O r t a m a X s u s, k a s b h u n a r t a L i m I m a r k a z I

Kartoshkali  sh o‘rva.  Kartoshka  kubik.  p a lla d ia  yoki  to'rtb urchak li  uzun,  sabzi, 
petrushka  ildizi  kubik yoki  to 'rt burchakli  uzun  bosh  piyoz-pallacha shaklida  kesiladi. 
K o 'k a t  ildizi  va  piyoz  jazlanadi.  Q ay n a b   turgan   q a y n a tm a   yoki  suvga  kartoshka, 
jaz lan g a n   sabzavotlar va  piyoz  solinib,  s ho 'rva  tayyor  b o'lgunga  q a d a r  qaynatiladi. 
Pishib  yetilishidan  5— 10  m in ut  avval  tuz,  ziravor  solinadi.  Yangi  p o m id o r   yoki 
jazlan g an   to m a t  pyuresi  qo'shilishi  h a m   m u m k in .
Tarq atish d a  c h u q u r likobchaga g o'sht  yoki  baliq bo'lagi,  sho'rva  suzilib,  yuziga 
k o 'k a t  solinadi.  Agar  sh o 'rv a   q o 'z iq o r in   q a y n a tm as id a   tayyorlansa,  pishirilgan 
q o 'z iq o rin   tilim -tilim   yoki  s o m o n   shaklida  kesilib,  yuzaki  jazlan adi  va  sho'rvaga 
jaz lan g a n   sabzavotlar  bilan  birga  solinadi.
K artoshka  va  yormali  sho^rva.  K a rto sh k a   katta  kubik,  sabzi,  p e tru s h k a , 
boshpiyoz  —  mayda  kubik  shaklida to'g'raladi.  Ko'kat  ildizi va piyoz jazlanadi.  Yorm a 
( m a n n a d a n   tashqari)  saralanib,  yuvilib,  issiq  suvda  ivitiladi,  arpa  yormasi  yarim 
tayyor  holgacha  qaynatib  olinadi,  m a n n a   yormasi  elanadi.
100

Q aynab turgan  qay n atm ag a  tayyorlangan  yo rm a   solinib,  10  m in u t  qaynatiladi, 
so'ng  kartoshka, jazlangan sabzavot solib yana  qaynatiladi.  Sho'rva tayyor bo'lishidan 
5— 10  m in u t  avval  tuz,  ziravor  solinadi.  M a n n a   yormasi ni  esa  sh o 'rv a   tayyor 
b o 'lish id an   10  m inut  avval  o z -o z d a n   naycha  usulida  solib  pishiriladi.  Sho'rva 
likobchaga  suzilib,  ustiga  ko'kat  solinadi.
K artoshka  427  g.  yorm a  (arpa.  suli.  g u ru c h   yoki  so 'k )  40  g  yoki  m a n n a   30  g.  sabzi  50 
g.  petrushka  (ildizi)  13  g.  bosh  piyoz  48  g.  yog'  10  g.  q a y n a tm a   750  g.
«Dala  sh o‘rvasi>.  C h o 'c h q a   yog'i  kubik  shaklida  kesilib  qovuriladi,  u n d a n  
chiqq an   y og'da  mayda  kubik  shaklida  to 'g 'ra lg a n   piyoz jazlanadi.  K artoshka  ham  
kubik  shaklida  to'g 'ralad i.  Q aynab  turgan  q a y n a tm a   yoki  suvga  c h o 'c h q a   yog'i  va 
erigan y o g 'da  jazlangan  piyoz,  ishlovdan  o 'tg a n   so'k  yormasi  solinib,  10— 15  m in u t 
qaynatiladi.  S o 'n g   kartoshka  solinadi,  tuz.  ziravor  q o 's h ib   tao m   tayyor  holga 
kelguncha  past  olovda  qaynatiladi.
T arq atishd a  c h u q u r  likobchaga  sh o'rv a  suzilib,  ustidan  ko'kat  solib  beriladi.
