Berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik univеrsitеti “elektrenergetikasí” kafеdrasí

Áhmiyetli sózler:
Mámleket metrologiyalíq xizmeti, idora metrologiyalíq xizmeti, mámleketler aralíq metrologiyalíq xizmet.


Adebiyatlar.

1. 
   N.I. Tyurin. Vvedenie v metrologiyu. M.: Izdatelstvo standartov. 1976 g.
   
2. 
   Krílova A.N. Osnoví metrologii, standartízatsii i sertifikatsii. M.: Audit, 1998 g., YUNITI.
   

Tekseriw sorawlarí.
1. Respublika metrologiyalíq xizmeti metrologiyalíq tamiynattíń shólkemlik tiykarí sípatínda.
2. Mámleket metrologiyalíq xizmeti , oníń dúzilisi.
6-Lektsiya.
“ÓZSTANDART” AGENTLIGI, XALÍQ XOJALÍǴÍ BASQARÍWÍ IDARALARÍ QURAMÍNDA ONÍŃ ORNÍ. YURIDIKALÍQ TÁREPLERDIŃ METROLOGIYALÍQ XIZMETI


Reje:

1. 
   “Ózstandart” agentligi, xalíq xojalíǵí basqaríwí idaralarí quramínda oníń orní
   
2. 
   Yuridikalíq táreplerdiń metrologiyalíq xizmeti
   

6.1 “Ózstandart” agentligi, xalíq xojalíǵí basqaríwí idaralarí quramínda oníń orní

Ózbekstan aymaǵínda mámleket metrologiyalíq xizmetin Ózbekstan Respublikasí Ministrler Kabineti janíndaǵí “Ózstandart” agentligi basqaradí. Mámleket metrologiyalíq xizmeti quramína “Metrologiya xizmetleri kórsetiw” orayí hár bir wálayatta wálayat standartlastíríw hám metrologiya basqarmalarí hám Tashkеnt qalasínda Standartlastíríw hám metrologiya basqarmasí kiredi. Bunnan tísqarí, MMХ quramína Ózbekstan standartlastíríw, metrologiya hám sertifikatlastíríw ilimiy-izertlew instituti (SMSITI), “Etalon” zavodlarí kiredi.

MMХ dúzilisinde standartlastíríw hám metrologiya oraylarí iskerliginiń baǵdarín aníqlawshí úsh komplеks kózde tutílǵan:

• 
  standartlar hám TSHdi engiziw hám ámel etiw ústinen qadaǵalaw;
  
• 
  xalíq xojalíǵín metrologiyalíq támiynlew;
  
• 
  shólkemlik-metodikalíq is.
  

“Ózstandart” agentligi Ózbekstan Respublikasínda aldínǵí Davstandarttíń huqíqiy mirasqorí dep belgilengenligi múnásibeti menen, kórsetilgen baǵdarlardan tísqarí “Ózstandart” agentligine aldínǵí Davstandart ámelge asírǵan standartlastíríw, metrologiya hám sertifikatlastíríw tarawíndaǵí islerdíń qatar waziypa hám baǵdarlarín qosímsha ámelge asíríw yuklatildi. MMХ iskerligi baǵdarlarínan kelip shíqqan halda, “Ózstandart” agentliginíń tiykarǵí maqseti tómendegi waziypalardí ámelge asíríw jolí menen ónim báseke baplíǵí hám ólshewler birligin támiynlew mashqalasín sheshiwde respublika xalíq xojalíǵína kómeklesiw esaplanadí:

• 
  respublika standartlastíríw, metrologiya hám sertifikatlastíríw sistemalaríníń islewi hám optimallasíwín támiynlew, olardíń Gárezsiz Mámleketler Doslíǵí mámleketler aralíq standartlarí, xalqaralíq aymaqlíq hám shet-el standartlarí menen uyǵínlasíwí;
  
• 
  standartlar hám texnikalíq shártlerde ónim hám xizmetlerdiń insan ómiri hám densawlíǵína qáwipsizligin támiynlewge, qorshaǵan-ortalíqtí qorǵawǵa, maslasíwshańlíq hám ózara almasíwshańlíqqa baǵdarlanǵan májbúriy talaplardí ornatíw;
  
