Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
85
Taras Bulba qiladi, yosh umrimga yana ko‘proq achintiradi, o‘z o‘limimni o‘zimga battarroq qo‘rqinchli qiladi-yey, shum peshonam! Ollohim, gunohimni afv et! Yanada ko‘proq qaq shab sendan yana battarroq nolib ketayin! Bu hasratlarni qilib jim bo‘lgandan keyin, cheh- rasida nochor va notavonlik alomatlari ko‘rindi; qayg‘uli peshonasidan, ma’yusona yerga qaragan ko‘zlaridan tortib, to cho‘g‘dek yallig‘lanib turgan yuzida qotib qolgan ko‘z yoshigacha chehrasidagi hasrat-alamdan so‘zlangan so‘zlar: «Bu chehrada baxtdan asar yo‘q!» – deganday edi. – Go‘zallar go‘zali, dunyodagi eng yuksak narsalarga ma’buda bo‘lishga arziguday go‘zal, shunday hasratlar ichida qolsa! Yo‘q, bu hech qachon ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan voqea, bu- naqasi hech qachon bo‘lmagan, – dedi Andriy. – Yo‘q, sizga o‘lim yo‘q, qasamyod qilib aytamanki, siz o‘lmaysiz, o‘lsangiz, men tug‘ilmagan bo‘lay, yorug‘ dunyoda menga eng qimmatli bo‘lgan barcha narsalardan ajray! Agar taqdirga chora bo‘lmay, na kuch, na mardlik taqdirni o‘zgarti- rolmasa, ikkovimiz birga o‘lamiz, avval men o‘la- man, sizning oldingizda tizzangizga bosh qo‘yib o‘laman, o‘lib sizdan ajramasam, toki tirikman, siz bilan birgadirman. Parivash boshini irg‘itib, yigitga qarab ohista- gina dedi: – Mard yigit, o‘zingizni ham, meni ham alda- mang; bilaman, afsuski xo‘b yaxshi bilaman, siz menga ko‘ngil qo‘yolmaysiz; vazifangiz, ahdingiz nimaligini ham bilaman; otangiz, birodarlaringiz, yurtingiz – Vataningiz chaqiradi, bizlar bo‘lsak sizning dushmaningizmiz. 86 Nikolay Gogol – Otam, birodarlarim, Vatanim menga ke- rakmas, – dedi Andriy boshini silkib va terakdek qaddini rostlab. – Agar shu gap joiz bo‘lsa, aytay, bundan buyon mening hech kimim yo‘q! – dedi takrorlab yana o‘sha tovush bilan. Azmida mus- tahkam, qaroridan sira qaytmas kazaklar bosh- qalar qo‘lidan kelmagan, mushkul ishga bel bog‘laganini bildirmoq bo‘lganida qo‘llari bilan qanday harakat qilsalar, shu xilda harakat qilib yana davom etdi: – Hech kimim yo‘q, hech kimim! Ukraina mening Vatanim deb menga kim aytdi? Uni kim menga Vatan qilib berdi? Ko‘ngil qa- yerni istasa va nimani xush ko‘rsa, Vatan o‘sha. Mening Vatanim sizsiz! Bu Vatanni men jon ichida jo qilgum, umrim boricha uni jon ichida saqlayman. Qani, birorta kazak kelib, meni un- dan judo qilsin-chi, bir ko‘ray! Bu Vatanga bor-u yo‘g‘imni beraman, fido qilaman! Qiz go‘zal bir haykaldek qotib, uning ko‘zi- ga tikilib qoldi, keyin birdaniga yig‘lab yubordi va beg‘araz, oliyjanob ayollargagina xos bo‘lgan go‘zal talpinish bilan, uning bo‘ynidan quchoqlab oldi, qordek oppoq qo‘llarini uning bo‘yniga chir- madi. Ayni shu mahal ko‘chada karnay va dovul tovushi ichida qandaydir ovozlar eshitil di, ammo bu tovushlar yigitning qulog‘iga kirmadi; u faqat muborak og‘izdan chiqqan xushbo‘y issiq nafas- ni sezardi, ko‘zlaridan sharillab oqib, yuziga tu- shayotgan yoshlarni, sochlari boshidan yoyilib tushib, qop-qora ipakdek uni chulg‘ab olganini payqardi, xolos. Bu paytda tatar xotin shod-xurram shovqin solib, yugurib keldi va: 87 Taras Bulba – Qutuldik! Qutuldik! Biznikilar shaharga kir- dilar, bug‘doy, so‘k, un bilan birga bandi tushgan zaporojyеliklarni ham keltirdilar, – dedi. Ammo qaysi «biznikilar» shaharga kirgani- ni, nimalar keltirganini va qaysi zaporojyеliklar- ni bog‘lab keltirganlarini ularning hech qaysisi eshitmadi. Andriy yer yuzida bo‘lmas samoviy zavq-shavqlarga to‘lib, uning yuziga yopishgancha totli lablaridan so‘rar, bu lablar ham bejavob tur- mas edi. Shirin lablar ham javob qaytardi va bu ikki tomondan bo‘lgan bo‘sada odam bolasi umri- da faqat bir marotaba topadigan lazzat topildi. Kazak nobud bo‘ldi! Barcha pahlavon kazak- lardan ajradi! Endi na Zaporojyеni ko‘rsin, na ota uyini ko‘rsin va na butxonani ko‘rsin. Ukraina ham uni qo‘riqlashni bo‘yniga olgan eng bo tir avlodini ko‘rmas bo‘ldi. Chol Taras boshidagi oq kokilini yular va o‘zini isnodga qoldirib, bun- day o‘g‘ilni tug‘dirganiga va o‘g‘li tug‘ilgan kun-u soatga la’natlar o‘qir edi. VII Zaporojyеliklar orasida shovqin-suron, to‘po- lon edi. Askarning shaharga qanday qilib kir- ganini avval hech kim bilolmadi. Keyin ma’lum bo‘ldiki, yon tomondagi shahar darvozasini qur- shab turgan Pereyaslav bo‘linmasidagilarning hammasi ichib, o‘lasi mast bo‘lgan edi. Shuning uchun ularning yarmini qirib tashlab, qolganlari- ni hash-pash deguncha bog‘lab, bandi qilib olib ketganliklari taajjub emas. Yaqindagi bo‘linmalar, shovqin-surondan uyg‘onib qurollarini olib otlan- gunlaricha askarlar allaqachon darvozaga borib |