Dukkakli  mahsulotlar  solingan  kartoshkali  sh o krva.  N o 'x a t.  loviya,  yasmiq 
saralanib,  yuviladi.  o 'z   vazniga  nisbatan  2 —3  barobar  ко'})  sovuq  suvda  2—3  soat 
ivitiladi.  So 'ngra  ivitilgan  suvida  tuz q o 'sh ilm ay ,  past  olovda,  usti  berkitilgan  holda 
yum shaguncha  qaynatiladi.  Kartoshka  yirik  kubik shaklida  to'g'raladi.  Qaynab turgan 
qayn a tm ag a   pishirilgan  dukkakli  m ahsulot  solinib.  qaynatiladi.  S ho'rva  qaynab 
c hiqq a c h,  kartoshka,  jazlangan  sabzavotlar  solinadi.  T a o m   tayyor  b o 'lish dan  avval 
tuz.  ziravor  q o 'sh ib   m aro m iga  yetkazib  pishiriladi.  T arq atishda  c h u q u r   likobchaga 
g o 'sh t  bo'lagi  solinib  sho'rva  suziladi.  ustidan  k o'k a t  solib  beriladi.
Kartoshkali  makaron  mahsulotlari  solingan  sho'rva.  M a karon  
saralanib, 
uzunligi  3—4  sm  qilib  b o 'linadi.  Ugrali,  verm ishel.  m ak aro nli  s ho 'rva  u c h u n  
kartoshka  to 'rt  burchakli  u zun  yoki  p a lla d ia   shaklida  to 'g 'ra lad i.  Sho'rvaga  har  xil 
shakldagi  m ak a ro n   solinadi.  Sabzi,  petrushka  ildizi  m akaronli  sho'rv a  u c h u n   to 'rt 
burchakli  u zun  ugrali  yoki  vermishelli  sh o'rv a  u c h u n   s o m o n c h a ,  har  xil  shakldagi 
m ak aron   m ahsuloti  uch un  p a rra k -p a rra k   piyoz  halqa  shaklida  to 'g'ra lad i.  Sho'rva 
tovuk,  kalla-p och a  m ahsuloti,  p arran d a,  mol  go'shti,  g o'sht  konservasi,  q o'z iqorin 
m ahsulotlari  bilan  tayyorlanadi.
Q a y n a b   tu r g a n   q a y n a tm a g a   m a k a r o n   yoki  ugra  s o lin ib ,  10— 15  m in u t  
qaynatiladi,  so'ng  kartoshka,  jazlangan  sabzavot,  tuz,  ziravor,  jazlang an   tom at 
pyuresi  solinib,  taom   tayyor  b o 'lgunga  q a d a r  pishiriladi.  Sho 'rv a n i  to m at  pyuresi 
q o 's h m a y   tayyorlasa  ham   bo'ladi.  Agar  sho 'rv a  vermishel,  h ar  xil  shakldagi  m ayda 
m akaron   m ahsulotlari  solib  tayyorlanadigan  bo'lsa,  ular  ta o m   tayyor  bo'lishid an 
10— 15  m inut  avval.  ya'ni  jazlangan  sabzavotlardan  so 'ng  qozonga  solinib,  tayyor 
holga  keltiriladi.  T arqatishda  c h u q u r   likobchaga  go'sht,  tovuq  bo'lagi  yoki  kalla- 
poch a  solinib,  ustidan  sh o'rv a  suzib,  k o'kat  solib  beriladi.
10!

Yorma,  dukkakli  va  makaron  mahsulotlaridan  tayyorlanadigan  sh o ‘rvalar.
Bu  guruhdagi  sho'rv alar  u c h u n   s o ‘k,  arpa,  g uruch,  m a n n a ,  snli  kabi  yorm alar, 
n o 'x a t.  loviya,  yasmiq  kabi  dukkaklilar,  rojki,  ugra,  vermishel,  har  xil  shakldagi 
m a y d a   m a k a r o n   m ahsu lo tlari  ishlatiladi.  Bu  s h o 'rv a la r  suyak,  suvakli  g o 's h t, 
p a rra n d a   go'shti  qay natm asida,  q o 'z iq o rin   pishirilgan  suvlarda  tayyorlanadi.
