Fizikadan praktikum
Download 104 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi
- 2- mashq. Kovak silindr zichligini aniqlash uchun hisoblash algoritmi: Bu laboratoriya ishini bajarganda silindrning balandligi ( h )
- 3- mashq. Shar shaklidagi jismlar zichligini aniqlash uchun hisoblash algoritmi
- T /t № M a s s a , m (g) R adius, X (sm) H ajm , V (sm3) Zichlik, P-, (g/sm3) 1.
- SUYUQLIK VA SO CHILUVCH AN QATTIQ JISM LA R N ING ZIC H LIG IN I PIKNOM ETR YORDAMIDA ANIQLASH
- Ishni bajarish tartibi
- Ushhu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha hajariladi
- P1Y —Zichlikning o ‘rtachasi /я0 — piknom etr massasi; m l — suv bilan piknom etr massasi; m2 — suyuqlik bilan piknometr massasi;
Hisoblash dasturi 10 REM «Geometrik shaklga ega b o ‘lgan (yaxlit silindr) q at tiq jism ning zichligini aniqlash». 20 REM № — tajribalar soni, m — jism massasi, d — asos diam etri, h — balandligi. 25 IN P U T N 30 FO R 1=1 TO N 35 IN P U T M (l), D (I), H(I) 40 N EX T I 45 FOR 1=1 TO N 50 V (I)= 3.14*D (I)A2*H (I)/4 55 P(I)=M (T)/V (I) 60 P = P + P (I) 65 NEXT I 70 P1 = P /N 75 FO R 1=1 TO N 78 D P(I)=A BS(P1 -РП )) 80 D P = D P + D P (I) 84 N EX T I 86 D P I= D P /N 90 E P= 100*DP1/P1 91 PR IN T «geometrik shaklga ega b o ‘lgan fyaxlit silindr) qat tiq jism ning zichligini aniqlash. 92 PR IN T «------------------------------------------------------------ - 94 P R IN T «tajribalar soni»; N 96 PR IN T «------------------------------------------------------------ - 98 PRINT» i»;» m «;» h «:» d «;» v «;» p «;» 100 PR IN T»------------------------------------------------------------ » 102 FOR 1=1 TO N 103 PR IN T I; 104 PRINT USING «####.###’;M(I),Ha),D(I),V(I),P(I),DP(I) 106 NEX T I 108 PRIN T»------------------------------------------------------------ * 110 P R l ^T» Jism zichligi P l= » ; P I. A bsolut xatolik « D P I= » ;D P I. Nisbiy xato «Er=»;Er 115 EN D Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi: Geometrik shaklga ega bo'lgau (vaxbt silindr) qattiq jianning richlipni aniqlash D ia- m etri B aland ligi Massa si H ajm i Zichligi Ahsulut xatolik Nisbiy xatolik A l. B l. C l. =3,14A2''2D2/4 =C2/B2 = ABS(E7-E2) = 100 F7/E7 A2. B2. C2. A3. B3. C3. A4. B4 C4. A5. B5. C5. E7 — o‘rtacha zichlik; F7 -- absolut xatolikning o'rtachasi. 2- mashq. Kovak silindr zichligini aniqlash uchun hisoblash algoritmi: Bu laboratoriya ishini bajarganda silindrning balandligi ( h ) , tashqi d ia m e tri ( D ) , ichki d iam etri ( d ) va m assasi ( m ) o ‘lchanadi. Bu qiymatlarga ko'ra quyidagi hisoblashlar bajariladi: Vj - - (D,2 — d ~) ■ h, — form uladan kovak silindrning hajmi; 4 ml P, = — — form uladan tajriba natijasida olingan jism nm g и massasi (m ) va hisoblab topilgan hajmining ( V.) qiymatlariga ko‘ra zichligi topiladi. П pt = (1/ n ) E Pj — ifodadan zichlikning o‘rtacha qiymati topiladi. ?=1 др = |р - р .| — ifodalardan zichlikni hisoblashda yo‘l qo'yil gan absolut xatolik topiladi. П Ap = (1 / n) Z j p - pi) — ifodadan zichlikni hisoblashda yo'l i=\ qo‘yilgan absolut xatolikning o ‘rtacha qiymati topiladi. E p - (A p / p) ■ 100% — ifodadan hisoblashdagi nisbiy xatolik topiladi. Topilgan qiym atlarga ko‘ra, zichlikning haqiqiy qiymati: p haii = r,~ A p ko‘rinishda ifodalanadi. N atijalar 1 .2 .3 -jadvalga yoziladi. 1.2.3 - j a d v a I № M a s sa , m, (g) Halaod- lik, ht (sm) Tashqi diam etr, D (sm) Ichki diam etr, d. (sm) H ajm i. V. (sm3) Zichlik, P (g /sm ’) 1. 2. 3. 4. 5. 0 ‘rtacha m h A D 1 V P Bu hisoblashlami EH M da bajarish uchun yuqoridagi ifoda- lardagi kattaliklam i lotin alfavitidagi harflar bilan quyidagicha belgilab olamiz: m = M, h = H, D = R l , d = R2, V = V, p = p, Hisoblash dasturi 10 REM «Geometrik shaklga ega bo ‘lgan (kovak silindr) qattiq jism ning zichligini aniqlash». 20 REM № — tajribalar soni; m — jism massasi; d \ — tashqi diametri; d2 — ichki diam etri, h — balandligi. 25 IN P U T N 30 FOR 1=1 TO N 35 IN P U T M (I), D 1(I), D2(I), N (I) 40 NEXT I 45 FO R 1=1 TO N 50 V (I)=3.14*(D 1(I)A2 - D 2(I)A2)*H (I)/4 55 P (I)= M (0 /V (I) 60 P = P + P (I) 65 NEXT I 70 P 1 = P /N 75 FO R 1=1 TO N 78 D P(1)=A BS(P1-P(1)) 80 D P = D E + D P (I) 84 N E X T '/ 86 D P 1= D P /N 90 E P =100*D P1/P1 91 PRIN T «Geometrik shaklga ega bo‘lgan (kovak silindr) qattiq jism ning zichligini aniqlash». 92 PR IN T «------------------------------------------------------------ * 94 PR IN T «Tajribalar soni»:N 96 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 98 PR IN T «i»;» m «;» h «;» d «;» v «;» p «;» dp» 100 PRIN T»------------------------------------------------------------ » 102 FO R 1=1 TO N 103 PR IN T 1; 104 PRINT USING «####.###’;M(I),H(1),D(I),V(1),P(1),DP(1) 106 N EX T I 108 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 110 P R IN T « Jism z ich lig i P I = » ;P 1 ,« A b so lu t x a to lik D P1=»;D P1, Nisby xato «Ep=»;Ep 115 E N D Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi: Geometrik shaklga ega bo‘lgaii (kovak silindr) qattiq jismning zichligini aniqlash. Tashqi dia m etri Icbki dia m etri M a s sasi lik H ajm i Zicbligi Absolut xatolik Nisbiy xatolik A2. B2. C2. D 2. = 3 ,1 4 - ( А 2 л 2 - В2Л2) • D 2 /4 = C 2/E 2 =ABS(FIG- F2) =100-G10/ F10 A3. B3. C 3. D 3 . A4. B4. C 4. D 4 . A5. B5. C5. D 5. E10 — o'rtacha zichlik; G10 — absolut xatolikning o‘rtachasi. 3- mashq. Shar shaklidagi jismlar zichligini aniqlash uchun hisoblash algoritmi Bu laboratoriya ishini bajarganda sham ing diametri (d ) va m assasi (m ) o ‘lc h a n a d i. Bu q iy m atlarg a k o ‘ra quyidagi hisoblashlar bajariladi: xi = -у — ifodadan sham ing radiusi; 4 3 V, = - ( л - х 1 ) — form uladan hajmi; m, P i-т г — form uladan tajriba natijasida olingan jismning massasi (m ) va hisoblab topilgan hajmining ( V) qiymatlariga ko‘ ra zichligi topiladi. П P = QI n j£ Pt — ifodadan zichlikning o‘rtacha qiymati topiladi. i=l Ap, = \ p-pj\ — ifodalardan zichlikni hisoblashda yo‘l qo ‘yil- gan absolut xatolik topiladi. П Ap = (l/« )]T |p -p ,| _ ifodadan zichlikni hisoblashda yo‘l I--! qo‘yilgan absolut xatolikning o ‘rtacha qiymati topiladi. £p =(Ap/ p)-100% _ ifodadan hisoblashdagi nisbiy xatolik topiladi. Topilgan qiym atlarga k o ‘ra, zichlikning haqiqiy qiym ati p haq — p ± Ap k o ‘rinish d a ifodalanadi. N atijalar 1 .2 .4 -jadvalga yoziladi. 1.2.4- jadval T /t № M a s s a , m (g) R adius, X (sm) H ajm , V (sm3) Zichlik, P-, (g/sm3) 1. 2. 3. 4. 0 ‘rtacha Bu hisoblashlarni EH M da bajarish uchun yuqoridagi ifoda- lardagi kattaliklam i lotin alfavitidagi harflar bilan quyidagicha belgilab oladjlz: d — D, x = R, m = M, V = V, p = p. Hisoblash dasturi 10 REM geometrik shaklga ega bo‘lgan (shar) qattiq jismning zichligini aniqlash. 20 R EM № — tajribalar soni; m — jism massasi; d —- diametr. 25 IN P U T N 30 FO R 1=1 TO N 35 IN P U T M (I), D (I) 40 N EX T I 45 F O R 1=1 TO N 50 V (I)=4*3.14*D (I)A3/3 55 P 65 N EX T T 70 P I = P /N 75 FOR 1=1 TO N 78 D P(I)=A BS(P1 -P (I)) 80 D P = D P + D P (I) 84 N EX T 1 86 D P 1 = D P /N 90 EP=100*D P1/P1 91 PR IN T «geometrik shaklga eg ab o ‘lgan (shar) qattiq jism ning zichligini aniqlash. 92 P R IN T «------------------------------------------------------- ---- » 94 PR IN T «tajribalar soni»; N 96 PR IN T «------------------------------------------------------- ----- » 98 PRINT» i «;» m «;» h «;» d «;» v «;» p «;» dp « 100 PRIN T«------------------------------------------------------ 102 FOR 1=1 TO N 103 PRIN T I; 104 PRINT U SIN G « # # # # .# # # ,;M(T),D(I),V(I),P(I),DP(I) 106 NEXT I 108 PRINT«------------------------------------------------------ ——» 110 P R 1 N T « P 1 = » ; S h a r z ic h lig i P I ,« a b s o lu t x a to D P I= » ;D P I, Nisbiy xato «EP=»;EP 115 EN D Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi: Geometrik shaklga ega bo‘lgan (shar) qattiq jismning zichligini aniqlash D ia metri Raland- lifii M assasi H ajm i Zichligi Absolut xatolik Nisbiy xatolik A l. A 1/2. C l. = 4-3,14-Vr3/3 = C 1/D I =ABS(E7-E1) = 100 F7/E7 A2. A2/2. C2. A3. A3/2. C3. A4. A4/2. C4. A5. A5/2. C5. E7 — zichlik o'rtachasi; F7 — absolut xatolikning o‘rtachasi. 3 - laboratoriya ishi. SUYUQLIK VA SO CHILUVCH AN QATTIQ JISM LA R N ING ZIC H LIG IN I PIKNOM ETR YORDAMIDA ANIQLASH I inashq. Suyuqlikmng zichligini piknometr yordamida aniqlash Kcrakli asbob va materiallar. 1. Tarozi toshlari bilan. 2. Pik- nomctr. 3. Tozasuv quyilgan idish. 4. Tekshiriladigan suyuqlik qnyilgan idish. 5. Termometr. 6. Barometr. Ishning maqsadi. Suyuqliklaming zichligini piknom etr vosi- i.isid .1 aniqlashni o ‘iganish. Nazariy qism Piknometr harorat o ‘zgarishi bilan hajmi deyarii o‘zgarmaydigan sntiga sm3 yoki ml yozib qo‘yilgan, shishadan yasalgan tuiii shakldagi ulUlilaidir. Har qanday piknometming bo'ynida uning sirtida yozilgan I i.i|i i uning chegarasini anglatuvchi chiziqcha bo‘lib, tekshiraladigan su- vii<|likshu chiziqqaqadarto‘ldiriladi (1.3.1- rasm zarvaraqqa qarang). Mndda zichligini piknom etr yordamida topishda p = m /V (1.3.1) loinuiladan t rg ‘ridan-to‘g‘ri foydalanibbo‘lmaydi. Chunki jismni liavoda tarozi yordamida tortganim izda bu jism ogMrligining k.imayishini hisobga olinmasa, hisoblangan natija izlanayotgan k.iilaiikning haqiqiy qiymatidan farq qiladi. Shuning uchun, p = m / V ifodaga tuzatm a kiritib, izlanayot- r ni kallalik qiymatini tajribada aniqlashga imkon beradigan ishchi lomuilani keltirib chiqaramiz. Aylaylik, bo‘sh piknom etm ing massasi m va piknom etm ing lo /a suv bilan birgalikdagi massasi A /b o ‘lsin, u holda pikno- n u lid a g i toza suvning massasi (M — m) ga teng b o 'lad i. I l.ironitni c ’tiborga olmasak, toza suvning gram m lar hisobidagi massasi o'sha toza suvning sm 3 hisobidagi hajmiga son jihatdan li uk ho'ladi. Shuning uchun piknom etm ing Kichki hajmi son iiltaulan ( M — m )/ps ga teng, bunda Pf toza suvning zichligi, demak, piknometrga quyilgan suvning massasi M — m — p V bo'ladi. Shuningdek, tekshirilgan suyuqlik to‘g‘risida, yuqoridagi fikrdan ushbu munosabatni hosil qilamiz: М - т = р , V, bunda: M t — suyuqlik bilan piknom etm ing birgalikdagi massasi, px — tekshirilayotgan suyuqlikning zichligi. Yuqoridagi mulohazalardan foydalanib, (1.3.1) ifodani qu yidagicha yozamiz: p , = ( M} - m ) ( p J ( M - m). (1.3.2) Endi jism lar havoda tortilganda ulam ing og‘irligi kamayishi- ni e’tiborga olib, m uhokam ani davom ettiramiz. Agar piknom etm ing ichki hajmi V, tajriba vaqtidagi bosim va haroratga mos keluvchi havoning zichligi p h deb olinsa, u holda phV siqib chiqarilgan havoning massasi bo'ladi. Suyuqlikni m u- vozanatlovchi tarozi toshlarining zichligini pm deb olsak, toza suvni muvozanatlovchi tarozi toshlari siqib chiqargan havo m as sasi (M - m).ph / p m boMadi. Endi toza suv bilan tarozi toshlari m uvozanatda bo'lishi uchun: p V - phV = (M - m) - (M - m).ph / p m V(Ps - p j = (M - m ).(I - ph / p j (1.3.3) deb yoza olamiz. Shunga o'xshash, tekshirilanayotgan suyuqlik uchun ham: vnki P V - phV = (M t - m) - ( Mr m) ph / p m y(px ~ Pt)= (M , - m ).(I - p h / p j . (1.3.4) shartni yoza olamiz. (1.33) va (1.3.4) tengliklarni hadm a-had bo‘!ib, quyidagilar hosil qilinadi: (P, ~ P j/( P X ~ P J = (M ~ m )/(M , - m); Р Г (M , - m).(Px - Ph) /( M - m) + ph . (1.3.5) Shunday qilib, (1.3.5) formula yordam ida tekshirilayotgan suyuqlikning haqiqiy zichligini hisoblash mumkin. Ishni bajarish tartibi 1. Dastlab xonadagi atmosfera bosimi va haroratni aniqlab, yozib olinadi. 2. Yaxshi quritilgan piknom etm ing m massasi tarozida 3—5 marta o ‘lchab olinadi. 3. Piknom etm ing b o ‘ynidagi chiziqqa qadar toza suv quyib, uning M massasi tarozida 3—5 marta o ‘lchab olinadi. 4. Piknometrdagi toza suvni idishga quyib, so‘ngra unga tek- shiriladigan suyuqlik quyiladi. Uning ham piknom etr bilan bir- galikdagi M, massasi tarozida 3—5 marta o ‘lchanadi. 5. Ilovadagi jadvallardan muayyan haroratga mos ps va ph ning qiymatlari topib yoziladi. 6. (1.3.2) va (1.3.5) formulalardagi barcha kattaliklaming qiymatlanni o ‘miga qo‘yib, tekshirilayotgan suyuqlikning pt zich ligi hisoblanadi. 7. M assalarni o 'lch ash d ag i absolut va nisbiy xatoliklar hisobianadi. M ustaqil tayyorlanish uchun savollar 1. Moddaning zichligi deb nimaga aytiladi? 2. Zichlik qanday birliklarda о ‘Ichanadi? 3. Jismning zichligi uning shakliga bog‘liqmi? Haroratgachi? Geografik kefiglikkachi? 4. Shayinli tarozi bilan prujinali tarozi orasida qanday farq bor? Bu tarozilar yordamida qanday kattaliklar о 'Ichanadi? 5. Arximed qonunini ta 'riflang. Jismlarning suzish shartlarini tushuntiring. 6. (1.3.2) va (1.3.5) formulalarni keltirib chiqaring. 7. Piknometr qanday asbob, uning yordamida suyuqlik zichligi qanday aniqlanadi? Hisoblash algoritmi Bu laboratoriya ishini bajarganda o ‘tkaziladigan tajribalardan tekshirilayotgan suyuqlikning zichligini (px = ps — — ) ' (M m) aniqlash uchun kerak bo ‘lgan m, M r M - kattaliklam ing qiy matlari aniqlanadi (1.3.1- jadval). 1 .3 .1 - j a d v a / № M M , M 1 . 2. 3. 4. 5. O 'rtacha m M i M Topilgan m , M \, ¥ qiym atlariga k o ‘ra va qolgan kattalik- lam i berilgan qiym atlaridan foydalanib quyidagi hisoblashlar bajariladi: , (Л/, - m) vPx ~ Ps j j j ifodadan tekshirilayotgan suyuqlik zich- ligining qiymati topiladi. Tajriba bir necha marta takrorlanib, topilgan zichlik qiymatlarining o ‘rtachasi px quyidagicha topiladi: П Px = Y, Pxl / n . i=1 APxi = \Px~Pxi\ — ifodadan h ar bir oMchashning absolut xatoligi П Apx = X (Apx,-)/и — ifodadan absolut xatolikning o'rtacha /=1 qiymati Ep - A p / p — ifodadan nisbiy xatolik topiladi. Olingan natijalar 1.3.2-jadvalga yoziladi. 1.3.2 - j a d v a I № m, (kg) м (kg) M,. (kg) P„ (kg/sm 1) A P„ (kg/sm1) E % 1. 2. 3. 4. 5. O 'rtacha m M M, P, ДР, Bu hisoblashlami EH M da bajarish uchun yuqoridagi ifoda- lardagi kattaliklarni lotin alfavitidagi harflar bilan quyidagicha belgilab olamiz: / = /, ml = M \, m2 = М2, m() = MO, p = PC, P ~ P X D PI absolut xato EP nisbiy xatolik. Hisoblash dasturi 10 REM «Suyuqliklarning zichligini piknom etr yordamida aniqlash». 20 R EM mQ — p ik n o m e tr m assasi; m l — suv b ila n piknom etr massasi; m2 — suyuqlik bilan piknom etr massasi; ps — suvukliJg zichligi; N - - tajribalar soni 25 IN PV T N, MO, PS 26 FOR 1=1 TO N 28 IN PU T M l (I), M2(I) 30 N EX T I 32 FOR 1=1 TO N 34 P (I)= P C * (M 2 (I)-M 0 )/(M I(D-MO) 36 P = P + P (I) 38 N EX T I 40 P 1 = P /N 42 FOR 1=1 TO N 44 DP(I)=ABS(P1 - P I(I)) 46 D P = D P + D P (I) 48 N EX T I 50 D P 1 = D P /N 52 EP=100*D P1/P1 56 PR IN T «Tajribalar soni»; N , «piknometr massasi»; MO, suyuqlik zichligi»; PC 58 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 60 PRIN T «i «;» m l «;» m2 «;» p(i)»;» dp(I)» 62 PRINT «------------------------------------------------------------ » 64 FOR 1=1 TO N 66 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 68 PRIN T 1; 70 PR IN T U SIN G « # # # # .# # # ’;M 1(1),M 2(I),P(1),DP(1) 72 NEXT I 74 PRIN T «------------------------------------------------------------ » 76 PR IN T «р 1 = » ;P 1,»dp 1 =»; D P 1, »ЕР=»; EP 78 END Ushhu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha hajariladi: Suyuqliklaming zichligini piknom etr yordamida aniqlash A В С D E 1 M l М2 PI D P I 1 . = P C *(C 2-M O )/(B 2-M O ) =A B S(?1 Y -D2) 2. 3. 4. 5. P1Y —Zichlikning o ‘rtachasi /я0 — piknom etr massasi; m l — suv bilan piknom etr massasi; m2 — suyuqlik bilan piknometr massasi; ps — distillangan suv zichligi. 2- mashq. Sochiluvchi qattiq jismlarning zichligini piknometr yordamida aniqlash KerakJi ashnb va matcriailar. 1 . Tarozi toshlari bilan. 2. Pik nometr. 3. Toza suv quyilgan idish. 4. Tekshiriladigan qattiq jism - lar. 5. Termometr. 6. Filtrqog‘oz yoki marli. Ishning maqsadi. Q attiq jism larning zichligini piknometr vositasida aniqlashni o ‘rganish. Nazariy qism Q attiq jism ning zichligini topishda 1.3.1- rasm da keltiril- gan piknom etrdan foydalaniladi. Bunda yana shunga e ’tib o r berish kerakki, piknom etrga suyuqlik quyib, jism solingarida suyuqlik piknom etr b o ‘ynidagi chiziqdan yuqori ko'tarilm asligi kerak. Faraz qilaylik, belgigacha toza suv quyilgan piknometming suv bilan bii^alikdagi massasi M bolsin. Agar piknometming massasi mn , ichidagi suv massasi /w^bolsa, u holda M - mr + boiadi. Endi suvli piknometrga tekshirilayotgan qattiq jismni solamiz. Bunda qattiq jism suvning bir qismini siqib chiqaradi (suv belgidan yuqoriga ko'tariladi), u shpris yoki pipetka yordamida olib tashlanadi. Piknometming toza suv va qattiq jism bilan birgalikdagi massasi M bolsin. Agar qattiq jismninig massasini m bilan, piknometr ichida qolgan suvning massasini m \bilan belgilasak, u holda M - m n + m+ + wfboMadi. Bulardan M - M , ayirma quyidagi ifodaga teng bo‘ladi: M - M t = mt - m \ - m. (1.3.6) Bundan qattiq jism hajmiga teng hajmli suyuqlikning, ya’ni qattiq jism siqib chiqargan suyuqlikning massasi: ms - m \ — M - M j + m (1.3.7) ga teng ekanligi kelib chiqadi. Binobarin, qattiq jism ning hajmi quyidagicha fc^Madi: V = (ms - m \ ) / p s — (M - M, + m )/p s . (1.3.8) Bunda: ps — toza suvning muayyan haroratdagi zichligi. Hajm ning (1.3.8) form uladagi qiym atini (1.3.1) ifodaga qo‘ysak, qattiq jism ning zichligi quyidagiga teng boMadi: px = m.pa Д М - M ,+ m). (1.3.9) Q attiq jism ning (1.3.9) form ula yordam ida hisoblangan zichligi taqribiy boMadi, chunki bu form ulaga jism n i havoda lortganda og‘irligining kamayishini hisobga oluvchi tuzatm a ki- ritilm agan. Quyida sochiluvchan qattiq jism lar zichligining haqiqiy qiym atini topishga im kon beradigan form ulani keltirib chiqaram iz. Buning uchun quyidagi belgilardan foydalanamiz: p V — tekshirilayotgan qattiq jism ning haqiqiy massasi; phV — qattiq jism siqib chiqargan havoning massasi; mph/ p i — qattiq jism ni muvozanatlovchi tarozi toshlari siqib chiqaigan havoning massasi. ((M - Mj + m )/p t)p h — siqib chiqarilgan toza suvni m uvoza natlovchi toshlar siqib chiqargan havoning massasi bo'lsin. Bunda: pt — tarozi toshlarining zichligi, ph — havoning zichligi. Qattiq jism havoda tarozida tortilganda quyidagi muvozanatlik sharti bajarilishi kerak: Pz y - PhV = m ~ mP/Px> (1 3 10) bundan: V(PX~ Ph) = m<1 ~ P k M ' (1.3.11) Bu formula suv uchun yoziladi: V(ps - ph) — (M - M, + m )( 1 - ph/p ,) . (1.3.12) (1.3.11) va (1.3.12) tengliklarni hadm a-had bo‘lib, (Px " P h )/(P , ~ Ph) = m/ ( M ~ M i + m) (1.3.13) ni hosil qilamiz. Bundan: px = m(ps - ph) /( M - M t + m) + ph (1.3.14) sochiluvchan qattiq jism larzichligining haqiqiy qiymatini aniq lash formulasi hosil b o ‘ladi. 1> Download 104 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling