Informatika sabaqlarında oyın texnologiyaları

3. 6 Rolli oyınlardıń abzallıqları.
Rolli oyın qosımsha bilim alıw, oqıw sabaqlıǵında kórsetilmegen máselelerdi anıqlaw múmkinshiligin beredi; studentler alınǵan bilimlerdi wazıypalardı sheshiw qábiletin kórsetiwi múmkin;
• dodalawlarda qatnasıw, maqsetke erisiwde sheriklik qılıw kónlikpelerin rawajlandırıwǵa járdem beredi; mashqalalardi sheshiwde dóretiwshilik qábiletlerdi rawajlandırıw ;
• Studentler ol yamasa bul rolde túrli pozitsiyalardı iyelewge, dálillerdi tabıwǵa hám qaraslardı qáliplestiriwge háreket etedi (kóbinese óz qarasları menen uyqas kelmeydi); basqa pikirlerge salıstırǵanda tolerantlıq munasábeti qáliplesedi;
• Studentlerdiń hádden tıs aktivligin paydalı jóneliske jóneltiriw imkaniyatın beredi, ózin kórsetiw múmkinshiligin beredi, minez-qulıq qásiyetlerine iye bolǵan studentler ushın social maqul túsetuǵın (hám qanaatlanıwshılıq menen qabıl etilgen) sırtqı kórinislerde emotsiyalardıń kórinetuǵın bolıwı.

4. Informatika sabaqları didaktik formada
Oyınlar, viktorinalar, tańlawlar.
Didaktikalıq hám rolli oyınlar ulıwma tálim bilimlerine hám oyın járdeminde modellestirilgen máselelerge qızıǵıwshılıqtı asıradı. Oyınnıń bul ózgesheligi málim bir pándi, atap aytqanda, informatikanı úyreniw processinde kópshilik oqıwshılarda ámeldegi bolǵan " úyreniw sharshaqların" alıp taslawǵa múmkinshilik beredi, sebebi oqıw temalarınıń tiykarǵı bóleginiń aktuallıǵına qaramay, oqıtıwshıǵa arnawlı bilim kerek. Klass itibarın tartıw, kórip shıǵılıp atırǵan máselelerdiń mánisine qızıǵıwshılıq oyatıw.
Oyın sheriklik penen bir qatarda ishki erkinlik sezimi, dos sıpatında qollap-quwatlaw sezimi hám eger kerek bolsa, sherigiǵizge járdem beriw qábiletin qáliplestiriwdi xoshametlentiredi, bul qatnasıwshılardıń jaqınlasıwına úles qosadı, olardıń munasábetlerin tereńlestiredi. Oyın oqıtıwshınıń avtoritar pozitsiyasini alıp taslawǵa múmkinshilik beredi, barlıq qatnasıwshılardıń huqıqların teńlestiredi. Bul social tájiriybe, atap aytqanda, úlkenler menen munasábetler ushın júdá zárúrli bolıp tabıladı.
Keń kólemli arnawlı oyın stilistik texnikasına hám oyın atmosferasına iye bolǵan oyın dıqqattı saqlawǵa járdem beredi, bul aqır-áqıbette úyrenilip atırǵan túsiniklerdi tereńrek hám kúshlilew túsiniwge alıp keledi. Sonlıqtan, oyın balanıń passiv pozitsiyasın sanalı túrde aktiv jaǵdayǵa ózgertiwge múmkinshilik beredi, Mektep oqıwshılarınıń kognitiv aktivlıǵınń artıwın xoshametlentiriledi, bul olarǵa kóbirek maǵlıwmat alıw hám ózlestiriw múmkinshiligin beredi.
Tabıslı oyın hám odanda kóbirek oyınlar sisteması qatnasıwshılardıń ózine bolǵan húrmetin asıradı, sebebi olar sózlerden arnawlı bir jaǵdayǵa ótiw hám óz qábiletlerin sınap kóriw múmkinshiligine iye. Oyındı tayarlaw hám ótkeriw oqıtıwshınıń kásiplik múmkinshiliklerin tereńrek túsiniwge alıp keledi hám nátiyjede oqıtıwshı óziniń tábiyiy qábiletine kóbirek tayanıwı, oqıtıw usılların ózgertiwi, onıń natiyjeliligin asırıwǵa alıp keledi. Oqıwshılar menen baylanıs processinde óz ózligin múmkinshiligi barınsha kóbirek ańlatıw kerek boladı.