Yormali  sh o krva.  Q aynab  turgan  q ayn a tm ag a   tayyorlangan  y o rm a   solingach, 
m ayda  kubik  shaklida  to'g'ralgan jazlangan  sabzavot  solinadi.  Qaynatib,  tao m   tayyor 
bo'lishi  oldidan  tuz,  ziravor  qo'shiladi.  Jazlangan  to m a t  pyuresi  yoki  p a lla d ia  
qilib  to 'g 'ra lg a n   yangi  p o m id o r  h a m   solish  m u m k in.
Tarqatish d a  c h u q u r   likobchaga g o 'sht  yoki  p a rrand a go'shti  b o 'lag id an  solinib, 
sh o 'rv a   suziladi,  ustidan  ko 'k at  solinadi.
Xarcho.  Bu  suyuq  tao m   gruzin  milliy  tao m i  hisoblanadi.  U  bir  n e c h a   xil 
usuld a  tay y o rlan ish i  m u m k in .  Quvidagisi  eng  k o 'p   yoyilgani.  Mol  yoki  q o 'v  
g o 'sh tin in g   to 'sh   qismi  (suyagi  bilan)  25—30  g  hisobida  kubik  chopiladi.  Q o zong a 
solinib,  ustidan  sovuq  suv  quviladi,  tez  qaynashi  u c h u n   olov  ko'tarilad i.  Suv 
yuziga  c h iq q a n   k o 'p ik la ri  olib  tu rila d i.  Q a y n a b   c h iq q a c h ,   g o 's h ti   y u m s h a b  
p ish g u n c h a   past  olovda  qaynatib,  suyuqligi  suzib  olinadi.  T o m a t  jazlanadi,bosh 
piyoz  m ayda  to'g 'ralib  tayyorlangandan  so'ng  jazlanadi.  Q a la m p ir (shirin)  m aydalab 
to'g'raladi.  Elakda  suzilgan  qaynatm aga go'sht bo'laklari  solinadi,  sho'rva qaynagach, 
saralab  yuvilgan  guru ch  solinib,  jazlangan  piyoz  q o 's h ib   qaynatib,  ta o m   tayyor 
b o 'lis h d a n   avval  jazlan g an   to m a t  pyuresi,  tkem al  sardagi,  sunel  xmeli,  ko'kat, 
ch opib   ezilgan  sarim soqpiyoz  qo'shiladi.
Tarqatish d a  likobchaga  xarcho  suzilib,  ustidan  petrushka  yoki  kashnich  ko'kati 
q o 'sh ib   beriladi.  Agar  xarcho  k o 'p   m iq do rda  tavyorlansa,  g o 'sh t  q o z o n d a   ta o m  
tayyor  b o 'lg un ga  q ad ar  pishirilib,  tarqatishda  likobchaga  solib  beriladi.
Dukkakli  m ahsulot  solingan  sho'rva.  G o 's h t   m ahsuloti  va  d u d lan g a n   to'sh 
go'shti  suyagidan  q a y n a tm a   tayvorlanadi.  Dukkakli  m ahsu lotlar  saralanib,  yuvib, 
sovuq  suvda  ivitilgandan  so 'n g   shu  suvda  past  olovda  tuz  solinm ay,  y u m sh a g u n c h a  
pishiriladi.  K o'k a t  ildizi,  piyoz  m ay d a  kubik  shaklida  to 'g 'ra lib , jazlanadi.  Q aynab 
turgan  qayn atm aga tayyorlangan  dukkakli  m ahsulot  solinib  qaynatiladi,  ta o m  tayyor 
bo 'lish id an   oldin  jazlangan  sabzavot,  piyoz,  tuz  va  ziravor  solinadi.  T a rq atish d a  
likobchaga  sh o 'rv a   suzib,  ustidan  k o 'k a t  solinadi.  Qotirilgan  b u rd a   n o n   alohida 
beriladi.  U ni  tayyorlash  u c h u n   suvi  q o chg an   oq  b o 'lk a   non   qobig'i  tozalanib, 
m ay d a   kubik  shaklida  to 'g 'ra la d i,  duxovkaga  qo'yib  quritiladi.  Dukkakli  m ah sulo t 
solingan  sho'rvaga  to m a t  pyuresi  q o 's h ib   tayyorlash  h a m   m u m kin .
