Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

3. Tajriba
T a jrib a - b u h a m k u z a tis h b o ‘lib , 
m a x s u s ta s h k il q ilin g a n , 
ta d q iq o tc h i to m o n id a n n a z o ra t q ilib tu r ila d ig a n v a tiz im li ra v is h d a
o ‘z g a r tir ib tu rila d ig a n s h a ro itd a o ‘tk a z ila d i. 
P e d a g o g ik ta jrib a
o ‘q itis h n in g v a
ta r b iy a la s h n in g u y o k i b u u s u lin in g , k o ‘r s a tm a -
q o T la n m a la rin in g sa m a ra d o rlig in i ta d q iq q ilis h d a q o T la n ila d i. 
'
T a jrib a o ‘tk a z is h d a n o ld in ta d q iq o tc h i ta d q iq q ilin is h i k e ra k
b o ‘lg a n m a s a la la rn i a n iq ifo d a la b o lis h i, b u n d a y m a s a la la rn i h a l 
q ilin is h i m a k ta b a m a liy o tid a v a p e d a g o g ik a fan i u c h u n a h a m iy a tg a
e g a b o ‘lis h i k e ra k . T a jrib a o ‘tk a z is h d a n o ld in ta d q iq o tc h i o ‘rg a n is h
p r e d m e ti b o ‘lm is h m a s a la n in g n a z a riy a s i v a ta rix i b ila n , sh u n in g d e k , 
s h u s o h a b o ‘y ic h a a m a liy ish ta jrib a s i b ila n ta n is h ib c h iq a d i. 
T a d q iq o td a ilm iy fa ra z n i o ‘rn i k a tta a h a m iy a tg a e g a . B u tu n ta jrib a n i 
ta s h k il q ilis h ilm iy fa ra z n i te k s h ir is h g a y o ‘n a ltirila d i. U m a te ria l 
t o ‘p la s h im k o n in i b e ra d i, ta d q iq o tc h in in g a n iq m a te ria ld a c h a lk a s h ib
k e tis h ig a y o ‘l q u y m a y d i.
T a j r ib a n a t ija la r in i ta h lil q ilis h , ta q q o s la s h m e to d i b ila n
o ‘tk a z il a d i. B u n in g u c h u n ik k i y o k i b i r n e c h a g u r u h tu z ila d i, b u
g u r u h la r g a k ir g a n o ‘q u v c h i la r ta r k ib i b o ‘y ic h a ta y y o r g a r l ik d a r a -
j a l a r i v a b o s h q a k o ‘r s a t k i c h l a r b o ‘y ic h a im k o n i b o r ic h a b i r x ild a
b o T is h i k e r a k . B ir x il s in f la r d a ta d q iq o tc h i to m o n i d a n m a x s u s
is h l a b
c h i q ilg a n
ta jr ib a
m a te r ia li 
b o ‘y ic h a
is h
b a j a r ila d i. 
T a q q o s l a s h u c h u n n a z o r a t s in f la r i ta n la n a d i, b u s in f la r o ‘q u v c h i la r
ta r k i b i, u l a m i n g b ili m d a r a ja la r i b o ‘y ic h a ta x m in a n ta jr ib a s in - 
f la r g a te n g k u c h li b o T is h i k e r a k , b u s i n f la r d a m a te m a tik a ta jr ib a
s in f la r d a
q o M la n ila d ig a n
m e to d la r , 
v o s it a la r
v a
b o s h q a la r
q o N la n ilm a y d i.
T a jrib a n a tija la ri h a q id a o b e k tiv m a ’lu m o tla r o lis h n in g b o s h q a
u s u lla r id a n h a m fo y d a la n ila d i:
1. T a jrib a -s in o v o ‘tk a z ila d ig a n sin fla rd a b o s h la n g N c h s h a rtla r 
n a z o r a t s in fid a g ig a q a r a g a n d a b ir m u n c h a e n g q u la y ro q d ir; a g a r ta ­
j r i b a s in f la rd a b u n d a y s h a ro itla rd a y a x s h i n a tija la r o lin g a n b o ‘Isa, 
m a s a la n i ta jr ib a h a l q ilis h i o ‘z in i o q la g a n h is o b la n a d i;
2 . 0 ‘q u v c h ila r n ig ta rk ib i ta x m in a n b ir x il b o N g a n ik k ita s in f
o lin a d i; ta d q iq q ilin a y o tg a n m a s a la n in g y a n g i y e c h im i sh u s in fla n i- 
in g b itta s id a q u lla n ila d i, s o ‘n g r a b o s h q a m a v z u m a te r ia lla rid a ik ­
k in c h i b ir s in f d a q o N la n ila d i; a g a r b u n d a y q o N la n ish d a g i y a n g i m e ­
to d , u su l y a x s h i n a tija b e rs a , b u u s u l, m e to d o ‘z in i o q la g a n b o N ad i.
33

---

T a jrib a n i b o s h la s h d a n o ld in , u n in g o r a liq b o s q ic h la rid a v a
o x ir id a h a m m a s i n f o ‘q u v c h ila rin in g b ilim la ri te k s h ir ila d i. O lin g a n
m a ’lu m o tla m i ta h lil q ilis h a s o s id a ta d q iq q ilin a y o tg a n m e to d n in g , 
u s u ln in g v a h .k . s a m a ra d o rlig i h a q id a x u lo s a la r c h iq a r ila d i. T a ­
jr ib a - s in o v o ‘tk a z ila d ig a n s in fla rd a n o lin g a n s ifa t v a m iq d o riy n a ti- 
ja l a m i ta h lil q ilis h a s o s id a x u lo s a c h iq a rila d i. M iq d o riy k a tta lik la m i 
a n iq la s h n in g tu rli x il u su lla ri ( o ‘z la s h tirilis h i b o ‘y ic h a , t o ‘g ‘ri v a
n o to ‘g ‘ri ja v o b la m i ta q q o sd a sh v a h .k .) m a v ju d . K e y in g i v a q tla rd a sh u
m a q sa d d a v a ria sio n sta tistik a m e to d la rid a n h a r x il h iso b la sh te x n ik a si va 
k ib e rn e tik v o sitala rd a n fo y d ala n ilm o q d a . B a ’zi m u h im q o id a la m i ta jri- 
b a v iy te k sh irish o m m a v iy ta jrib a y o ‘li b ila n a m a lg a o shiriladi.