Mashinalaridan foydalanish, texnik

8.3-§.  Agregatlarning ish yo‘llari koeffitsienti 
Agregatlarni ish yo‘llari koeffitsienti ularning harakat usullarini 
baholashning muhim ko‘rsatgichi hisoblanadi. Bu koeffitsient ushbu formula 
yordamida topiladi:
salt
ish
ish
S
S
S



bu erda: S
ish
- ish yo‘llarning umumiy uzunligi, m; S
salt
- salt yurishlar yo‘lining 
umumiy uzunligi, m. 
Qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarishda ko‘p qo‘llaniladigan agregatning 
harakatlanish usullariga qarab ish yo‘llari koeffitsientlari agregatning paykaldagi 
harakatini bir sikliga taqriban quyidagicha aniqlanadi: 
Mokkisimon harakatlanib, nok-sirtmoqsimon burilishda: 
e
R
S
S
ish
ish
2
6
0





---

63 
Mokkisimon harakatlanib, sirtmoqsiz doiraviy burilishda: 
e
R
S
S
ish
ish
2
0





Qoplama harakatlanib, to‘g‘ri chiziqli sirtmoqsiz burilishda: 
e
S
R
L
L
ish
ish
2
5
,
0
14
,
1
0





bu erda: L
ish
- agregatning bir ish yo‘li uzunligi, m; R
o
- agregatning burilish 
radiusi, m; S - paykalning eni, m; e - agregatning paykaldan chiqish uzunligi, m. 
3-jadval 
Asosiy qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarishda qo‘laniladigan agregatlarining 
harakatlanish usullari va shakllari 
t/r Agregatlarturi 
Harakatlanish usuli 
Harakatlanish shakli 
1 
Oddiy (osma, tirkama) 
pluglar bilan er haydash 
O‘rtaga va chetga 
ag‘darib haydash 
2 
Aylanma pluglar bilan 
er haydash, 8 qatorli 
seyalka bilan chigit 
ekish 
Mokkisimon 
harakatlanish 

---

64 
3 
Tirmalash, disklash, 
molalash, tekislash. 
Dioganal 
mokkisimon 
harakatlanish 
4 
G‘alla o‘rish, tirkamali 
mashinada paxta terish, 
o‘t va pichan o‘rish 
Ikki paykalli 
harakatlanish 
5 
G‘o‘zani defoliatsiya 
qilish va kimyoviy 
ishlov berish, ariq olish 
va tekislash 
Mokkisimon 
harakatlanish 
6 
Boshqa barcha ishlar 
Mokkisimon 
harakatlanish 
Agregatning Harakatlanish usuli va shaklini tanlashda ish yo‘llari koeffitsienti 
yuqori bo‘lishiga intilish kerak. 

---

65 
YUqorida keltirilgan formulalar taxlili shuni ko‘rsatadiki, ish yo‘llari 
koeffitsientiga ish yo‘llari uzunligi L
ish
katta ta’sir ko‘rsatadi. Uzunligi 400 m 
gacha bo‘lgan maydonlarda ish yo‘llari koeffitsienti keskin kamayadi. Agar L
ish
qancha katta bo‘lsa, koeffitsient φ shuncha katta bo‘ladi va L
ish 
1000 m 
bo‘lganda o‘zining eng katta qiymatiga - birga yaqinlashadi. SHuning uchun 
dalalarni yiriklashtirgan ma’qul bo‘ladi.