Loviya,  tozalangan  n o 'x a t  yoki  yasm iq  141  g,  sabzi  50  g.  p etrushka  (ildizi)  13  g,  yog' 
20  g  yoki  d u d la n g a n   c h o 'c h q a   to 's h i  80  g.  q a y n a tm a   800  g.
M akaron  mahsulotli  sh o krva.  K o 'k a t  ildizlari  m a k a ro n   m ahsulo ti  shakliga 
m o n a n d :  s o m o n c h a ,  to 'rt  burchakli  u z u n   yoki  tilim -tilim   shakllarda  to 'g'ralad i.
102

Q a y n a b   tu rg a n   q a y n a tm a g a   m a k a r o n   solinib  10— 15  m in u t  q ay n a tila d i,  t o 'r t  
burchakli  u z u n   qilib  to 'g 'ra lib   jazlang an   sabzavot,  to m a t  pyuresi,  tuz,  ziravor 
solinib  t a o m   ta y y o r  b o 'l g u n g a c h a   p ishiriladi.  Bu  s h o 'r v a n i  to m a t   q o 's h m a y  
tayyorlash  h am   m u m k in .
Agar  sho'rvaga  vermishel  yoki  h a r  xil  shakldagi  m ayda  m a k a r o n   m ahsulotlari 
solinadigan  bo'lsa,  qaynab  tu rg an   q a y n atm aga  avval  jazlangan  sabzavotlar  solinib, 
5—8  m in u t  qaynatib  so’ng  vermishel  yoki  h a r  xil  shakldagi  m a k a ro n   m ahsuloti 
solinib,  m arom iga yetkazib pishiriladi.  T a o m  tayyor bo'lishdan avval  tuz va  ziravorlar 
soli-nadi.
T arq atishd a  c h u q u r   likobchaga  g o 'sht  yoki  p a rra n d a   g o 'sh tid a n   bir  b o'lak 
solib  sho 'rva  suziladi.  ustidan  ko 'k at  solib  beriladi.
Agar  sho'rva  qo 'ziqorin  qaynatilgan  suvda  tayyorlansa,  pishirilgan  q o 'z iq o rin  
t o 'g 'r a b   qovuriladi, jazlangan  sabzavotlar  bilan  birga  q ozonga  solinadi.
U y  ugra  oshi  p a rra n d a   yoki  pa rra n d a   chiqiti  q a ynatm asid a  yoki  q o 'z iq o rin  
qaynatilgan  suvda  tayyorlanadi.  Ko'kat  ildizlari,  piyoz  s o m o n c h a   shaklida to'g'ralib, 
jazlanadi.
Ugra tayyorlash uchu n  elangan  un o'rtasi  chuqurlashtiriladi. Alohida  idishchaga 
t u x u m   chaqib  solinadi,  iliq  tuzli  suvdan  q o 'shib  aralashtiriladi  va  elakda  suzib 
olinadi.  Hosil  bo 'lg an   aralashm ani  o'rtasi  chuqurlashtirilgan  un  uyum iga  quyib 
asta-sekin  aralashtirib  xam ir  qoriladi.  X am ir  ustiga  biroz  un  sepilib.  20—25  m inut 
tindiriladi.  Tayyor x am ir  1 — 1,5  m illim etr qalinlikda  yupqa  yoyilib,  biroz  quritilib, 
kengligi  4 —5 santimetrli  lenta shaklida  kesilib,  ustm a-ust qo'yilib,  s o m on cha shaklida 
to'g'ra lad i.  Ishlatishdan  avval  ugra  elanadi.  T a o m n in g   rangi  tiniq  bo'lishi  u c h u n  
ugrani  tuzli  qaynab  turgan  suvga  solib,  1—2  m in u t  qaynatilgach,  elakda  suzib 
olinib,  suvi  silqitiladi.
Q aynab  turgan  qaynatm aga jazlangan  ko 'kat  ildizi,  piyoz  solinib  qaynatiladi, 
s o 'n g   tayyorlangan  ugra  solinib  pishiriladi.  T a o m   tayyor  b o 'lish d a n   avval  tuz, 
ziravor solinadi.  Agar ugra  oshi tovuq  q a ynatm asida tayyorlansa ziravor solinmaydi.
