Neyrobiologiya fanida yn savollari Neyrobiologiya fani predmeti, maqsadi va vazifalari

Mxsus reinnervasiya va uning ahamiyati.
Yangi tug’ilgan sutemizuvchilarda harakat nervlarikesilganda o’zining muskullari tez aloqadorliknitiklab oladi. Sinapslar tiklanishining tiklangantanlangan tiklanish mexanizmlaridan biri bu –aksonlar orasidagi raqobat hisoblanadi. uvda va quruqlikdayashovchilarda nerv-muskul sinapslariboshqa aksonlarbilan hosil bo’lsa,muskulreinnervasiyasidanso’ng o’z aksonlaribilan elliminirlanadi. Voyaga yetgan sut emizuvchilarda sezgirlikniavvalgi nishonga nisbatan pasayishi kuzatiladi,masalan, voyaga yetgan kalamushda dastlabkiakson boshqa nerv bilan birikkanligianiqlangan.
Neyron va postsinaptik nishinning yo‘qolishiga MNSning reaksiyasi.
Ko’pgina manbalarda yetilgan nayronlar regeneratsiyagauchramasligi haqida ma’lumotlar keltirilgan. Shu bilan birqatorda voyaga yetgan sutemizuvchilar bosh miyasidaneytral o’zak hujayralai mavjudligi aniqlangan. Olimlarningfikricha ushbu hujayralar nerv sistemasi tiklanishida ishtiroketish keltirilgan MNS regeneratsiyaimkoniyatlari anchacheklangan. O’tkazuvchiyo’llarning shikastlanishiko’p hollarda aksonlarningo’sishi va funksiyasiningtiklanmasligiga olib keladi. Orqa miya oldingi sohasidagi zaralanganperiferik aksonlarni tiklashi mumkin. Sut emizuvchilar MNS ularning embrion va yangitug’ilgan vaqtlarida vоyaga yetganga nisbatanregeneratsiya uchun juda qulay hisoblanadi.
Yetilgan miyaning reparatsiya imkoniyatlari.
Uzoq muddat davomida voyaga yetgan sut emizuvchilarbosh miyasida neyrogenez jarayoni mаvjudligi haqidagifikrlar mavjud edi. Undan keyin esa nerv hujyaralari qaytatiklanmaydi degan atama qo’llanila boshlandi. Haqiqatdan ham differensatsiyalashgan, strukturasi vafunsiyasi aniq bo’lganheyronlar keyinchalikko’paymaydi. Biologik nuqtai nazrdan bu tog’ri, chunkiodamda bu aloqadorlik bir necha yillik tajribalar vabilim olish natijasida rivojlanadi. XX asrning ikkinch yarmida ko’pgina to’qimalar kombinalzahirali multipolyar hujayralar tutadi va bu hujayralarbo’linib u yoki bu shikastlangan hujayralar o’rnini to’ldiradi.Xuddi shunday zahira sifatida o’zak hujayralari muhimhisoblanadi. Odatda o’zak hujayralari qondan miyagao’tmaydi, buni gematoensefalitik to’siq himoya qiladi. Gemmorogik insult holatidaqon hujayralari to’g’ridan-tog’ri miyaga quyiladi vanatijada shu sohadagineyronlar o’ladi. Shundayholatda miyaningreparatsiyasi (tiklanishi)neyrogenez hisobidanamalga oshadi. 1962 yillarda “Science”jurnalida bundayimkoniyat haqidagieksperimentalma’lumotlar chopetildi, ammo 20 yildavomida bu holattasdiqlanmadi. 1980 yillarga kelib esakonoreyka qushierkagining bosh miyasidaneyronlar yangi hosilbo’lishi haqidagima’lumotlar chop etildiva u o’z tasdig’ini topdi.Keyinchalik voyagayetgan kalamushmiyasida ham yangi hosilbo’lgan neyronlaruchrashi haqidama’lumotlar chop etildi.