B. J. Boltayev, A. R. Azamatov, G. A. Azamatova, B. S. Xurramov nazariya, algoritm, dastur toshkent 2013

BGI katalogida turli videoadapterlar drayverlari (drayverlar – qurilma ishini
boshqarish dasturlari) joylashgan bo‘lib, ular grafik holatda ishlash uchun za-
rurdir:
1-rasm 

---

8
 ATT.BGI – AT&T 6300;

 CGA.BGI – IBM CGA va IBM MCGA;
 EGAVGA.BGI – IBM EGA va IBM VGA;
 HERC.BGI – Hercules;
 IBM8514.BGI – IBM 8514;
 PC3270.BGI – IBM 3270 PC.
Bundan tashqari BGI katalogida grafik holatda ishlatiladigan CHR ken-
gaytmali shriftlar fayllari joylashtirilgan bo‘ladi. Qolgan kataloglar tarkibining
vazifasi, asosan, quyidagilar:
 DOC – texnik hujjatlar;
 UNITS – Turbo Turbo Pascalning kompilyatsiya qilingan .TPU ken-
gaytmali modullari;
 EXAMPLE – namuna dasturlar;
 SOURSE – qo‘shimcha modullarning .PAS kengaytmali matnlari.
Yuqorida aytib o‘tilganidek, Turbo Pascal dasturi hech bo‘lmaganda
TURBO.EXE (integrallashgan muhitiga kirish) va TURBO.TPL (standart mod-
ullar kutubxonasi) fayllardan tashkil topgan bo‘lishi kerak. Agar TURBO.EXE
fayli olib tashlansa, u holda uni o‘rniga komanda satri holatidagi dastur kompilya-
tori TPC.EXE fayli qo‘llanilishi shart. Bu ikkala holda dastur hajmi 1 Mbaytdan
kam bo‘ladi. Lekin bu hollarda grafik holat, PChar turidagi satrlar va interaktiv
kutubxonadan foydalanib bo‘lmaydi, ulardan foydalana olish uchun qo‘shimcha
kerakli fayllarni ham ko‘chirib olish zarurdir.

3-§. TURBO PASCAL INTEGRALLASHGAN MUHITI

Turbo Pascal integrallashgan muhitiga kirish uchun TURBO.EXE fayli ishga
tushiriladi. Natijada ekranda Turbo Pas-
cal integrallashgan muhitining grafik
interfeysi ochiladi. Intefeysning dastur
tomonidan belgilangan ko‘rinishi kichik
o‘lchamli oyna holatida bo‘ladi, u me-
nyular satri, oynalar sohasi va
ma’lumot satridan iborat (3-rasm). Oy-
nani dastur tomonidan belgilangan
ko‘rinishini to‘liq ekran ko‘rinishiga va
aksincha o‘tkazish uchun Alt + Enter
klavishlar juftligini bosish yetarli. Agar