T arq atish da  c h u q u r  likobchaga p a rr a n d a   g o 's h tid a n   bir  bo 'lak   solib,  ugra  oshi 
suziladi,  ustidan  k o'kat  solib  beriladi.
B ug'd o y   un i  72  g.  tu x u m   1—2  d o n a ,  suv  14  g,  tuz  2  g.  yoyish  u c h u n   b u g 'd o y   uni 
4,8  g.  sabzi  50  g.  petrushka  (ildizi)  13  g,  bosh  piyoz  24  g,  yog'  20  g,  q a y n a tm a   900  g.
6 .3.  SU T L I  SU Y U Q   TAOM LAR
S u tli  s u y u q   t a o m l a r   s u t d a ,   su t  b i l a n   suv  a r a l a s h m a s i d a ,   s h a k a r s i z  
quyuqlashtirilgan  yoki  quritilgan  sutda  y orm a,  m a k a ro n   m ahsuloti  va  sabzavotlar
103

bilan  tayyorlanadi.  M ak aron ,  yo rm a   m ahsulotlari,  sabzavotlarning  sutda  pishishi 
qiyin.  Shun in g  uch u n  ular  avval  yarim  tayyor  holgacha  suvda  pishirilib,  so'ng 
qaynab  turgan  sutga  solinib,  iste'm olga  tayyor  holga  keltiriladi.
Sutli  s u y u q   t a o m la r   o z - o z d a n   ta y y o rlan a d i.  C h u n k i   sutli  t a o m   u z o q ro q  
m u d d a t  saqlansa,  uning  rangi,  mazasi,  hidi,  xushxo'rligi  buziladi.  Sariyog'  yoki 
m argarin  qo zo n g a   yoki  likobchaga t a o m n i  tarq a tish d an   avval  solinadi.
Yormali  sutli  suyuq  osh.  Saralanib,  yuvilgan  y o rm a   (g uruc h,  arp a,  so'k) 
qaynab  turgan   tuzli  suvga  solinadi.  M a h su lo t  yarim  tayyor  holgacha  pishg an d an  
so'ng,  qaynab  turg an   qozonga  sut  solinib,  ta o m   tayyor holga  kelguncha  qaynatiladi 
va  oxirida  shakar  qo'shiladi.  Agar  so f sutda  pishirish  lozim  bo'lsa,  m ah sulo t  suvda
5—7  m in u t  qa ynatilgandan  keyin  elakda  suyuqligi  suzilishi  kerak,  s o 'n g   qaynab 
turgan  sutga  solinib  iste'm olga  tayyor  holga  kelguncha  qaynatilishi  lozim.
M a n n a   yoki  suli  y o r m a s id a n   sutli  suyuq  osh  tay y o rlash   u c h u n   e la k d a n  
o'tkazilgan  m ah sulo tni  q aynab  turgan  sut  yoki  sut  bilan  suv  aralashm asiga  naycha 
usulida  o z —ozd a n   solib  to'xtovsiz  aralashtirib  turiladi.  T a o m   tayyor  b o'lishid an 
avval  t a ’miga  qarab  tuz,  s h ak ar  solinadi.
T a rq atish da   likobchaga  suzilib,  ustidan  sariyog'  yoki  m argarin  q o 'sh ib  beriladi.
Sut  700  g.  suv  350  g.  g u ru c h   70  g  yoki  m a n n a   60  g,  suli,  arpa 
cSO  
g.  sariyog'  10  g, 
sh a k a r  10  g.
M akaron  mahsulotli  sutli  suyuq  osh.  Ishlovdan  o 'tg a n   m ak a ro n   m ahsuloti 
yarim  tayyor  holgacha  tuzli  suvda  pishiriladi,  suyuqligi  to'kilib,  qaynab  turgan 
suv qo'shilgan sutga solinadi  va  iste’molga tayyor bo'lgunga qadar qaynatib pishiriladi. 
