Мева кўчатзори

Таянч иборалар: субтропик мевалар, жой танлаш, боғ барпо қилиш, 
кўчатларни экиш муддатлари, усуллари техникаси, кўчатларни 
парваришлаш, боғларни ўғитлаш, суғориш, шакл бериш, кесиш, касаллик 
ва заракунандаларга қарши кураш, ҳосилни териш, ташиш, сақлаш, анор, 
анжир, хурмо, чилонжийда. 

---

СУБТРОПИК ВА ЦИТРУС МЕВАЧИЛИК 
3 
kuzatilmaydi. Qisqa muddatli sovuqlar o‘tsimon o‘simliklarning vegetatsiyasini 
mustasno etuvchi yalpi sovuq davr bilan ulanib ketuvchi hududlarda subtropik 
mintaqa keskin yoki muntazam ravishda mo‘tadil mintaqaga o‘tib boradi. 
Olimlarning aniqlashicha, subtropiklar – yer sharining tropik va mo‘tadil iqlim 
mintaqalari orasida joylashgan tabiiy-tarixiy mintaqa, unda bir yilning o‘zida ikkita 
vegetatsiya davri kuzatiladi – sovuqsiz va xavfli sovuqli. Sovuqsiz davr mobaynida 
yog‘ochli va issiqsevar o‘tsimon o‘simliklar, o‘ziga xos subtropik “qish” deb 
ataluvchi sovuq davr mobaynida esa sovuqqa chidamli o‘tsimon turlar o‘sadi, bu 
davrda yog‘ochli va issiqsevar o‘tsimon o‘simliklar tinim davrida bo‘ladi. 
Subtropiklarning o‘zi mintaqa ichida quruq, o‘rta yer dengizi va nam yoki 
mussonlarga bo‘linadi. So‘ngisiga Osiyoning ko‘pgina hududlari, Afrikaning 
janubiy-sharqiy sohillari, Hindistonning shimoliy hududlari, AQShning janubiy-
sharqiy sohillari va Kavkazning Qora dengiz sohillari kiradi. 
O‘rta yer dengizi tipidagi subtropiklar jazirama quruq yozi va seryomg‘ir 
yumshoq qishi bilan ajralib turadi. Yillik o‘rtacha yog‘in miqdori 600-1500 mm, 
tog‘li joylarda 1800 mm atrofida. Mazkur mintaqaga O‘rta yer dengizi havzasiga 
tutashgan mamlakatlar (Italiya, Ispaniya, Yugoslaviya, Turkiya) kiradi. 
Quruq subtropiklarga yillik yog‘in miqdori 300-400 mm dan oshmaydigan 
hududlar kiradi. Quruq subtropiklar Iroqning alohida hududlari, Eron, Afg‘oniston, 
Suriya, Shimoliy Amerikaning janubiy hududlari, Avstraliyaning markaziy qismi, 
Azarbayjon, O‘zbekiston, Turkmaniton va Tojikistonning ayrim joylarini qamrab 
oladi. 
MDH davlatlari ichida Rossiyaning Krasnodar o‘lkasi subtropik mintaqaning 
eng shimoliy (43-44
0
sh.k.) qismi hisoblanadi, bu yerda sanoat asosida subtropik 
dehqonchilik yo‘lga qo‘yilgan. Janubda Psou daryosidan (Abxaziya) shimolda 
Tuapse atrofigacha bo‘lgan qariyb 150 km li mazkur territoriya Kavkaz tizmalari 
va Qora dengiz oralig‘ida tor polosa bo‘lib cho‘zilgan. Hozirgi kunda Krasnodar 
o‘lkasining subtropiklarida sitrus ekinlarni sanoat asosida yetishtirish yo‘lga 
qo‘yilmoqda.