-nin  işlənib 
hazırlanması ideyası müxtəlif (IBM PC üçün Windows, Macintosh üçün OS 7.X) əməliyyat 
mühitlərində  nəzərdə  tutulur.  Windows  mühitində  TMPT-nin  işlənib  hazırlanması  üçün  ən 
inkişaf  etmiş  sistemlər  Hyper-PC  və  HM-Card  kimi  sistemlərdir.  Bu  cür  sistemlər  tam 
instrumental sistemlərdir. Bunların əsas xüsusiyyətləri və imkanları aşağıdakılardır: 
-
 
sistemi hazırlayanlardan biliklər və hər hansı bir dil vasitələrini tələb etmir; 
-
 
müxtəlif formalı informasiyanı (mətn, qrafik, səs kimi) birləşdirməyə imkan verir; 
-
 
standart formada kitabxanalar hazırlamağa, kadr və digər elementlərin qurulmasına 
imkan verir; 
-
 
öyrənənlə inkişaf etmiş dialoq-layihələndirmə sisteminə və onun cavablarını analiz 
etmə imkanına malikdir; 
-
 
kompyuter konferensiyası  formasında  müəllif  materialı üzərində  birgə  işi  müxtəlif 
istifadəçilərin (dinləyicilərin)  bu konferensiyaya  əsas  material  və şərhini əlavə edərək təşkil 
etməyə imkan verir; 
-
 
telekommunikasiya şəbəkələri üçün əlavələrin hazırlanmasına kömək edir; 
-
 
Hiper-media  texnologiyasında  təlim  proqramının  hazırlanmasına  kömək  edir  və 
tətbiqi  proqram  təminatı  bazarında  HM-Card,  Toolbook,  PowerPoint,  MultiVision  tipli 
sistemləri təqdim olunur. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
67 
Bu cür mühitlərdə yaradılmış TMPT telematik sistemlərin informasiya tamamlanması 
üçün "elektron dərslik" rolunu yerinə yetirə bilər. 
Proqramlaşdırma  texnologiyasının  müasirləşdirilərək  hazırlanması  təcrübəsinin, 
əsasən  də  TMPT-nin  real  təlim  prosesində  istifadə  edilməsi  təcrübəsinin  əldə  edilməsi  ilə 
onların  istifadə  olunma  metodları  ayrı-ayrı  müəllim-entuziast  tərəfindən  deyil,  real  təlim 
prosesində  müəllim  kollektivləri  tərəfindən  həyata  keçirilirdi.  Nəticədə  TMPT-nin 
xüsusiyyətlərinə  baxışlar,  onların  təsnifatı,  tətbiq  sahələri,  nəhayət  kompyuter  təlim 
texnologiyasının  ənənəvi  təlim  texnologiyalarından  prinsipial  fərqi  baxımından  müəyyən 
istiqamətlərdə dəyişmişdir. 
Müasir  dövrdə  dağınıq  təlim  proqramlarının  tam  kompyuter  təlim  proqramlarına 
transformasiyası  baş  verir.  Bəzi  hallarda  TMPT  hazırlayanlar  onu  kompyuter  təlim 
texnologiyası  məsələlərinin  reallaşdırılamsı  üçün  -  kurs  üçün  "naviqatorlar"  əsasında 
birləşdirirlər. Müasir TMPT aşağıdakı əsas xüsusiyyətlərə malik olmalıdırlar: 
-
 