T a o m   ta y y o r  b o 'l is h i d a n   o ld in   u nga  sh a k a r  q o 's h ila d i.  A gar  ta o m   s o f  su tda 
tayyorlanadigan  bo'lsa.  q aynab  turgan  tuzli  suvda  m ak a ro n   15—20  m in u t,  ugra 
10— 12  m in u t,  vermishel  5—7  m in u t  qaynatilgach  elakka  solib  suvi  silqitiladi, 
so 'n g   qay n ab  turgan  sutga  solib  m e'y o rid a   tuz  va  shak ar  q o 'sh ib   tayyor  bo'lgu ng a 
q a d a r   q a y n a t i l a d i .   M a y d a ,   h a r   xil  s h a k ld a g i   ( « y u l d u z c h a » ,   h a r   xil  h a rf, 
«quloqcha»,  «baliqcha»)  m a k a r o n   m ahsulotlari  qaynab  tu rg an  sut  yoki  suv  va 
sut  aralashm asiga  solib  qaynatiladi.  T a o m   tayyor  b o'lishidan   avval  tuz,  shakar 
solinadi.
Tarqatishda  c h u q u r likobchaga suyuq tao m   suzilib,  ustiga sariyog'  solib  beriladi.
Sabzavot  solingan  sutli  suyuq  taom .  Sabzi  pallacha  t o 'r t   burchakli  u z u n   yoki 
kubik  shaklida  to 'g 'ra lib ,  sariyog'  yoki  m arg a rin d a  yuzaki jazlanadi.  G u lk a ra m n in g  
gulchalari  ajratiladi,  oq o'zakli  karam  shashka,  kartoshka pallacha yoki  kubik shaklida 
to 'g 'ra lad i.  K o 'k   loviya  q o 'z o g 'i  bilan  kvadrat  yoki  ro m b  shaklida  kesilib,  tuzsiz 
suvda  alo h ida  pishirib  olinadi.  Q a y n a b   turgan  tuzli  suvga jaz langa n  sabzi  solinib, 
q a y n a tila d i,  s o 'n g   k artoshk a,  g u lk a ra m   yoki  oq  o 'z a k li  k a ra m   solinib,  y a rim  
tayyor  holga  kelguncha  pishiriladi.  S o 'n g   unga  qaynab  turgan  sut  solinib,  m aro m iga
104

yetkazib  pishiriladi.  T a o m   tayyor  b o'lishidan  avval  alohida  pishirilib  tayyorlangan 
loviva,  tuz  solinadi.
Sabzavot  solingan  sutli  osh  vil  fasliga  qarab  h a r  xil  sabzavotlardan:  k o 'k  
n o 'x a t,  s h o l g 'o m ,   qo v o q .  is m a lo q   bargi,  salat  bargi  va  b o s h q a la r   q o 's h il i b  
t a y y o r l a n i s h i   m u m k i n .  B a ’z id a   bu  s u y u q   o s h l a r   q o v u r ilib   suv  yoki  s u td a  
aralashtirilgan  un  qo'shib  tayyorlanishi  h am   m um kin .
T arqatishda  c h u q u r   likobchaga  suyuq  osh  suzilib.  ustiga  bir  b o 'la k   sariyog' 
q o'yib  beriladi.
6.4.  P Y U R E S IM O N   SU Y U Q   TAOM LAR
Pyure  suyuq  oshlari  yuqori  ozuqali  bo'lib,  tez  hazm   bo'lish  xislatiga  ega 
b o 'lgani  u c h u n   k o 'p in c h a  bolalar va  parhez  taom larida  qo 'llanadi.  Bu  suyuq  oshlar 
sa bzavotlardan,  y o rm a lard a n ,  dukk ak lilard an,  p a rra n d a   va  ilvasinlardan,  jigar, 
baliqlardan  tayyorlanadi.  Boshqa  suyuq  oshlardan  farqi,  bu  tao m   ezilgan  holda. 
bir  xil  quyuqlikda,  x u sh xo'r  bo'ladi.  Suyuq  oshn ing   asosini  ezilgan  m ahsulot  va 
o q   sa rd a k   tashkil  etadi.  B u n d a y   s u y u q   osh  tay y o rlash   c h iz m a s i  1 2 -ra s m d a  
ko'rsatilgan.
