Namangan davlat universiteti n. N. Azizov, M. U. Rahmonov psixologiya va sport psixologiyasi

1.2. Ilg’or pedagogik tajriba va pedagogika fanining yutuqlarini hayotga 
tatbiq etish 
Zamonaviy maktabda muayyan pedagogik faoliyatda qo‗llanilishi kerak 
bo‗lgan boy pedagogik tajriba to‗plangan, lekin ko‗pincha talab qilinmaydi, chunki 
ko‗pchilik o‗qituvchilar va rahbarlar uni o‗rganish va qo‗llashga muhtoj emaslar, 
uni tanlash va tahlil qilishda ko‗nikma va qobiliyatlar yo‗q. . Haqiqiy amaliyotda 
o‗qituvchilar ko‗pincha o‗zlarining pedagogik tajribasini, hamkasblari tajribasini 
tahlil qilish zarurati va maqsadga muvofiqligi haqida o‗ylamaydilar. 
Pedagogik tajriba ommaviy va ilg‘or bo‗lishi mumkin. Ilg‘or pedagogik 
tajriba tarixan cheklangan, chunki har bir yangi bosqichda maktabning moddiy, 
uslubiy, kadrlar va boshqa imkoniyatlari kengayishi bilan pedagogik faoliyatga 
yangi talablar paydo bo‗ladi. Shu bilan birga, ilg‘or tajriba pedagogika fani va 
amaliyoti xazinasini to‗ldiradigan bir qancha mustahkam unsurlarni ham o‗z ichiga 
oladi. O‗qituvchining pozitsiyasi ilg‘or tajribalarni yaratish va uzatishda muhim rol 
o‗ynaydi, shuning uchun aniq tajribaning etakchi qoidalarini tahlil qilish va 
tarqatishda sub‘ektiv omil ta‘sirini hisobga olish, uni baholash variantlarini 
bashorat qilish muhimdir. va professor-o‗qituvchilar tarkibiga o‗tkazish. Pedagogik 
tajribada, boshqa hech bir joyda bo‗lgani kabi, ob‘ektiv qimmatli va shaxs bir-
biriga bog‘langan, ammo pedagogik faoliyatda chuqur individual bo‗lgan hamma 
narsa ommaviy amaliyot mulkiga aylana olmaydi. Qolgan narsa - bu yangi 
tajribani yaratuvchi shaxsda noyob va takrorlanmaslik sohasini tashkil etuvchi 
narsa. Ommaviy tajriba asosida shakllanayotgan ilg‘or pedagogik tajriba obyektiv 
pedagogik qonuniyatlarni o‗zlashtirish darajasini ifodalaydi (Yu.K.Babanskiy). 

---

Ilg‘or pedagogik tajribaning turlari empirikdan nazariy tahlil va umumlashtirishga 
ko‗tarilishning bir turi sifatida innovatsion va tadqiqot pedagogik tajribadir. 
I.P.Volkov, 
T.I.Goncharova, 
I.P.Ivanov, 
E.N.Ilyin, 
V.A.Karakovskiy, 
S.N.Lisenkova, R.G. kabi oʻqituvchi va olimlarning noyob innovatsion va tadqiqot 
pedagogik tajribalaridan namunalar. Xazankin, M.P.Shchetinin, P.M.Erdniev, 
E.A.Yamburg va boshqalar allaqachon o‗qituvchilarning umumiy mulkiga 
aylangan.
O‗qituvchilar faoliyatining innovatsion yo‗nalishi ikkinchi komponentni - 
psixologik-pedagogik tadqiqotlar natijalarini amaliy pedagogik faoliyatga kiritishni 
ham o‗z ichiga oladi. Maktab xodimlari uchun pedagogika va psixologiya bo‗yicha 
ilmiy tadqiqotlar natijalari ko‗pincha o‗z vaqtida ma‘lumot yo‗qligi sababli 
noma‘lum bo‗lib qoladi. V.E.Gmurman, V.V.Kraevskiy, P.I.Kartashov, M.N.ning 
maxsus ishlarida shu asosda ilmiy natijalarni amaliyotga tatbiq etish zaruriyati 
bayon etilgan. Bu mutaxassislarning tezkor uslubiy, maslahat yordami bilan ilmiy 
tavsiyalarni amalga oshirish usullari va usullarini maxsus tashkil etilgan o‗qitish 
sharti bilan mumkin. 
Shu munosabat bilan kim yangi pedagogik g‘oyalar va texnologiyalarning 
tarqatuvchisi va targ‘ibotchisi bo‗lishi mumkin va kim bo‗lishi kerak, degan savol 
tug‘iladi. Alohida o‗qituvchining tajribasini va maktab tajribasini o‗rganish va 
tarqatish uchun ilmiy tadqiqot natijalari direktorning ilmiy ishlar bo‗yicha 
o‗rinbosari yoki maktab bosh o‗qituvchisi boshchiligida tayyorlangan o‗qituvchilar 
guruhlari bo‗lishi kerak.