təhsil standartlarına uyğun gəlməli; 
-
 
kompyuterləşdirilən təlim metodikalarını dəstəkləməli; 
-
 
müasir instrumental vasitələr əsasında reallaşdırılmış olmalı; 
-
 
istifadəçi üçün sənədləri olmalı; 
-
 
TMPT-nin təlim prosesində yeri və tətbiq üsulu təyin olunmalıdır. 
KTP  hazırlayanlar,  həmçinin  telekommunikasiyanın  aktiv  inkişafı  ilə  əlaqədar 
məsələləri  nəzərə  almalı  və  telematik  sistemlər  üçün  təlim  və  tədris  əlavələrinin 
reallaşdırılmasına  hazır  olmaldırlar.  Bununla  yanaşı  TMPT-yə  daxil  olan  informasiyanın 
etibarlılığı və onun təhsil standartlarına uyğun təlim vasitəsi kimi faydalılığı məsələləri daha 
aktualdır.  Lakin  ön  planda  yaradılan  proqram  təminatının  qeydiyyatı  onun  sertifikasiyası, 
"ikinci  müəllif"  tərəfindən  dəyişdirilə  bilmə  imkanı,  müəllif  və  digər  hüquqlarla  əlaqədar 
məsələlər durur. 
Bundan 
başqa 
TMPT-nin 
istifadə 
üsul 
və 
formalarını, 
həmçinin 
telekommunikasiyalarda yayılması qaydalarını təyin etmək və reallaşdırmaq lazımdır. 
 
ƏDƏBİYYAT 
1.
 
Seyidzadə E.V. Kompütərlərin təlim prosesinə daxil edilməsinin elmi-metodiki, psixoloji-pedaqoji 
əsasları.  “Elm  və  təhsildə  informasiya-kommunikasiya  texnologiyalarının  tətbiqi”  II  Beynəlxalq 
konfrans. Qafqaz Universiteti, 01-03 Noyabr 2007. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
68 
2.
 
Varış F. Eğitimde program geliştirme “teori ve teknikler”. Ankar: Ankara Universitesi Basımevi, 
1988, 344 s. 
3.
 
Mustafa K. Eğitimde teknoloji ve materiyal. Ankara: 2004, 312 s. 
4.
 
Zeki K.. Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: 2005, 484 s. 
5.
 
Özcan D., S.Sadi S., Esed Y. Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: 2005, 263 s. 
6.
 
Oğuz B., Ruşen G., İhsan G. Bilgisayar destekli eğitim ve uyugulamalar. İstanbul: 1990, 150 s. 
7.
 
Курдюмов  Г.М.,  Курдюмова  Г.М.  Использование  гуманитарной  оболочки  в  компютерной 
технологии обучения. // Высшее образование в Россие, 1996, № 1, с. 126-128 
8.
 
Emrah  O.,  Piet  A.M.  Information  and  Communication  Technologies  in  Education:  A  Focus  on 
Cognitive Tools. Izmir: 2002, 456 p. 
9.
 
Stephan  H.,  Peter  K.  Information  Technology  Tomorrows  Advantage  Today.  McGraw-Hill 
Companies, 1996, p. 38, 94-97, 315 
10.
 
Stacey C.S., Brian K.W. Using Information Technology. McGraw-Hill Companies, 1998, p. 72-73, 
290, 279. 
11.
 
Roblyer M.D. Integrating Educational Technology into Teaching. Pearson Education, Inc., Upper 
Saddle River, New jersey Columbus, Ohio, 2006, 482 p. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
69 
ИНТЕГРАЦИОННАЯ РОЛЬ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В 
ФОРМИРОВАНИИ МАТЕМАТИЧЕСКОГО ЗНАНИЯ В ПРОЦЕССЕ 
ОБУЧЕНИЯ 
 
Г.В. Исаева 
зам. директора школы-лицея №62 имени Х. Гулиева 
 
XÜLASƏ 
Məqalədə  elmi  idrakın  inteqrativ  inkişafı  çərçivəsində  elmin  riyaziləşməsinin  əsas  məqamları 
müəyyən edilmişdir. 
 
АННОТАЦИЯ 
В  статье  определены  основные  моменты  математизации  науки,  в  рамках 
интегративных тенденций развития современного научного познания. 
 