A s o siy   u s u l d a   y o k i  o z   s u v d a   m a h s u l o t n i   p is h i r is h
J a z l a n g a n   s a b z a v o t l a r n i   q o ' s h i s h
S a b z a v o t l a r b i l a n   o z   yok i  a s o s iy   u s u l d a   p is h i r is h
E z i s h
Q a y n a t m a   b i la n   a r a l a s h ti r i s h
T u z   q o ' s h i s h
Q a y n a t i b   p i s h i r is h
L e z o n   y o k i  s a r y o g '  q o ' s h i s h  
| -
S a r d a k   b i la n   a r a l a s h t i r i s h
T a r q a t i s h
12-rasm.  Pyure  suyuq  oshini  tayyorlash  chizmasi.
105

Pyure  suyuq  oshini  tayyorlash  u c h u n   ishlatiladigan  m ah s u lo tla r  turli  issiq 
ishlovlardan o'tkaziladi.  Pishiriladi,  dimlab y u m sh o q   holga  keltiriladi,  so'ng ezuvchi 
m ash in a   yoki  elak  y o rd am id a   ezib  tayyorlanadi.  Y o m o n   eziladigan  m ahsulotlar, 
avval  g o 'sh t  qiym alagichda  m ay dalan ib,  so 'n g   ezuvchi  m ash in a   y o rd am id a   ezilishi 
kerak.  Ezilgan  m ahsu lo tlarn i  suyuqlik,  oq  sardak  bilan  aralashtirishdan  m aqsad, 
m ay d a   m ahsu lo tlarning  c h o 'k m a   hosil  qilm ay,  bir  xil  quyuqlikdagi  holatini  saqlab 
q olish dan  iborat.
Pyure  suyuq  oshlari  vegetarian  usulda,  suyak  p a rra n d a   g o'shti  qay natm asida, 
sabzavot  yoki  y o rm a   qaynatilgan  suvda,  sutda  tayyorlanadi.  Oq  sardak  tayyorlash 
u c h u n   un  vog'siz  yoki  yog'  bilan  rangi  o 'z g a rtirm a y  jazlan adi,  sovutilib,  q a y n a tm a  
yoki  m ah su lo t  qaynatilgan  suvda  aralashtiriladi.  Ba’zida  pyure  suyuq  oshlar  un 
q o 's h ilm a y   tayyorlanishi  m u m k in .  B unda  un  o'rn ig a   g u ru ch   yoki  pishirib  ezilgan 
a rp a  yormasi  qo'shiladi.  Pyure  suyuq  oshlarini  m azali,  x u s h x o 'r  qilib  tayyorlash 
u c h u n   ularga  sariyog',  q a y n o q   sut  lezon  qo'shiladi.  Sariyog',  sut  lezon  qo'shilgan 
suyuq  oshni  70°C  dan   yuqori  darajada  isitish  m u m k i n   em as,  c h u n k i  taom dagi 
oqsil  m od dasi  70cC  dan  yuqori  d a ra jad a   q u m o q - q u m o q   b o 'lib   ajralib  qolishi 
m u m k in .
T a o m n i  tarqatishda  likobchaga  pishirilgan  m a h s u lo td a n   porsiyasiga  15—20 
g ra m m  hisobida  solinadi.  Alohida idishda  mayda  kubik shaklida kesilib,  quritilgan oq 
b o i k a   n o n ,  jo 'x o ri  yoki  b u g 'd o y ,  bo dro q lori,  g u m m a   tortiladi.
Sabzavotli  pyuresimon  suyuq  taomlar
B u n d a y   p y u re   suy u q   o s h la ri  k a r t o s h k a ,  sabzi,  g u l k a r a m ,   k o 'k   n o 'x a t ,  
q o v oq cha  p o m id o r  va boshqa bir xil  yoki  bir n e c h a  xil  sabzavotlardan  tayyorlanadi.
Sholg‘om yoki sabzili pyure  suyuq oshi.  Piyoz va ko'kat  ildizi  to'g'ralib jazlanadi. 
Sabzi  yoki  sh o lg 'o m   s o m o n c h a   shaklida  to 'g 'ra la d i,  idishga  solinib  1/3  m iq d o rd a  
q a y n a tm a   quviladi.  So'ng   jaz la n g a n   sabzavot  solinib,  y u m sh o q   holga  kelg un ch a 
q a y n a ti la d i .  Y u m s h a g a n   s a b z a v o t la r   e z ilad i  va  oq   s a rd a k ,  q a y n a t m a   b ila n  
aralashtiriladi,  tuz  qo'shilib,  m aro m ig a   y etg u n c h a   pishiriladi.