• 
  standartlar hám texnikalíq shártlerdiń insan ómiri hám salamatlíǵí, qorshaǵan-ortalíqtí qorǵaw, ónimníń maslasíwshańlíq hám ózara almasíwshańlíq penen baylaníslí májbúriy talaplarí bóliminde mámleket hám tutíníwshí mápin qorǵaw maqsetinde respublikaníń barlíq kárxana hám shólkemlerínde mámleket bahalawí hám sapa tekseriwi, soníń menen eksportga shíǵarílíp atírǵan ónim sapasíníń mámleket tekseriwi;
  
• 
  birinshi náwbette sеrtifikatlastírílíwí májbúriy bolǵan azíq-awqat tovarlarín, awíl xojalíǵí ónimlerin hám eksportga shíǵarílíp atírǵan ónimlerdi sínaw hám sertifikatlastíríw boyínsha jumíslardí shólkemlestiriw;
  
• 
  respublika standartlarín, TSH, ónimge (xizmetlerge) kárxana standartlarín hám olarǵa ózgertiwlerdi tastíyíqlaw, mámleket diziminen ótkeriw;
  
• 
  respublika xalíq xojalíǵín normativ hújjetler menen támiynlew;
  
• 
  ólshewler birligi hám isenimligin támiynlew, muwapíq dárejede saqlaw hám uslap túríw hámde fizikalíq shamalar birlikleri etalonlardín rawajlandíríw hám olardí úlgili ólshew qurílmalarína uzatíw;
  
• 
  mámleket metrologiyalíq qadaǵalawí;
  
• 
  zatlar hám materiallar standart úlgilerin attеstatsiyalaw boyínsha jumíslardí shólkemlestiriw;
  
• 
  ólshew qurílmalarí mámleket sínawlarín shólkemlestiriw hám ótkeriw;
  
• 
  TSSM, IMХ, sínaw oraylarí, ólshew, analiz, kalibrlaw hám basqa laboratoriyalard`i akkrеditatsiyalaw;
  
• 
  standartlastíríw, metrologiya hám ónimdi sínaw hám sertifikatlastíríwdí rawajlandíríwdíń tiykarǵí baǵdarlarí, istiqbolli rejelari hám uzoq múddetli prognozlardí islep shíǵíw;
  
• 
  standartlastíríw, metrologiya hám sertifikatlastíríw tarawíndaǵí nízamlí dalolatnamalardí islep shíǵíw boyínsha usíníslar kiritiw;
  
• 
  standartlastíríw, metrologiya, sapa basqaríwí, ónimdi sínaw hám sertifikatlastíríw tarawíndaǵíjetiskenliklerníń ilimiy-texnikalíq kórinisi;
  
• 
  ónimníń mámleket qadaǵalawí hám sertifikatlastíríw nátiyjelerin analiz qílíw hám bul tiykarda ónim sapasí hám báseke baplíǵíni asíríw hám sapani támiynlew sistemalarín jedellestiriw boyínsha usíníslardí islep shíǵíw;
  
• 
  standartlastíríw, metrologiya, sapa basqaríwí, ónimdi sínaw hám sertifikatlastíríw tarawínda injiner-texnikalíq kadrlardí tayarlaw;
  
• 
  standartlastíríw, metrologiya, sapa basqaríwí, ónimdi sínaw hám sertifikatlastíríw tarawínda shet-el firmalarí menen sírtqí ekonomikalíq baylaníslar hám ilimiy-texnikalíq islep shíǵaríwdíń jańa formalarín rawajlandíríw;
  
• 
  standartlar ústinen mámleket qadaǵalawíníń avtomatlastírílǵan sistemasín hám mámleket metrologiyalíq qadaǵalawín (ASU - davqadaǵalaw) jaratíw;
  
• 
  metodikalíq basqaríwdí támiynlew hám standartlastíríw, metrologiya, ónimdi sínaw hám sertifikatlastíríw tarawínda ministrlikler, idaralar, assotsiatsiyalar, shólkemler iskerligini koordinatlaw.