Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

4. Maktab hujjatlarini о ‘rganish
P e d a g o g ik ta d q iq o tla m in g k e n g ta rq a lg a n m e to d la rid a n b iri 
o ‘q u v c h ila r v a m a k ta b h u jja tla rin i o ‘r g a n is h d a n ib o ra t. 0 ‘q u v c h i- 
la m in g d a s tu m in g a y rim b o M im lari b o ‘y ic h a ta y y o rg a rlik d a ra ja s in i 
a n iq la s h , o ‘q itis h n in g m a ’lu m d a v ri d a v o m id a o ‘sis h i v a riv o jla n - 
is h la rin i k u z a tis h
im k o n in i b e ra d i. M a s a la n , m a x s u s y o z m a v a
g ra f ik is h la r s h u m a q s a d d a o ‘tk a z ila d ik i, b u la m i te k s h ir is h n a tija s id a
b o la la m in g m a te m a tik a d a n o lg a n b ilim la rin i v a m a la k a la ri a n iq
k o ‘r in is h i k e ra k ; m a ’lu m v a q t o ra lig N d a b u n d a y m a x s u s is h la m i b a - 
ja r t ir i b tu ris h , o ‘q u v c h ila r o lg ‘a s iljiy o tg a n in i v a q a n d a y d a r a ja d a
s iljiy o tg a n in i k o ‘rsa ta d i. 0 ‘q u v c h ila m in g y o z m a is h la rid a y o ‘l 
q o ‘y g a n x a to la rin i 
ta h lil q ilis h
m u h im a h a m iy a tg a e g a . B u n d a y
ta h lil b u tu n s in f o ‘q u v c h ila rin in g d u c h k e la d ig a n m u ra k k a b q iy - 
in c h ilik la rin i, sh u n in g d e k , o ‘q u v c h ila m in g m a te m a tik a n i o ‘z la s h ti- 
r is h la rid a g i in d u v id u a l x u s u s iy a tla rin i a n iq la s h im k o n in i b e ra d i.
0 ‘q u v h u jja tla ri ( o ‘q u v r e ja s i, d a s tu ri, m e to d ik is h la r h u jja tla ri, 
h is o b o tla r v a h .k .) o ‘q u v ta rb iy a v iy is h la m i riv o jla n is h ja r a y o n i v a
h o la tin i a k s e ttira d i.
0 ‘q u v c h ila m in g d a f ta rla r in i o ‘rg a n is h , ilm iy ta d q iq o t ish i u c h u n
a h a m iy a tg a eg a.
5. Suhbat metodi
P e d a g o g ik ta d q iq o tla rd a s u h b a t m e to d id a n h a m fo y d a la n ila d i. 
B u
m e to d d a n
fo y d a la n is h
k u z a tis h d a n
o lin g a n
m a ’lu m o tla m i 
to M d iru v c h i v a a n iq lo v c h i m a te ria lla r o lis h , to p s h iris h la r b a ja ris h
im k o n in i b e ra d i. B u m e to d m u v a ffa q iy a tin in g
a s o s i b o la la r b ila n
a lo q a o ‘m a tilis h i, u la r b ila n b e m a lo l e r k in m u lo q o td a b o 'l i s h
im k o n iy a tid a n ib o ra t.
34

---

S u h b a t b u e n g k o ‘p ta rq a lg a n v a y e ta k c h i o ‘q itis h m e to d la rid a n
b iri 
b o ‘lib , d a r s n in g h a r x il b o s q ic h la rid a , h a r x il 
o ‘q u v m a q s a d - 
la rid a qoM lanishi m u m k in , y a ’n i u y g a b e r ilg a n to p s h iriq la m i v a
m u s ta q il is h la m i te k s h ir is h d a , y a n g i m a te ria ln i tu s h u n tiris h d a , 
m u s ta h k a m la s h v a ta k ro r la s h d a qoM lan ilish i m u m k in .
S u h b a t - o ‘q itis h n in g s a v o l-ja v o b m e to d id ir, b u n d a o ‘q itu v c h i 
o ‘q u v c h ila m in g b ilim la rin i q a y d a r a ja d a o ‘z la s h tir- g a n lik la ri v a
a m a liy ta jr ib a la rig a ta y a n g a n h o ld a , m a x s u s ta n la n g a n s a v o lla r v a
u la rg a b e r ila d ig a n ja v o b la r y o ‘li b ila n o ‘q u v c h ila m i q o ‘y ilg a n
t a ’lim iy v a ta rb iy a v iy m a s a la la rin i h a l q ilis h g a o lib k e la d i.
M e to d ik a d a b iy o td a s u h b a t m e to d id a n k o ‘p in c h a m a te m a tik tu ­
s h u n c h a la r b ila n ta n is h tirila y o tg a n d a (s o n , a r ifm e tik a m a lla r v a h o ­
k a z o ) q o n u n iy a tla r tip id a g i b ilim la r ( a rif m e tik a m a lla r x o s s a la ri v a
u la r k o m p o n e n tla ri b ila n n a tija la ri o ra s id a g i b o g N a n is h la r) ta n is h ti­
r is h d a f o y d a la n is h ta v s iy a e tila d i.
0 ‘q itis h d a s u h b a tn in g ik k i x ilid a n , y a ’n i k a te x e z ik v a e v r e s tik
s u h b a td a n fo y d a la n ila d i.
K a te x e z ik s u h b a t - s h u n d a y s a v o lla r tiz im i a s o s id a tu z ila d ik i, b u
s a v o lla r ilg a ri o ‘z la s h tirilg a n b ilim la r, t a ’r ifla m i o d d iy g in a q a y ta
e s la tis h n i ta la b e ta d i.
B u s u h b a td a n a s o s a n b ilim la m i te k s h ir is h v a b a h o la s h d a y a n g i 
m a te ria ln i m u s ta h k a m la s h d a v a ta k ro r la s h d a fo y d a la n ila d i.
S u h b a t 
o N k a z ish
m a q s a d in i 
b e lg ila s h , 
d a s tu r
is h la n m a s i, 
y o ‘n a lis h i v a m e to d ik a n i a s o s la s h j u d a m u h im d ir. S u h b a t m e to d i 
b e v o s ita b e rilg a n s a v o lla rg a ja v o b la m in g is h o n c h lilig in i te k s h ir is h
im k o n in i b e ru v c h i b e v o s ita v a b ilv o s ita s a v o lla m i k iritis h n i n a z a rd a
tu ta d i.
S u h b a t m e to d i o ‘q itu v c h ila rg a , o ta -o n a la r g a q a r a tilg a n b o N ish i 
h a m m u m k in , b u n d a ta d q iq o tc h in in g s u h b a td o s h ig a n is b a ta n m u - 
n o s a b a ti o c h iq -o y d in b o N ish i m u m k in .