Важнейшая  особенность  современного  научного  познания  заключена  в 
синкретическом  единстве  диференциационных  и  интеграционных  тенденций  её 
развития. 
Анализ  закономерностей  развития  современной  науки  с  одной  стороны 
фиксирует  процесс  дифференциаций  происходящейся  внутри  различных  научных 
дисциплин. 
Данная тенденция выражена в формировании в составе фундаментальных наук, 
новых научных отраслей.  
Вместе с тем налицо и противоположнaя интеграционная тенденция в развитии 
современного научного познания. 
Она  находить  своего  выражения  в  возникновении  на  стыке  различных  наук 
новых  отраслей  науки  обладающими,  общими  для  них  универсальными  методами 
исследования . 
В  конечном  итоге  обе  тенденции  в  развитии  научного  познания  сливаются  в 
синкретическом  единстве  взаимодополняя,  взаимно  обуславливая  друг-друга.  Ярким 
примером вышесказанному является характер взаимосвязи между биологией, физикой 
и химией.  
Крупнейшем  открытие  биологии-  расшифровка  генетического  кода  живых 
организмов,  стало  возможным  благодаря  целостного  изучения  биологических 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
70 
процессов, во взаимосвязи с физическими и химическими процессами на молекулярном 
уровне. 
С  данной  точки-зрения  примечателъно  возникновение  новых  отраслей  науки 
(Биохимия,  Биофизика  и  т.д.)  на  стыке  фундаментальных  наук  –  Физики,  Химии  и 
Биологии. В современном научном познании в рамках интеграций различных научных 
знаний и в тесной взаимосвязи наличествует тенденция математизации науки. 
Математизация  науки,  предопределена  спецификой  самого  математического 
знания с особенностями взаимосвязи математики с другими отраслями знаний, о роли 
математики в системе научных дисциплин. 
В  свою  очередь,  особенности  математического  знания,  взаимосвязи  с  другими 
науками об условлена своеобразием самого предмета математики. 
В современных исследованиях методологических основ математики, математика 
характеризируется  как  наука  о  количественной  характеристике,  и  пространственных 
формах процессов и предметов чувственно – конкретных явлений действительности. 
В  отличие  от  научных  понятий  других  наук,  математические  абстракции 
представляют  собою  повышения  уровня  абстрагирования  ранее  сформированных 
научных понятий. 
Вследствие  данного  своеобразия,  обнаружение  прообраза  математических 
абстракций,  происходит  на  основе  использования  понятий  других  наук,  зачастую 
выступающих  в  качестве  материала  для  конструирования  новых  математических 
абстракций.  В  свете  вышеизложенного,  логика  развития  математического  знания 
заключается  в  том,  что  раз  формировавщияся  математические  понятия  в  дальнейшем 
развиваются  вследствии  возрастания  уровня  абстргирования  явно  не  нуждаясь  в 
непосредственном приложении к явлениям реальной действительности. 
Данное  своеобразие  развития  и  усовершенствования  математических  знании, 
обусловлено спецификой самого предмета математики, его абстрактным характером. 
Оно  же  предопределяет  основу  методологической  характеристики  математики, 
её особую роль в системе наук, и в конечном итоге математизации знания вообще. 
В  свете  вышеизложенного,  подлинное  понимание  сущности  математических 
понятий основывается на  представлении сущности научных абстракций вообще. 
Данное  же  представление  исходить  из  предположения  о  всеобщем  характере 
научных понятий, и тем самым выражающий самое существенное, наличествующее  в 
явлениях действительности. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
71 
Обладая  характером  всеобщности,  правильно математические  понятия, на  базе 
использования  абстракций  других  наук  отображают  наличествующие  связи  и 
отношения предметов и процессов действительности. 
В  данном  случае  математическая  теория  выступает  в  качестве  метатеории  по 
отношению к конкретной научной, в частности естественнонаучной теорий. 
В  современном  научном  познании  математизация  научного  знания  наиболее 
ярко выражена, в развитии естественно научных, в частности физических теорий. 
Основные 
уравнения 
составляющие 
теоретическую 
основу 
таких 
фундаментальных физических теории как теория относительности квантовая механика, 
теория элементарных частиц, выражены посредством математических структур – таких 
как, тензорный анализ , теория гильбертовых пространств, теория групп и обобщенных 
функций. 
Анализ  различных  примеров  по  математизации  физической  науки,  ясно 
указывает на методологическую основу процесса математизации науки. 
Она состоит из двух важнейших предпосылок: 
Первая из них заключена в идентификаций конкретных математических теорий, 
с соответствующими научными (в данном случае естественнонаучными) теориями 
Втораяже  предпосылка  методологической  основы  математизации  науки, 
предопределена относительной самостоятельностью развития математического знания. 
В данном случае, в процессе математизации научных систем, соответствующие 
математические  теории  были  развиты  независимо  от  самой  научной  теории,  в  силу 
лишь внутренней логики собственного развития. 
Более  того,  эти  математические  теории  сами  стимулировали  возникновение 
новых  научных  теорий.  Как  явствует  из  вышеприведенного  анализа  процесса 
математизации науки, применение математических методов в исследовании различных 
явлений  действительности  означает  по  существу  интеграцию  знаний  из  различных 
областей знания. 
Выше  нами  были  определены  основные  моменты  математизации  науки,  в 
рамках интегративных тенденций развития современного научного познания. 
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.
 
