Iv б ў л и м ж а ҳ о н Х ў ж а л и г и 25-боб. Жаҳон хўжалиги ва унинг эволюцияси

юқори даражасига ўтиш. Юқори даражада ривожланган мамлакатлар 
ҳозирги замон мураккаб меҳнат кооперациясига хос бўлган хўжалик ўзаро 
алоқаларининг жуда катта тармоғига киришиб кетганлар. Энг мукаммал 
техника воситаларини яратишда турли мамлакатлардан етказиб берилувчи 
кўплаб бутловчи қисмлардан фойдаланилади. Масалан, АҚШ «Боинг» 
самолѐтини ишлаб чиқаришда бутловчи қисм ва деталларни мингга яқин 
хорижий фирмалардан олади.
Учинчи йўналиш – хўжаликни ташкил этишнинг бутунлай янги 
шаклларининг пайдо бўлиши ва ривожланиши. Жаҳонда хўжалик 
алоқаларини ташкил этиш шаклларининг тубдан ўзгариши кўп жиҳатдан 
ахборот тарқатишнинг глобаллашуви билан боғлиқ. Жумладан, янги 
асримизнинг дастлабки даври учун қуйидаги жараѐнлар хос: а) бутун 
жаҳонни тўлиқ компьютерлаштиришни тақозо этувчи глобал ахборот 
тизимлари (Интернет) янада ривожланади; б) сунъий йўлдошлар 
имкониятларидан фойдаланишнинг янги тизими уяли телефон алоқасидан 
йўлдошлар орқали таъминланувчи глобал алоқага ўтиш имконини беради; в) 
инсоният очиқ ахборотлашган жамият томон интилади; г) Интернет орқали 
савдо тизими кенг ривожланади. 
Тўртинчи йўналиш – халқаро иқтисодий ташкилотларнинг тартибга 
солувчи роли ривожланади. Жаҳон хўжалиги субъектларининг ўзаро 
алоқаси ҳамда ўзаро боғлиқлигининг кенгайиши ва кучайиши глобал 
муаммоларни ҳал этишда тобора кўпроқ давлатларнинг иштирок этишини 
тақозо этади. Бу муаммоларнинг мураккаблашуви уларнинг ўз вақтида ва 
тезкорлик билан ҳал этилишида ҳукуматлараро ва ноҳукумат (ишлаб 
чиқарувчилар, компаниялар ва фирмалар, илмий жамиятлар ва бошқа 
ташкилотларнинг бирлашмалари) халқаро иқтисодий ташкилотларининг 
фаолиятини заруриятга айлантиради. 
Шунингдек, жаҳон хўжалиги глобаллашуви жараѐнларининг зиддиятли 
томонлари ҳам мавжуд. Бу зиддиятларнинг асосийлари қуйидагилардан 
иборат: 

---

525