Kristallografiya va mineralogiya

28.2-rasm. Vollastonit (Pskem) 
 
 

---

271 
Rodonit – Mn[SiO
3
]  
Nomi grekcha “rodon” pushti so‘zidan kelib chiqqan. Sinonimi: orlets – rus 
tilida. Kimyoviy tarkibi Mn – 41,95%; Si – 21,39%; O – 36,66%. Aralashma 
sifatida ko‘pincha CaO va FeO, ba’zan ishqorlar va Al
2
O
3
bo‘lishi mumkin.
Singoniyasi triklin, simmetriya ko‘rinishi pinakoidal. Fazoviy panjarasi a
0
= 
7,79; b
0
= 12,47; c
0 
= 6,75; a
0
: b
0
: c
0
: = 0,625: 1: 0,541 α = 85°10; β = 94°04; γ = 
111°29;
Juda oz miqdorda uchraydigan kristallari tabletkasimon, izometrik, goxo 
prizmatik shakllarda bo‘ladi. Agregatlari yaxlit, zich yoki donador massa xolida 
topiladi.
Rodonitning rangi pushti. yaltirashi shishasimon. Yuzalari sadafdek 
tovlanadi. Ulanish tekisligi (110) bo‘yicha mukammal. Qattiqligi 5 – 5,5. 
Solishtirma og‘irligi 3,4 – 3,75. Optik hususiyatlari: ikki o‘qli, manfiy. Ng=1,730; 
Nm= 1,726; Np=1,721; Ng – Np = 0,009.
Rodonitning quyidagi xillari ma’lum
1.Temirli rodonit, tarkibida ancha miqdorda temir bo‘ladi (temir 
strukturadagi marganets o‘rnini egallaydi).
2.Fovlerit – tarkibida rux bo‘lgan rodonit.
3.Bustamit – tarkibida kal’siy bo‘lgan rodonit, bu xilini rodonitdan 
vollastonitga o‘tuvchi mineral deb hisoblasa bo‘ladi.
Rodonit uchun xarakterli belgi bo‘lib, uni pushti rangi hisoblanadi. 
Rentgenogrammadagi asosiy chiziqlari: 2,968; 2,938; 2,755. HCl da sekin-asta 
erib, kukunsimon SiO
2
hosil qiladi. Dahandam oksidlantiruvchi alangasida u 
qo‘ng‘ir tusga kiradi, keyin qorayadi (marganetsni oksidlanishidan). Qaytaruvchi 
alangada erib, qizil yoki qo‘ng‘ir shisha hosil qiladi.
Rodonit metamorfik jarayonlarda yuzaga kelib, kristallangan slanetslarda va 
boshqa metamorfik jinslarda, ba’zan kvarsit va yashmalar bilan bog‘liq xolda 
uchraydi.
Nurash jarayonida juda osonlik bilan oksidlanib, gardlar, po‘stloqlar, 
tomirchalar shaklida bo‘lgan qora rangli vernaditga (MnO
2
H
2
O) aylanadi. 

---

272 
Rodonitning konlari Uralda (Sverdlovsk atrofida), Ukrainada (Karpat), 
Shvetsiyada (Paysberg), Ispaniyada (Guel’va) ma’lum. Rodonitning yirik konlari 
O‘zbekistonda Qurama tog‘larining Oltintopkan ruda maydonida uchraydi. Oz 
miqdorda Qo‘rg‘oshinkonda, Chotqol tog‘larida va G‘arbiy O‘zbekistonda 
uchraydi.
Faqat rodonitning o‘zidan tashkil topgan yaxlit massalaridan bezaktosh 
sifatida foydalanish mumkin. Rodonitning nurash mahsulotlaridan esa marganets 
rudasi sifatida foydalanish mumkin.