Богомолова ЕМ. Занимательные задания по базовому курсу информатики. // Информатика и 
образование. – 2004. –№ 2. –С. 52-60. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
72 
2.
 
Божович Л.И. Личность и ее формирование в детском возрасте  - М.: Просвещение, 1968.  - 
464 с. 
3.
 
Брыксина  О.Ф.  Планируем  урок  информационной  культуры  в  начальных  классах.  // 
Информатика и образование. – 2001. – 2. – С. 86-93. 
4.
 
Горячев  А.В.  О  понятии  “Информационная  грамотность.  //  Информатика  и  образование.  – 
2001. –№8 – С. 14-17. 
5.
 
Грязнова  ЕМ.  Занимательная  информатика  в  начальной  школе  //  Информатика  и 
образование. – 2006. –№6. – С.77 - 87. 
6.
 
Н.Бурбаки «Очерк по истории математики» 1963 г. стр 32. 
7.
 
М.С.Акперов «Роль математики в познании» . М. 1967 г. 
8.
 
И.А.  Акчурин  1,  М.Ф.Веденов,  Ю.В.Сачков  «Познавательная  роль  математического 
моделирования» М. 1968 г. С7. 
 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
73 
RİYAZİYYAT DƏRSLƏRİNİN TƏDRİSİNDƏ YENİ KOMPYUTER 
TEXNOLOGİYALARININ TƏTBİQİ 
 
V.F. Həsənova 
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi 
 
G.Z. Verdiyeva 
pedaqoji elmlər namizədi, dosent 
Gəncə Dövlət Universiteti 
 
XÜLASƏ 
Məqalədə  Riyaziyyat  dərslərinin  tədrisində  müasir  dövrə  uyğun  olaraq,  Riyaziyyatın 
informasiyalaşdırılması prosesi, ən yeni kompyuter texnologiyalarının tətbiqi və internetdən istifadə öz 
əksini tapmışdır. 
 
АННОТАЦИЯ 
В  статье  определены  основные  моменты  применения  новейших  компьютерных 
технологий, в часности интернета на уроках математики. 
 
