Kbk: 84(Ros-Rus)
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Taras Bulba
|
103
Taras Bulba gan lyax pahlavoni yotgan joyga kelganda, uning liboslarini ko‘rib: – Shunday qimmatbaho narsalarni olmasdan ketipti-ya! Men o‘z qo‘lim bilan yettisini o‘ldirdim, lekin bunday qimmatbaho libosni hech ko‘rma- dim! – deb o‘likning sovut va jubbalarini yechib olish niyatida engashdi, tosh qadalgan pi chog‘ini qinidan chiqarib oldi, belidagi nozik ipak ko‘ylak, qizdan esdalik uchun saqlagan soch tolalari, qimmatbaho kumush solingan jildni ham yechib oldi; xuddi shu mahal orqasidan bir xorunjiyning yetib kelganini bilmay qoldi; xorunjiy ikki mar- ta unga duch kelib, ikki marta egardan yiqilgan, yaxshigina shikast yegan edi. U qilichini ko‘tarib, engashib turgan Borodatiyning bo‘yniga urdi. Ka- zakning nafsi joniga balo bo‘ldi. Boshi tanasidan judo bo‘lib, uzilib tushdi, yer qizil qonga bo‘yal- di. Kazakning qattiq joni qahr-g‘azab bilan, ayni zamonda, bunday baquvvat tanadan tez chiqib ketganiga taajjublanib, osmon-u fa lakka parvoz qildi. Xorunjiy atamanning boshini egar qoshiga bog‘lab olish uchun kokiliga qo‘l uzatishi bilan uning ham kushandasi yetib keldi. Lochin osmon-u falakka chiqib, baquvvat qa- notlarini qoqib, bir necha davra qilgach, bir joyda qanot yozib to‘xtab turadi-da, so‘ngra yo‘l bo‘yida sayragan jo‘ja bedanaga xuddi o‘qdek o‘zini otadi. Tarasning o‘g‘li Ostap ham xuddi lochindek to‘sat- dan xorunjiyning tepasiga yetib kelib, bo‘yinga ar- qon tashladi. Sirtmoq xorunjiy bo‘ynini siq qanda qip-qizil yuzi taloqdek bo‘lib ketdi, to‘pponchasini olib otgan edi, qo‘li qaltirab o‘q xato ketdi. Xo- runjiy qo‘liga tushgan bandilarini bog‘lash uchun egariga ipak chilvir bog‘lab qo‘ygan ekan, Ostap 104 Nikolay Gogol uni o‘z ipi bilan o‘zining qo‘l-oyog‘ini bog‘ladi, chil- vir uchini egariga bog‘lab olib, sudrab ketdi. Xo- runjiyni sudrab borarkan, Umanskiy bo‘linmasi- ning askarlarini chaqirib: «Ataman bilan vidolash- ib qolinglar», – deb qichqirar edi. Umanskiy bo‘linmasining kazaklari ataman- lari Borodatiydan ajralganlarini eshitgandayoq jang maydonini tashlab, atamanning o‘ligi tepa- siga yig‘ildilar, shu yerda atamanlikka kimni say- lash maslahati boshlandi. Maslahat shunga kelib to‘xtaldiki: – Gapni cho‘zib nima qilamiz. Bulbaning o‘g‘li Ostapdan boshqa atamanlikka munosib odam yo‘q; hammamizdan yosh bo‘lsa ham, aqli keksa- larnikidan kam emas, – dedilar. Ostap boshidan telpagini olib, kazaklarning unga ko‘rsatgan izzat-hurmatlariga rahmatlar aytdi; urush chog‘i fursat yo‘qligini bilib: «Yosh- man, aqlim yetmaydi», – deb uzr aytib o‘tirmas- dan, darrov bosh bo‘lib, to‘daga kirib ketdi va o‘zini atamanlikka bekorga saylamaganlikla- rini ko‘rsatdi. Lyaxlar jang juda qizib ketganini payqab, bir yerga to‘planish uchun maydonning bir chekkasiga qochib o‘tdilar. Past bo‘yli qotma polkovnik darvoza tagida bir chekkada turgan to‘rt yuz odamga ishora qilgan edi, zambarak- lar gumburlab, kazaklar ustiga o‘q yog‘ildi, lekin zambarak o‘qi odamlarga tegmasdan urushdan hurkib, asovlanib turgan ho‘kizlar orasiga borib tushdi. Ho‘kizlar qo‘rqib, bo‘kirishib, kazaklar- ning ot-aravalariga o‘zlarini urdilar, aravalarni sindirib, ko‘p odamni bosib, yanchib tashladilar. Ammo Taras bu paytda pistirmada yotgan joyi- dan chiqib, butun askarlari bilan qiyqiriq solib, 105 Taras Bulba o‘rtaga o‘zini urdi: hurkigan mollar qiyqiriqdan hurkib, orqasiga qaytib, lyaxlar orasiga urib ket- di; otliqlarni qaytarib, hammani bosib-yanchib, tumtaraqay qilib yubordi. Zaporojyеliklar qichqirishib: – Barakalla, ho‘kizlar, safarda ko‘p xizmat qilgan edinglar, endi jangda ham ish ko‘rsatdinglar, – deb o‘zlarini yana dushmanga urdilar. Dushmanning ko‘pini qirdilar. Pahlavonlardan Metelits, Shilo, ikkala Pisarenko, Vovtuzenko va yana bir nechalar xo‘b qahramonliklar ko‘rsat- dilar. Lyaxlar ishlari shikastga qarab ketganini ko‘rgach, tug‘-bayroqlarini tashladilar, shahar darvozasini och deb qichqirdilar. Temir qoplan- gan darvoza g‘ijirlab ochildi; qo‘radagi qo‘ylardek g‘uj bo‘lib pitirlashib turgan, horigan, chang bos- gan otliqlar ichkari kirdilar. Zaporojyеliklar ning ko‘plari ular orqasidan quvlamoqchi bo‘lgan edi- lar, Ostap o‘z odamlarini to‘xtatib: «Og‘alar, devor- dan nari qochinglar, devorga yaqin kelmang lar!» – deb buyurdi. Darvoqe, to‘g‘ri aytgan ekan, qal’a tepasidan to‘p qo‘yib, duch kelgan har narsani kazaklar ustiga tashlay derdilar, ko‘plari halok bo‘ldi. Ayni shu mahal askarboshi kelib qolib, Ostapni alqadi: «Yangi bo‘lsa ham, askarga eski ataman dek boshchilik qiladi!» – dedi. Chol Bul- ba, yangi ataman kim ekan, deb orqasiga qayrilib qaradi: Umanskiy bo‘linmasining boshida qal- pog‘ini chakkasiga qo‘yib olib, ot o‘ynatib, qo‘lida ataman lik gurzisi bilan Ostap ketyapti. O‘g‘liga qarab: «Obbo nomard-ey!» – deb suyundi, o‘g‘li- ga buncha hurmat ko‘rsatganlari uchun Umans- kiy bo‘linmasining hamma odamlariga minnat- dorchilik bildirdi. |