T a rq atis h d a   c h u q u r   likobchaga  g arnir  sifatida  d o n a d o r  g u ru ch   b o 'tq asi,  pyure 
suyuq  oshi  solinadi  va  qotirilgan  n o n   alohida  tortiladi.
Sabzi  400  g  yoki  s h o lg 'o m   480  g,  petrushka  (ildizi)  13  g,  boshpiyoz  24  g,  b u g 'd o y   uni 
20  g,  g u ru c h   20  g,  sariyog'  20  g,  sut  150  g,  tu x u m   1/4  d o n a ,  q a y n a tm a   yoki  suv  700  g.
Kartoshkali  pyure  suyuq  oshi.  Sabzi,  piyoz,  petrushka  ildizi to 'g 'ra lib  jazlanadi. 
Kartoshka qaynab turgan  q aynatm a yoki  suvda yarim  tayyor holgacha qaynatilgandan 
s o 'n g ,  j a z l a n g a n   s a bzavo t  q o 's h i b   y u m s h o q ,  ezilarli  d a ra ja g a c h a   pishiriladi. 
Sabzavotlar suzib  olinib  eziladi  va  oq  sardak,  q a y n a tm ad a  tuz qo'shilib aralashtirgan
106

h o l d a   q a y n a t i l i b   t a y y o r  h o l g a   k e ltirila d i,  t a o m g a   l e z o n   yoki  q a y n o q   su t  b ila n   s a r iy o g ' 
q o ' s h i b   a r a l a s h t i r i l a d i .
T a r q a t i s h d a   c h u q u r   l i k o b c h a g a   g a r n i r   j a z l a n g a n   p i y o z ,   k a r t o s h k a l i   p y u r e  
s u y u q   o s h i  s u z i l a d i ,  a l o h i d a   l i k o b c h a d a   q o t g a n   n o n   t o r t i l a d i .
Ko‘k  no‘xatli  pyure  suyuq  oshi. 
S a b z i,  p i y o z   t o ' g ' r a l i b  j a z l a n a d i .   K o ' k   n o ' x a t  
k o n s e r v a l a n g a n   s u v i d a   b i r   q a y n a g a n d a n   s o ' n g ,   o z   m i q d o r d a g i s i   g a r n i r   u c h u n  
s u z i b   o l i n a d i .   Q o l g a n   k o ' k   n o ' x a t   u s t i d a n  j a z l a n g a n   s a b z a v o t   q o ' s h i l i b ,   q a y n a t i l a d i ,  
s o ' n g   p i s h i r i l g a n   s u y u q lig i  b i l a n   e z ila d i.  E z i l g a n   m a h s u l o t g a   o q   s a r d a k ,   t u z   q o ' s h i b  
q a y n a t i b   t a y y o r  h o l g a   k eltirila d i.  I s t e ’m o l g a   t a y y o r   b o ' l g a n   t a o m g a   l e z o n   va  s a r iy o g ' 
q o 's h i l a d i .
T a r q a t i s h d a   c h u q u r   l i k o b c h a g a   k o ' k   n o ' x a t   s o l i n i b ,  k o ' k   n o 'x a t l i   p y u r e   s u y u q  
o sh i  s u z ila d i,  a l o h i d a   lik o b c h a d a   q o t g a n   n o n   to rtila d i.  Bu  s u y u q   o s h n i   y a n a   q u r itilg a n  
k o ' k   n o ' x a t   y o k i  y a n g i   k o ' k   n o ' x a t l a r d a n   h a m   t a y y o r l a s h   m u m k i n .   A g a r   q u r i t i l g a n  
k o ' k   n o ' x a t   b o 'l s a   s a r a l a b   y u v i l g a n d a n   s o ' n g   s o v u q   s u v d a   1.5— 2  s o a t   b o 'k t i r i l i s h i  
va  o ' z   s u v i d a   t u z   q o ' s h i l m a y   y u m s h o q   h o l g a c h a   q a y n a t i l i s h i   k e ra k .