Elm və texnikanın sürətlə inkişaf etdiyi, tələbatın dəyişdiyi XXI əsr-informasiya əsri 
bütün sahələrdə olduğu kimi, təhsil sahəsində də  müəyyən dəyişikliklərin aparılmasını tələb 
edir. Təhsilin keyfiyyəti öyrənənin potensial imkanlarını bütün cəhətlərdən inkişaf etdirməyə 
imkan  verən  və  tələbata  uyğun  olaraq  müasir  texnoloji  avadanlıqların  həmçinin  innovativ 
üsulların köməyi ilə düzgün təşkil edilmiş təlim prosesindən asılıdır.  
Müasir  pedaqoji  praktikada,  texnoloji  təlim  metodikası  çərçivəsində  elektron  təlim 
vasitələrinin tətbiqi  müasir təhsil  sisteminin  inkişaf  etdirilməsində aparıcı tendensiyadır. Bu 
baxımdan,  informasiya  kommunikasiya  texnologiyalarının  (İKT)  imkanlarından  təlim 
prosesində  istifadə  olunması,  təhsilin  keyfiyyətinin  yüksəldilməsində  mühüm  amildir.  Bu 
nöqteyi-nəzərdən  İKT-nin  təlim  prosesində  tətbiqinin  didaktik-metodoloji  və  metodik 
əsaslarının  tədqiq  edilməsi,  elektron  tədris  sistemlərinin  effektivliyinin  artırılması,  nəticə 
etibarilə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi xüsusi aktuallıq kəsb edir.  
Təlim  prosesində  İKT-dən  istifadə  cəhdləri  hələ  XX  əsrin  60-80-ci  illərinə  təsadüf 
edilsə  də,  bu  cəhdlər  bir  növ  uğursuzluğa  düçar  olmuşdur.  Səbəb  isə  kifayət  qədər  təkmil 
olmayan  kompyuter  proqramları,  onların  növ  etibarilə  azlığı  və  ənənəvi  təlim  üsulları  ilə 
birlikdə düzgün istifadə edilməməsi idi. Digər mühüm səbəblərdən biri də, kompyuterin təlim 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
74 
vasitəsi kimi istifadəyə demək olar verilməməsi idi. Nə müəllim nə də şagirdlər kompyuteri 
mütəmadi istifadə edilən vasitə kimi qəbul etməyə hazır deyildilər. 
Müasir  zamanda  isə  vəziyyət  tamam  başqa  cürdür.  Geniş  maddi  texniki  bazanın 
olması,  proqramların  növ  etibarilə  rəngarəngliyi  nəinki  sadə  testlər  yaratmağa  kömək  edir, 
həm  də  animasiya,  şəkil  və  səs  imkanlarının  köməyi  ilə  təlim  prosesini  modelləşdirməyə 
imkan verir. Oyun xarakterli öyrədici və müxtəlif yararlı vərdişlər aşılayan proqramlar sürətlə 
inkişaf  edərək  yeni  mərhələyə  qədəm  qoyur.  Artıq  kompyuterlərin  kütləvi  olaraq  təlim 
prosesinə cəlb edilməsi bu günün tələbinə çevrilmişdir.  
“Əyanilik  didaktikanın  qızıl  qanunudur”  (Y.Komenski).  Riyaziyyat  dərslərində 
əyanilik  prinspinin  ödənilməsi  baxımından  kompyuter  böyük  imkanlara  malikdir.  Onun 
köməyi  ilə  məsələn,  həndəsə  dərslərində  müstəvi  və  fəza  fiqurlarını  daha  aydın  nümayiş 
etdirmək  olar.  Kompyuter  şəkillərinə  uyğun  məsələlər  də  əlavə  etmək  olar  ki,  bu  da 
öyrənənləri daha da maraqlandırar və onları aktiv işə sövq edər. 
Riyaziyyat  dərslərinin  tədrisində  müasir  dövrə  uyğun  olaraq,  Riyaziyyatın 
informasiyalaşdırılması prosesi, ən  yeni kompyuter texnologiyalarının tətbiqi  və  internetdən 
istifadə öz əksini tapmalıdır. Gənc nəsil keyfiyyətcə yeni informasiya mühitində yaşamağı və 
işləməyi öyrənməli, onun yeniliklərini qəbul etməli və ondan istifadə etməyi öyrənməlidir. 
Dərsdə kompyuterdən istifadənin forma və yeri dərsin məzmunundan və bu məzmuna 
uyğun  olaraq  qoyulan  məqsəddən  asılıdır.  Belə  dərs  modelinin  hazırlanması  və  təqdim 
edilməsi prosesini ümumiləşdirsək, aşağıdakı mərhələləri ayıra bilərik: 
-
 
instrumental (əyani vəsaitlərin hazırlanması); 
-
 
nümayiş (təqdimatlar, filmlərin göstərilməsi və s); 
-
 
tədris (trenajorlar); 
-
 
yoxlama. 
Riyaziyyat  dərslərində  kompyuterdən  istifadə  etmək  aşağıdakı  hallarda 
məqsədəuyğundur: 
-
 