Oyın oqıwshın oqıtıw motivların, oyındaǵı hám turmıstaǵı minez-qulqlarınan xabarlı bolıwǵa, yaǵnıy ǵárezsiz iskerlik ushın maqset hám programmalardı qáliplestiriwge jáne onıń tikkeley nátiyjelerin aldınan kóre alıwǵa úyretiwge qaratılǵan.
Oqıwshıǵa bir qatar rolli hám isbilermenlik oyınlarında qatnasıw múmkinshiligin berip, oqıtıwshı onı aktivlestiredi, balanıń motivatsiyasın jeke áhmiyetke iye bolǵan zatqa ózgertiredi. Orta mektepte oyın oqıwshılar ushın óz kúshin hám mektepti tamamlaǵannan keyin haqıyqıy turmısqa tayınlıǵın sınap kóriw múmkinshiligi retinde qaraladı, ásirese rolli oyınlar onıń ushın ájayıp múmkinshilik bolıp tabıladı. Oyınnıń mazmunı qatnasıwshılardı turmısqa alıp keledi. Oyın qatnasıwshılarǵa "qáte qılıw" hám olardıń analizinde bunday háreketlerdiń sebepleri hám aqıbetlerin kóriw imkaniyatın beredi. Bul balalardıń "úlkenirek bolıw" mútajliklerin tolıq qandıradı.
Sabaqta didaktik oyınlardan paydalanıw tekǵana informatika boyınsha programma materialın jaqsılaw ózlestiriwge, bálki logikalıq pikirlewdi, sóylewdi rawajlandırıwǵa, baqlaw, itibar hám informatikaǵa qızıǵıwshılıqtı rawajlandırıwǵa járdem beredi.
Informatika sabaǵına kelgen bala, birinshi náwbette, kompyuterde islewdi úyreniwdi árman etedi. Ilimpazlar kópshilik studentler programmalastırıw bólimlerin tabıslı ózlestira almaslıǵın hám olardıń hámmesi de programmist bolıp qalmawın tastıyıqladı, biraq zamanagóy dúnyada hár bir kisi keleshektegi kásiplik iskerligi ushın tájiriybeli paydalanıwshıǵa aylanıwı kerek hám oqıtıwshınıń wazıypası bunda oǵan járdem beriw bolıp tabıladı.
Didaktikalıq oyınlar oqıtıwshılar tárepinen tálim maqsetlerinde arnawlı jaratılǵan, olar kognitiv hám rawajlandırıwshı bolıp tabıladı. Mektep ámeliyatında sóz oyınları, sayaxat sabaqları, KVN, viktorina sabaqları hám basqalar keń qollanıladı.
Oyın dawamında bazıbir wazıypalar sheshiledi:
1) tańlawda utıw, qıdırıwdı ámelge asırıw, hár qanday rolda háreket qılıw. Studentler aldına tuwrıdan-tuwrı maqset qoyılmaǵan - málim bilim hám kónlikpelerdi iyelew;
2) oyınnıń qálegenligi barlıq qatnasıwshılardıń oyın qaǵıydalarına qálegen baǵınıwın talap etedi;
3) oyın qızıǵıwshılıq oyatıwı kerek (ajablantiring, oyda sawlelendiriwdi tańlanıwda qaldırıń hám, itimal, qátelestiriń). Sol sebepli, ol jaǵdayda hámme qatnasıwı kerek ("tómen" studentlerge ózlerine iseniw múmkinshiligi beriliwi kerek);
4) oyın ádetdegi sabaq formalarına salıstırǵanda joqarı, oqıtıw, rawajlantıratuǵın hám tárbiyalıq kórsetkishlerdi támiyinlewi kerek.