Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

П . 10 ic h id a m a s h g ‘u lo tla r n i ta s h k il q ilish m e to d ik a s i
D a rs d a m a te m a tik q m a s h g ‘u lo tla rig a q iz iq is h u y g ‘o tu v c h i m u - 
s o b a q a e le m e n tla rin i o ‘z ic h ig a o lg a n d id a k tik o ‘y in la r g a k o ‘p ro q
o ‘r in b e ris h k e ra k . B u la r b o sh la n g M ch m a k ta b d a m a te m a tik a o ‘q itis h
ta jrib a s id a n m aM um boM gan d id a k tik o ‘y in la r (« J im » , « Z in a p o y a » , 
« E s ta fe ta » ) boM ishi m u m k in , b u o ‘y in la m i o ‘y n a s h d a s i n f k o lle k tiv i 
o d a td a ik k ita k o m a n d a g a boM inadi y o k i ik k i o ‘q u v c h i to m o n id a n
124

---

o ‘y n a la d i. B u n d a y o ‘y in la m i s h u n d a y ta s h k il q ilis h m u h im k i, b o la la r 
b a ’z a n « o ‘q itu v c h i» ro lid a b o i i b q o lis h s in , y a ’n i to ‘g ‘ri b a ja r ilg a n li- 
k n i te k s h ira d ig a n b o i i s h s i n y o k i o ‘z la ri to p s h iriq la r b e ris h s in (b o la ­
la r o ‘y in p a y tid a ro lla ri b ila n a lm a s h in ib tu rs in ).
B o la la r o ‘z m o h iy a tig a k o ‘ra q iz iq a rli b o ‘lg a n m a x s u s ta n la n g a n
m a n tiq iy m a s h q la m i k a tta q iz iq is h b ila n ta h lil q ila o la d ila r.
M a n tiq iy m a s h q la r, o ‘y in la r, d id a k tik m a te ria l b ila n a m a liy is h ­
la r, b o s m a a s o sli d a fta r b ila n a m a liy is h d a r d a rs d a n is b a ta n k a tta
o ‘rin o lis h i k e ra k , a m m o b u la r b ila n b ir q a to rd a o ‘q itis h n in g o d d iy
m e to d la rid a n h a m f o y d a la n ila d i, b u m e to d la r h a m q a r a la y o tg a n
h o ld a m a ’lu m x u s u s iy a tg a e g a . M a s a la n , b o g ‘c h a -m a k ta b o ‘q u v c h i- 
la ri b ila n is h la s h d a u z o q tu s h u n tiris h la r b o ‘lm a s lig i k e ra k . T u s h u n ­
tir is h k o ‘p in c h a ta y y o rlo v c h i s u h b a t b o g ‘c h a -m a k ta b s h a k lid a o lib
b o rila d i. K ito b b ila n is h la s h , o d a td a , o ‘q itu v c h i r a h b a rlig id a o ‘ta d i, 
a m m o y il o x irig a c h a b o la la m i k ito b b o 'y ic h a b a ’zi to p s h iriq la m i 
m u s ta q il b a ja r is h g a o 'r g a tis h k e r a k ( m is o lla m i y e c h is h , u n c h a q iy in
b o M m a g an k ic h ik m a tn li m a s a la la m i y e c h ish ).
B o g 'c h a - m a k ta b o 'q u v c h ila r i b ila n m a s h g 'u lo tla m i ta s h k il q il- 
is h n in g m u h im ta la b la rid a n b iri sh u n d a y s h a ro it y a ra tis h d a n ib o ra tk i, 
b u s h a ro itd a b o la la r f a o liy a tla r in in g tu ri o ‘z v a q tid a a lm a s h tirilis h i 
v a b a ja rila y o tg a n to p s h iriq la m in g x ilm a -x il boM ishi t a ’m in la n is h i 
k e r a k ( k u z a tis h la r, d id a k tik m a te r ia lla r b ila n a m a liy ish la r, r a s m so l- 
ish , s u h b a td a q a tn a s h is h , d a f ta rd a m u s ta q il ish b a ja r is h , k ito b b ila n
ish la sh .
S h u n d a n k e y in k ito b b ila n is h la s h sa n o q m a te ria lla ri b ila n y a n a
a m a liy is h la r b a ja ris h g a oM iladi (m a s a la n , m a s a la la r tu z is h u c h u n
k o 'r s a tm a li r a s m la rd a n fo y d a la n ila d i). B u n d a n k e y in e s a o 'q itu v c h i 
d o s k a d a tu s h u n tirg a n i b o 'y i c h a d a f ta rd a m u s ta q il ish b a ja rila d i.
D a rs n in g b o ris h id a , o 'q itu v c h in in g x o h is h ig a q a ra b , b o la la r d a
c h a r c h a s h a lo m a tla r i se z is h i b ila n o q , jis m o n iy ta rb iy a d a q iq a la ri 
o M kazish f o y d a lid ir, d a rs g a b o la la m in g k a y fiy a tin i k o 'ta r u v c h i, m a ­
s a la n , h a z il m a s a la la r, q iz iq a r li, y o rq in , g 'a la ti ra s m la r, ja d v a ll a r v a
s h u sin g a ri q iz iq a rli e le m e n tla rn i k ir itis h fo y d a lid ir. S h u x ild a g i b a ’zi 
m a te r ia lla r d a r s lik s a h ifa la rid a b e rilg a n .
D a rs lik b ila n is h la s h d a rs d a o z g in a v a q tn i o ls a -d a , a m m o a y n a n
s h u k u rs tiz im in in g iz c h illig in i a n iq la y d i, d a s tu r ta la b la rin i a n iq - 
la s h tira d i, k u rs n in g h a r b ir m a s a la s i q a y s i d a ra ja d a q a ra la y o tg a n in i 
k o 'r s a ta d i, u la r q a n d a y k e tm a -k e tlik d a o 'r g a n ilis h in i k o 'r s a ta d i.
125

---

D a rs lik n i y a x s h i b ilis h o ‘q itu v c h ig a k u rs n i riv o jla n tiris h m a n - 
t i g ‘ini (m a z m u n n i, ish n i b a ’z a n e s a u n i ta s h k il q ilis h n i, s h u re ja la s h
b o s q ic h d a fo y d a la n ilis h i m a q s a d g a m u v o fiq b o ‘ lg a n k o ‘r s a tm a lilik
tu rla rin i) ta s a v v u r q ila o lis h g a y o rd a m b e ra d i.
S h u sa b a b li, d a rs lik x u s u s iy a tla rin i c h u q u r b ilib o lis h k e ra k .