şifahi hesablamalarda (tez bir zamanda tapşırığı verib, cavabı yoxlamaq); 
-
 
yeni  materialın  öyrənilməsində  (müxtəlif  əyani  vəsaitlərdən  istifadə  etmək,  yeni 
anlayışlara keçid motivasiyasını qurmaq); 
-
 
frontal sorğunun keçirilməsində; 
-
 
məsələlərin həllində (şəkilin çəkilməsi, müəyyən bacarıqların öyrədilməsi); 
-
 
şagirdlərin tədqiqat fəaliyyətinin təşkilində; 
-
 
başqa uyğun fənlərlə inteqrasiyada və s. 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
75 
Riyaziyyat dərslərinin İKT-nin köməyi ilə tədris olunması öyrənənləri təlim prosesinin 
subyektinə çevirir və onlarla işləməyin optimal tempi əldə edilir. Belə ki, verilən tapşırıqların 
sayı artır, buraxılan səhvlər tez aşkarlanır, qiymətləndirmə sürətlə aparılır, telekommunikasiya 
vasitələrindən  istifadə  edərək  başqa  məkanların  verilənlər  bazasından  əldə  olunmuş 
materiallarla  dərsi  təmin  etmək  mümkün  olur,  oyun  elementləri  ortaya  çıxır  və  bu  da  əksər 
öyrənənlərin marağına səbəb olur.  
Kompyuterin köməyi ilə Riyaziyyat fənninin tədrisi zamanı müəllimə kömək edə bilən 
proqram vasitələrini şərti olaraq aşağıdakı kimi təsnif etmək olar: 
-
 
müxtəlif riyazi paketlər; 
-
 
öyrədici kompyuter proqramları; 
-
 
nümayişlər; 
-
 
proqramlaşdırma dillərinin köməyi ilə tərtib edilmiş proqramlar və s. 
Riyazi paketlər. 
Riyazi paketlərə nümunə olaraq Mathematica, Maple, MathCAD və s.  göstərmək olar. 
Mathematica  paketində  Müxtəlif  qrafiklərin  qurulmasına,  müstəvi  və  çoxluqlara  aid 
nümunələr: 
 
Plot[sin[x], {x, -4p, 5p}] 
 
''justify''> <
 
MandelbrotFunction[x+y I] 
 
ParametricPlot[{Sin[2 t], Sin[3 t] }, {t, 0,2*p}]; 
 
f1:=Plot[x^2{x, 0, 2}]       f2:=Plot[
x
,{x, 0, 2}] 
 
Verilmiş  sistemlər  mürəkkəb  riyazi  hesablamalar  üçün  nəzərdə  tutulsa  da,  onlar  elə 
tərtib ediliblər ki, onlardan şagirdlər və müəllimlər asanlıqla istifadə edə bilərlər. 
Öyrədici kompyuter proqramları: 
Öyrədici  kompyuter  proqramları  peşəkar  şirkətlər  tərəfindən  yaradılır.  Hal  hazırda 
kompyuter bazarı müxtəlif proqramlarla zəngindir. Belə proqramlara misal olaraq “İnfo-ko”,  
«КиМ» - «Репетитор по математике», «1 C» - «Репетитор. Mатематикa» və s. göstərmək 

