I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

8-MАVZU: O‘ZBЕKISTОN 
RЕSPUBLIKАSINING VАZIRLАR 
MАHKАMАSI
RЕJА:
1-§. Vazirlar Mahkamasi - O‘zbekiston Respublikasining 
hukumati.
2-§. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
shakllanish tartibi va tarkibi.
3-§. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
asosiy funksiyalari.
4-§.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
tomonidan chiqariladigan normativ-huquqiy hujjatlari.
1-§. Vazirlar Mahkamasi - O‘zbekiston 
Respublikasining hukumati 
O‘zbekistonda Konstitutsiyaning 11-moddasi asosida davlat 
hokimiyati tizimining uchta hokimiyat - hokimiyatning qonun 
chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo‘linish prinsipini 
ro‘yobga chiqarish maqsadida keng qamrovli dasturiy chora-
tadbirlar amalga oshirilmoqda. Xususan, 2017-2021-yillarda 
O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor 
yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining qabul qilinishi 
davlat hokimiyati tizimi vakolatlarini oqilona taqsimlash va 
uning faoliyati samaradorligini oshirishda sifat jihatidan yangi 
bosqichni boshlab berdi.
Bu jarayonda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining tutgan o‘rni va rolini aniqlash maqsadida 
quyida ijro etuvchi hokimiyatning umumiy tavsifi va uning tub 
mohiyatini aks ettiruvchi asosiy belgilariga e’tibor qaratamiz.

---

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
302
303
etuvchi hokimiyati oliy organi hisoblanib, hokimiyatning 
mustaqil tarmog‘i - ijroiya hokimiyatni boshqaradi. U 
mamlakatning kundalik hayotiga oid masalalarni hal qilish 
uchun davlat boshqaruvini amalga oshiruvchi hamda 
mamlakat taraqqiyoti istiqbolini belgilashda ishtirok etuvchi, 
bu borada keng vakolatlarga ega, kollegial organdir. Uning 
faoliyati jamiyat va davlat hayotining barcha jabhalariga 
ta’sir qiladi. Boshqa hokimiyat tizimidagi davlat organlarini 
aslo kamsitmagan holda aytish mumkinki, hukumat faoliyati 
murakkab, ko‘p qirralidir. Ana shu ko‘p qirrali, murakkab 
faoliyatni maqsadli, samarali amalga oshirish usullarini 
topish maqsadida Vazirlar Mahkamasining faoliyatini 
takomillashtirish ustida doimiy ish olib boriladi.
Turli mamlakatlarda hukumat har xil nomlar bilan atalishi 
mumkin. Masalan, Italiyada - Vazirlar Kengashi, Xitoy xalq 
respublikasida - Davlat Kengashi yoki Markaziy xalq hukumati, 
Shveytsariyada – Federal Kengash, Fransiya, Litva hamda 
Chexiyada - hukumat, Rossiyada - hukumat va boshqalar
47
. 
O‘zbekiston Respublikasida hukumat “Vazirlar Mahkamasi” 
deb nomlangan bo‘lib, Konstitutsiyaga binoan O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi ijro etuvchi hokimiyatni 
amalga oshiradi.
Ularning qanday nomlanishidan qat’i nazar hukumat 
o‘ziga xos xususiyat va umumiy belgilarga ega: 1) hukumat 
nisbatan mustaqil davlat hokimiyati tarmog‘ini tashkil etib, 
ijro etuvchi hokimiyatni amalga oshiradi; 2) hukumat amalda 
ijro etuvchi hokimiyat organlari tizimiga rahbarlik qiladi; 3) 
hukumat - iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishni ta’minlaydigan 
boshqaruvning barcha tarmoqlari va jabhalariga rahbarlikni 
amalga oshiruvchi umumiy kompetentsiyaga ega organ; 4) 
47 Конституции мира. Т.2. - Ташкент: Академия МВД Республики Узбекистан, 
1997. - С. 523.
oshirishlari hamda kishilarning siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, 
ma’naviy jihatdan erkin yashashlari uchun sharoit yaratib 
berishga qaratilgan.
Professor H.T. Odilqoriev “Ijroiya hokimiyati ham 
vertikal, ham gorizontal ravishda o‘zaro bog‘langan davlat 
organlarining muayyan tizimidan iborat”
46
dеgan fikrni 
ilgari surib, yuqoridagi belgilar bilan bir qatorda, ijro etuvchi 
hokimiyat tizimining yaxlit ekanligi hamda o‘zbekiston davlat 
tuzilishining unitar xususiyatidan kelib chiqib, ijro etuvchi 
hokimiyat organlari tizimi ichki vertikal bo‘ysunish tamoyiliga 
asoslanishiga ishora qiladi.
Shunday qilib, ijro etuvchi hokimiyatga quyidagicha ta’rif 
berish mumkin. Ijro etuvchi hokimiyat - bu davlat hokimiyati 
tizimining alohida mustaqil bo‘g‘ini bo‘lib, u Konstitutsiya 
va qonunlar, davlat dasturlari, parlament qarorlari, davlat 
boshlig‘ining normativ-huquqiy hujjatlarining ijrosini 
ta’minlash maqsadida mamlakatning siyosiy, iqtisodiy, 
ijtimoiy, madaniy va ma’naviy rivojlantirish masalalarini hal 
qilishda aniq maqsadlarga yo‘naltirilgan, tashkillashtiruvchi, 
farmoyish beruvchi, tezkor-ijrochilik faoliyatni amalga 
oshirishda omilkorlik ila harakat qilish orqali fuqarolarning 
konstitutsiyaviy huquq va erkinliklarini ta’minlash va 
aholining turmush farovonligini yanada oshirish uchun qulay 
sharoitlar yaratish maqsadida, o‘zining vakolatlari doirasida 
mamlakatning butun hududi yoki muayyan ma’muriy-
hududiy birligida bajarilishi umummajburiy, tabiatan 
qonunosti hisoblangan huquqiy hujjatlar qabul qiladigan 
davlat boshqaruv organlarining yagona tizimi hisoblanadi.
Amalda qonunchiligimizga muvofiq, Vazirlar Mahkamasi 
- O‘zbekiston Respublikasining Hukumati - respublika ijro 
46 Ўзбекистан Республикасининг конституциявий ҳуқуқи / X.Одилқориев, 
ИТ.Тультеев, У.Х.Мухамедов. - Т. : Ўзбекистан Республикаси ИИВ Академияси, 
2005. - Б. 328.

---