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
76 
olar.  Öyrədici  kompyuter  proqramlarının  Riyaziyyat  dərslərində  istifadəsinin  bir  sıra 
üstünlükləri vardır. Bu üstünlükləri aşağıdakı kimi təsnif etmək olar: 
-
 
proqram dərsin keçirilməsi üçün lazımlı olan materialla demək olar ki, bütünlükdə 
təchiz olunub; 
-
 
proqram məktəb proqramına uyğun olaraq bütün mövzuları əhatə edir; 
-
 
müəllimin  hansısa  proqramlaşdırma  dillərini  yaxud  riyazi  paketləri  öyrənməsinə 
ehtiyac qalmır; 
-
 
proqramla işləmək asan və rahatdır; 
-
 
materialın izahı zamanı əyanilik tam təmin olunur. 
Sözsüz  ki,  öyrədici  proqramların  sadaladığımız  müsbət  cəhətləri  ilə  yanaşı  mənfi 
cəhətləri də vardır. Məsələn: 
-
 
öyrədici proqramlar pulsuz deyillər; 
-
 
müəllim proqramda verilmiş materialı dəyişə bilməz və s. 
Nümayişlər. 
Hal-hazırda  dərsin  nümayişlər  əsasında  keçirilməsi  daha  çox  aktualdır.  Nümayişlər 
əsasən Power Point və Mimio proqramlarının köməyi ilə qurulur. Hər iki proqramdan istifadə 
Riyaziyyat  dərsinin  tədrisi  prosesində  çox  əlverişlidir  və  öyrənənlərin  marağına  səbəb  olur. 
Mimio proqramında xüsusi köməkçi riyaziyyat (mathematics) bölümü vardır ki, onun köməyi 
təlim  prosesinin  uyğun  hissəsini  modelləşdirmək  olar  (Məsələn:  yoxlayıcı  testlər  yaratmaq, 
düzgün  cavabı  gizlətmək  və  şagirdin  cavabından  sonra  onu  açmaq,  kəsrlərlə  iş,  müxtəlif 
fiqurların  çəkilişi  və  s.).  Nümayişlərin  köməyi  ilə  Riyaziyyat  dərslərinin  tədrisinin  bir  sıra 
üstünlükləri vardır. Bu üstünlükləri aşağıdakı kimi təsnif etmək olar: 
-
 
onların hazırlanması üçün çox vaxt lazım deyil; 
-
 
istifadədə sadədirlər; 
-
 
kiçik ölçüyə malik olurlar; 
-
 
yol verilən səhvləri aradan qaldırmaq olar; 
-
 
materialı  uzun  müddət  saxlamaq  və  hər  sinfin  səviyyəsinə  uyğun  olaraq 
dəyişdirmək olar. 
Proqramlaşdırma dillərinin köməyi ilə tərtib edilmiş proqramlar. 
Adətən bu proqramlar (məsələn Pascal, Delphi, C++ və s.) böyük ölçülərə malik olmur 
və eynitipli məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulur. Belə proqramların çatışmamazlığı tərtibat 
baxımından çox vaxt aparması və müəllimdən proqramlaşdırma dillərini bilmək bacarığı tələb 
etməsidir.  

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
77 
Ümumiyyətlə  riyaziyyatın  tədrisi  metodikasında  İKT-dən  istifadə  zamanı 
şəxsiyyətyönümlülük,  şagirdyönümlülük,  nəticəyönümlülük,  tələbyönümlülük,  inteqrativlik, 
fərdi yanaşma təmin edilib. Müasir təlim də məhz buna əsaslanmalıdır. Kleynin bir sözü var: 
“Qoy  hər  bir  riyaziyyatçı  ürəyi  duyan  istiqamətdə  işləsin”.  Riyaziyyat  müəllimi  təlim 
prosesini  müasir  innovativ  metodların  köməyi  ilə  zənginləşdirməli,  öyrənənləri 
maraqlandırmalı və aktiv işə cəlb etməlidir. Riyaziyyatın tədrisi prosesində İKT-dən istifadə 
bu məqsədə çatmağın ən gözəl üsuludur. 
Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling