O r t a m a X s u s, k a s b h u n a r t a L i m I m a r k a z I

Borsh.  Qaynab turgan qaynatm aga s o m o n c h a  shaklida to'g'ralgan  karam  solinib 
8— 10  m in u t  qaynatilgach, jaz lan g a n   sabzavotlar,  so 'n g   d im lan g a n   qizilcha  solinib 
qaynatish  davom   ettiriladi.  Tayyor  bo 'lish d a n   avval  tuz,  shakar,  ziravor  solinadi 
va  iste’molga tayyor holga  keltiriladi.
93

A gar  bo rsh   tayyorlash  u c h u n   tu z la n g a n   k a ra m   ishlatilsa,  u n i  d im la n g a n  
qizilcha  bilan  birga  borsh  tay y orlan ay otganda  solinadi.  Borshga  qovurilgan  unni 
q a y n a tm a d a   yoki  suvda  aralashtirib  solish  m u m k in.
«M oskva»cha  borsh.  G o 's h t   q a yn atm asida  mol  go'shti  suyaklari  qaynatilib 
suziladi  va  yuqoridagi  usulda  borsh  tayyorlanadi.  Pishirilgan  m ol  go 'shti,  sosiska 
borshga  solinadigan g o'sh t  m ahsulotlaridir.  T a o m   iste’m ol  u c h u n   tarqatilayotganda 
c h u q u r  likobchaga  tayyorlangan g o 'sht  m a h s u lo tid a n  bir b o 'la k d a n   solinib,  u stidan  
borsh  quyilib,  uning  ustiga  q a y m o q ,  o s h k o 'k   solib,  alohida  kichik  likobchada  esa 
suzm ali  vatrushka  beriladi.
Kartoshka  va  karamli  borsh.  Q aynab  turga n  q a y n a tm ag a   to 'g 'ra lg a n   karam  
solinadi.  Q a y n a b   c h iq q a c h ,  t o 'r tb u r c h a k li  u z u n   kesilgan  karto shk a,  jaz la n g a n  
sabzavot solinib  10— 15  m in u t  qaynatiladi.  S o'ng dim langan yoki  qaynatilgai  qizilcha 
solinib,  ta o m   tayyor  holga  k e lg u nch a  qaynatiladi.  Iste’molga  tayyor  b o 'lish idan  
5— 10  m in u t  avval  t a ’bga  k o 'ra   tuz,  ziravor,  shakar  solinadi.  Qovurilib  suv  yoki 
q a y n a tm a d a   aralashtirilgan  un  h a m   solish  m u m k in .
Q izilcha  200  g,  yangi  k a ra m   200  g  yoki  tu z la n g a n   k a r a m   86  g,  kartoshka  107  g.  sabzi 
50  g,  p etru sh k a   (ildizi)  13  g,  b oshpiyoz  48  g,  to m a t  pyuresi  30  g.  p a z a n d a ch ilik   yog'i  20 
g,  sh ak ar  10%,  3%  li  sirka  16  g,  q a y n a tm a   800  g.
«Ukrain»cha  borsh  qaynab  tu rg an   q a y n a tm ag a   s o m o n c h a   shaklida  kesilgan 
k a ra m   solib  q ay nash   darajasiga  yetkaziladi,  p a lla cha   yoki  to 'rtb u rc h a k li  u zu n  
kesilgan  kartoshka  solinib,  10— 15  m in u t  qaynatiladi,  s o 'n g   jaz lan ga n  sabzavot, 
dimlangan qizilcha solinadi va qaynatiladi.  Som oncha shaklida kesilgan shirin qalampir, 
qovurilib  q a y n a tm a   yoki  suvda  aralashtirilgan  un,  tuz,  ziravor,  s h ak ar  q o 'sh ib  
tayyor  holga  kelguncha qaynatiladi.  T a rq atishda n  avval  borshga  c h o 'c h q a  yog'ining 
sarim soqpiyoz  bilan  ezilgani  solib  aralashtirilishi  lozim.  Agar  borshch  tu zla n g an  
k a ra m d a n   tayyorlanadigan  bo'lsa,  uni  kartoshka  pishishga  y a qin la shgan da n  so'ng  
solish  lozim.
T a rq atish d a   c h u q u r  likobchaga go 'sh t  solinib,  borsh suziladi,  ustidan  q a ym oq , 
osh k o 'k  sepilib,  po m pu sh ka esa alohida  likobchada beriladi.
Flotcha  borsh.  Suyak  q a y n a tm as id a   m o ln in g   t o 's h   yoki  boshqa  b o 'la k   go'shti 
qaynatiladi.  K aram  to'rtb u rc h a k ,  qolgan  sabzavotlar tilim -tilim ,  kartoshka  esa kubik 
shaklida  kesiladi.  Bu  borsh  karto sh k a  va  karam li  borshga  o 'xsh ash  tayyorlanadi.
T a r q a tis h d a   c h u q u r   lik o b c h a g a   1—2  b o 'la k   pishirib  kesilgan,  d u d la n g a n  
c h o 'c h q a   go 'sh ti,  ustidan  flotcha  b o rsh c h   suzilib,  qay m o q   va  o s h k o 'k   qo'shiladi, 
a lohida  holda  p o m p u sh k a   yoki  grechixa b o'tqasi  berilishi  m u m kin .
«Sibir»cha  borsh.  Bu  borshga  solinadigan  loviya  alohida  pishiriladi.  G o 's h t  
frikadelkasi  yonlari  tik  tovaga  yoki  tu n u k a   tovaga  bir  q a to r  terilib  idishning  1/3 
hajmi  m iqdo rid a  qaynoq  q a y n a tm a   quyilib,  usti  berkitilgan  holda  pishiriladi.
94

Qaynab  turgan  q ayn atm ag a  shashka  shaklida  kesilgan  karam   solinadi,  qaynash 
darajasiga  yetkazilib,  kubik  shaklda  kesilgan  kartoshka  solingach,  10— 15  m inut 
qaynatiladi.  S o 'n g ra   jazlangan  sabzavot.  d im langan  qizilcha  solinib  qaynatiladi, 
pishirilgan  loviya,  tuz  ziravor,  shakar  solinib,  iste’molga  tayyor  holga  kelguncha 
pishiriladi.  T a rqatishd a n  avval  m ayda  chopilib,  tuz  bilan  ezilgan  sarim soq  piyoz 
aralashtiriladi.
Tarqatishda c h u q u r likobchaga frikadelka,  sibircha borsh  suzilib,  ustiga qaym oq 
va  k o'kat  solib  beriladi.
Shilar
Shi  rus  milliy  tao m i  hisoblanadi.  Shi  oq  o'zakli  yangi  yoki  tuzlangan  karam , 
savoy  karam i,  shovul,  ismaloq,  b a ’zan  yosh  qichitqi  o 't d a n   tayyorlanadi.  Suyuq 
qismi  u ch u n   baliq.  suyak  qaynatm asi,  q o 'z iq o rin ,  sabzavot  yoki  yorm a  qaynatilgan 
suvlar  ishlatiladi.  Baliq  qayn atm asid a  tu zlangan  karam   solib  shi  tayyorlanadi.
Yangi  oq  o'zakli  karam   yoki  savoy  karam i  s o m o n c h a   yoki  shashka  shaklida 
kesiladi,  tuzlangan  karam   avval  dim lanadi.  Ba'zi  taxir  mazaga  ega  bo'lgan  karam lar 
ishlatishdan  avval  qaynoq  suvga  solib  olinadi.  T a rqatish da   yangi  karam   shilariga 
pirojki 1 a r ,  vatrushkalar  yoki  kulebyaklar.  tuzlangan  karam   shilariga  esa  d o n a d o r  
grechixa  bo'tqasi,  krupyanik,  vatrushkalar  q o 'shib  beriladi.
Yangi  karam  shisi.  K aram   s o m o n c h a   yoki  shashka,  k o'kat  ildizlari  p a lla d ia , 
s o m o n c h a   yoki  to 'rt  burchakli  uzun  (karam   shakliga  qarab),  piyoz  s o m o n c h a   yoki 
palladia  shaklida  kesiladi.  Sholg'om   va  karam  taxir  mazaga  ega bo'lsa.  qaynoq suvga 
solib  olinadi.
Q ayn ab  turgan  qay n a tm ag a   yoki  suvga  karam   solinib.  qaynash  darajasiga 
yetkazib  jazlang an   ko'kat  ildizi  va  piyoz  solingach,  15—20  m in u t  qaynatiladi. 
Jazlangan  to m a t  pyuresi  yoki  p a lla d ia   shaklidagi  yangi  p o m id o r   qovurilib,  suv 
yoki  q a v n a tm a d a   a ralashtirilgan  un,  tuz,  ziravor  solib  q a y n a tib   tay yo r  holga 
keltiriladi.  T arq atishda  c h u q u r   likobchaga  pishirilgan  g o'sht,  yangi  karam   shisi 
suzilib,  ustidan qaymoq va  ko'kat solinadi.  Alohida  kichik likobchada suzmali vatrushka 
pirojki  beriladi.
Oq  o'z akli  karam   400  g  yoki  savoy  karami  410  g,  s h o lg 'o m   40  g.  sabzi  50  g.  k o 'k at 
ildizi  13  g,  b oshpiyoz  48  g.  to m a t  pyuresi  20  g,  p a z an d ach ilik   yog'i  20  g,  q a y n a tm a   yoki 
suv  750  g.
Kartoshkali  yangi  karam  shisi.  Q aynab  turgan  q a y na tm aga   shashka  shaklida 
kesilgan  karam   solinib.  qaynash darajasiga yetkaziladi.  Kubik yoki  p a lla d ia   shaklida 
kesilgan  kartoshka  solinib,  qaynatiladi.  So 'n g  jazlangan  ko'k a t  ildizi,  piyoz  solinib, 
iste’molga  tayyor  holga  kelguncha  qaynatiladi.  T a o m   tayyor  bo'lishid an  5— 10
95

m in u t  oldin  p a lla d ia   shaklida  kesilgan  yangi  p o m id o r  yoki jazlang an to m a t  pyuresi, 
tu z,  z ir a v o r   so lin a d i.  A g a r  ertagi  k a r a m   is h la tila d ig a n   b o 'l s a ,  u n i  q o z o n g a  
ka rto sh k a d an   so 'ng   solinadi.  T a rq atish d a   c h u q u r   likobchaga  pishirilgan  go 'sh t, 
yangi  k a ra m   shisi  suzilib,  ustidan  q a y m o q   va  ko'kat  solib  beriladi.
Tuzlangan  karamdan  tayyorlangan  shi.  T u z lan ga n  karam   d im lanadi.  Buning 
u c h u n   q ozo ng a  karam   m iq d o rin in g   20—30%  i  hisobida  q a y n a tm a   solinadi.  Unga 
to m a t  pyuresi,  vog'  q o 's h ib   qaynatiladi  va  1,5—2  soat  dav om ida  dim lanadi.
Ko'kat  ildizlari,  piyoz  so m o n c h a  yoki  m ayda  kubik shaklida to'g 'ralib J a z l a n a d i  
va  karam   dimlanishi  oxiriga  10— 15  m in u t  qolganda  solinadi.
Q ay n a b   turgan  q ay n a tm ag a   jaz lang a n   ko'kat  ildizi,  piyoz  q o 'sh ib   dim langan  
t u z l a n g a n   k a r a m   a r a l a s h m a s i   s o lin ib .  25 — 30  m in u t   q a y n a ti la d i ,  q o v u r ilib  
qaynatm ada aralashtirilgan  un,  tuz,  ziravor solinib,  iste’molga tayyor holga  keltiriladi. 
Agar tu zla ngan   k a ra m d a n   tayyorlangan  shi  kartoshka  bilan  tayyorlanadigan  bo'lsa, 
uni  kubik  yoki  u zun  t o 'rtb u rc h a k   shaklida  kesib,  q a y n a tm ag a   dim lang an  k a ra m d an  
oldin  solinadi.  Shi  qaynatm asining  1000 gramiga  6 g ra m m   shakar qo 'shib tayyorlash 
h a m   m u m k in .  Shilarning  xushxo'rligini  oshirish  u c h u n   tuz  bilan  ezilgan  sarimsoq 
piyoz  h a m   qo'shiladi.
T a o m n i  tarqatishda  c h u q u r   likobchaga  pishirib  to 'g 'ra lg a n  g o'sh t,  shi  sho'rvasi 
quyilib,  ustidan  qaymoq,  ko'kat  solinadi. Alohida kichik likobchada d o n a d o r grechixa 
bo 'tq asi,  g u m m a   yoki  tvorogli  vatrushka  beriladi.
Uralcha  shi.  Tu zlangan  karam   chopilib  dim lanadi.  Y o rm a   (guruch,  arpa,  suli, 
so'k)  saralanib,  yuviladi  va  pishishga  tayyor  holgach a  qaynatib  olinadi.  K o 'ka t 
ildizi,  piyoz  m ayda  kubik  shaklida  kesilib  jazlanadi.  Q aynab  turgan  qay n a tm ag a  
tayy o rlan gan  y o rm a   solinib,  qaynash  darajasiga  yetkaziladi,  d im lan ga n  karam ni 
solib  15—20  m in u t  qaynatiladi  va  jazlangan  sabzavotlar  solinadi.  T a o m   tayyor 
b o 'l i s h d a n   avval  tuz,  z ira v o r  solina di.  T a r q a t is h d a n   avval  tu z   b ila n   ezilgan 
s a r i m s o q p i y o z   h a m   q o ' s h i s h   m u m k i n .   T a o m   x u d d i   t u z l a n g a n   k a r a m d a n  
tayyorlangan  shini  tarqatilgandek  tarqatiladi.
Sutkali  shi.  Sutkali  shi  u c h u n   mol  g o 'sh tin in g   to'shi,  d u dlan ga n  c h o 'c h q a  
g o 'sh ti  kallasi  ishlatiladi.  T u z la n g a n   karam   m ayda  c h o p ilib ,q o z o n g a   solinadi, 
d u d la n g a n   c h o 'c h q a   g o ’shti  suyagi,  yog',  t o m a t   pyuresi,  q o z o n d a g i  m asalliq 
m iqdoriga  nisbatan  15—20%  q a y n a tm a   quyilib,  3—4  soat  dim lan adi.  D im lash  
natijasida  s h o 'r   karam   y u m sh o q   holga  kelib,  shirin  mazaga  va  t o 'q ro q   qizg'ish 
rangga  ega  b o'ladi.  Dim lash  oxiriga  bir soat  ye tm a sd an  avval  m ayda  kubik  shaklida 
to 'g 'ra lib  jazlan gan   ko'kat  ildizi  va  piyoz  qo'shiladi.  K aram ni  2  soat  dim lab,  so 'n g  
sovutib  m u zla sh   darajasiga  y etkazib  saqlash  h a m   m u m k in .  Sutkali  shi  xuddi 
tuzlang an  k a ra m d a n   tayyorlangan  shiga  o'x sh a b   tayyorlanadi.  I ste ’m olga  tayyor 
shiga  tuz  bilan  ezilgan  sarim soqpiyoz  qo'shiladi.  X o 'ra n d a la rg a   tarqatish da  c h u q u r  
likobchaga  g o 'sh t,  sutkali  shi  suzilib.  ustidan  q ay m o q ,  ko'kat  (petrushka,  ukrop
96

yoki  ko'k  piyoz)  solinadi,  alohida  likobchaga  d o n a d o r grechixa  bo'tqasi.  krupyanik, 
suzmali  vatrushka  q o 'sh ib   beriladi.  Sutkali  shi  sopol  k o 'z a c h a d a   tarqatilsa,  uning 
xushxo'rligi  oshadi.  Buning  u c h u n   sopol  k o 'zachaga  g o'sh t,  sutkali  shi  suzilib. 
tuz  bilan  ezilgan  sarimsoqpiyoz  qo'shiladi.  K o 'z a c h a   Og'zi  yupqa  oddiy  xam ir 
bilan  berkitilib,  ustidan  tuxu m   surtilib,  xam ir sarg'ish  rangga  k irg u ncha  duxovkada 
ushlanadi.  X a m ir  sarg'ish  rangga  kirgach  sopol  k o 'zachadag i  shi  stolga  likobcha 
ustiga qo'yiladi.  Alohida  idishdagi  qaym oq shini  tarqatishda  taom ga  qo 'shib beriladi.
Ko‘k  shi.  Bu  shi  suvda  yoki  q a y n a tm a d a   tayyorlanadi.  K artoshka  yirik  kubik. 
p etrushka  ildizi,  piyoz  m ayda  kubik  shaklida  to'g'raladi.  Ishlovdan  o 'tg a n   shovul 
o 'z   selida  qaynatib,  ismaloq  qaynab  turgan  suvga  botirib  olinib.  sovugach,  ezuvchi 
m a sh in a d an   o'tkaziladi  yoki  m aydalab  chopiladi.
Q ay nab   turg an   qay n atm ag a  kartoshka,  so'ng  jazlangan  sabzavot,  to 'g 'ra lg an  
piyoz,  petrushka,  m aydalan g an   shovul  va  ismaloq  solinib  qaynatiladi.  T a o m   tayyor 
b o 'lish dan   5— 10  m in u t  avval  qovurilib,  q a y n a tm a d a   aralashtirilgan  un,  tuz.  ziravor 
solinadi  va  qaynatiladi.  K o 'k   shini  kartoshka  solmay  faqat  ism aloqning  o 'z id a n  
tayyorlash  h a m   m um kin.  Agar  shi  faqat  ism aloqning  o 'z id a n   tayyorlansa,  biroz 
lim on  sharbati  yoki  kislotasi  qo'shilib,  xushxo'rligi  oshiriladi.
Tarqatish da  c h u q u r   likobchaga  pishirilib  p a lla d ia   shaklida  kesilgan  tu xu m , 
g o 'sh t,  k o 'k   shi  suziladi,  ustidan  q a y m o q   va  k o'kat  solinadi.
Shovul  132  g.  ism aloq  270  g.  k arto sh k a  200  g.  piyoz  48  g.  u n   20  g.  o sh x o n a  
margarini  24  g,  tu x u m   1/2  d o n a ,  q a y n a tm a   yoki  suv  800  g.
Rassolniklar
T uzlan gan   bodring,  bodring  tuzlangan  s h o 'r   suv,  ko'kat  ildizlari  rassolnik 
tayyorlashda  asosiy  m ahsulot  hisoblanadi.  Rassolniklarni  vegetarian  usulda,  suyak, 
suyak  va  go 'sh t,  baliq  q ay n atm alarid a,  q o 'z iq o rin   qaynatilgan  suvda,  p a rra n d a  
chiqitlari  bilan  buyrak  qaynatilgan  q a y n a tm a d a   tayyorlanishi  m u m k in .  Tuzlangan 
bodring  s o m o n c h a   shaklida  kesilib  yonlari  tik  tova  yoki  kastryulkada  1/3  h ajm ida 
suv  yoki  q a y n a tm a   quyilib,  15  m in u t  qaynatib  olinadi.  Kartoshka  to 'rt  burchakli 
u zun  yoki  p a lla d ia   shaklida,  ko 'kat  ildizlari,  piyoz  s o m o n c h a   shaklida  to 'g'ra lad i. 
Rassolnikka  o 'tk ir   sezilarli-darajada  m az a   berish  u c h u n   tuzlangan  bodring  suvi 
suzilib,  qavnatilib,  mazasiga  k o ’ra  qo'shiladi.
Rassolnik.  Q aynab  turgan  qayn atm ag a  kartoshka  to 'g 'ra lg a n   holda  solinib. 
qayn a tila d i,  ja z la n g a n   p e tru sh k a ,  selderey  ildizi,  piyoz  solinib,  5— 10  m in u t, 
so  ng  tuzlangan  bodring  solinib  yana  qaynatiladi.  T a o m   tayyor  b o 'lish idan   avval 
tayyorlangan  shovul,  ismaloq  barglari  solinadi.  Tuz,  ziravor,  bodring  tu zlangan 
s h o 'r suv  qo'shilib  qaynatiladi  va  tayyor holga  keltiriladi.  Agar rassolnik tayyorlashda
4
  -  
4361
9 7

shovul  va  ismaloq qo'shilm asa  u nda  tuzlangan  bodring,  sabzavotlar ko'p roq  solinishi 
lozim.  T arq atishd a  c h u q u r   likobchaga  bir  bo 'lak   g o 's h t,  tovuq  yoki  baliq  solinib 
rassolnik  suziladi,  ustidan  q a y m o q ,  k o'kat  solinadi.  A lohida  likobchada  vatrushka, 
baliqli  rassolnik  u c h un  rastegay  berilishi  m u m k in.
K arto sh k a   320  g,  p e tru sh k a   (ildizi)80  g,  selderey  (ildizi)  15  g,  b o sh p iy o z   48  g, 
tu zlan g an   b o dring  67  g,  shovul  57  g  yoki  ismaloq  54  g.  o s h x o n a   m argarini  20  g,  q a y n a tm a  
yoki  suv  750  g.
Leningradcha  rassolnik.  Q a y n a b   turgan  q a y n a tm a g a   tay y o rlan g a n   y o rm a  
(guruch.  arpa,  suli)  solinib,  qaynash  tuzlangan  bodring,  jazlang an  piyoz,  to m a t 
pyuresi,  olivka  yoki  zaytun  m evasidan  iborat  bo'ladi.  U lar  kon sentrlan g an   g o 'sh t 
yoki  baliq  q a y n a tm a s id a ,  s h u n in g d e k ,  yangi  yoki  quritilgan  q o 'z iq o r i n   bilan 
tay yorlanadi.
T u z lan ga n  bodring  tilim -tilim   yoki  rom b  shaklida  kesilib,  o 'z   suvida  biroz 
qaynatiladi.  Boshpiyoz  m ayd a  to 'g 'ra lib ,  jazlanadi.  T o m a t  pyuresi  alo hid a  yoki 
jazlanayotgan   pivozga  oxirida  q o 'sh ib   biroz  jazlanadi.  Z a y tu n   mevasi  d anag idan  
tozalanadi va yuviladi.  Limon  po'sti tozalanib doira shaklida  kesiladi.  G o 's h t  mahsuloti 
(go'sht,  c h o 'c h q a   go 'sh tin in g   d u d lan g a n   son  qismi,  buyrak,  yurak,  pa rra n d a   va 
boshqalar)  pishirilib,  tilim -tilim   shaklida  kesiladi.  Baliq  suyaksiz terili  filega  ajratilib 
p o r s iy a s ig a   3 —4  b o ' l a k d a n   k esilad i.  K o 'p i n c h a   s o l y a n k a l a r   t a la b g a   q a r a b  
porsiyalangan  holda  tayyorlanadi,  b a'z id a   uni  k o 'p ro q   m iqd o rda  ham   tayyorlash 
m u m k in .  G o 's h t   va  q o'ziq o rin   solib  tayyorlangan  solyankalarga qay m oq   qo'shiladi, 
baliq  solib  tayyorlanganlariga  esa  q a y m o q   qo'shilm aydi.
Aralashma go'shtli  solyanka.  G o ’sht  va suyak solib  qaynatilayotgan  qaynatm aga 
jazlan g an  piyoz,  tuzlangan  bodring,  jazlan gan   to m a t  pyuresi,  bodring,  tuzlangan 
s h o 'r   suv,  tuz,  ziravor  solinib  5— 10  m in u t  qaynatiladi,  3—4  xil  g o 's h t  m ahsuloti 
(mol  g o 'sh ti,  c h o 'c h q a   g o 's h tin in g   du d lang an  son  qismi,  buyrak,  sosiska)  tilim - 
tilim  shaklida  to 'g 'ralib,  q a v n a tm a d a   pishiriladi.  T a rqatishd a   c h u q u r   likobchaga 
aralash m a  g o 'sh t  m ahsuloti,  zaytun  m evasidan  solib,  solyanka  suziladi,  ustidan 
lim on  parragi  qo'yilib,  ustiga  q a y m o q ,  ko'kat  solinadi.
Agar solyanka  buyurtm a asosida tayyorlansa,  qozonga to 'g 'ralg an  aralash  go'sht 
m ah s u lo ti,  ja z la n g a n   piyoz,  tu zla n g a n   b o dring ,  to m a t   pyuresi,  kovul  solinib, 
ustidan  q a y n a tm a   quyiladi  va  d o n a d o r   m u rc h ,  lavr  yaprog'i,  tuz  solinib  5— 10 
minut  qaynatiladi.  T aom   tayyor bo' 1 ish  oldidan  qaym oq solinadi.  Taom ni  tarqatishda 
likobchaga  zaytun  mevasi,  lim on  parragi  solib  beriladi.
Mol  go'shti  110  g,  c h o 'c h q a   g o 's h tin in g   d u d la n g a n   son  qismi  53  g,  sosiska  yoki 
sardelka  41  g,  mol  buyragi  73  g,  bosh  piyoz  107  g.  tuzlangan  bodring  100  g.  kovul  40  g, 
zaytun  mevasi  40  g,  to m a t  pyuresi  40  g.  sariyog'  20  g.  q a y n a tm a   800  g,  lim on  13  g, 
q a y m o q   50  g.
98

Uy  solyankasi.  Suvakli  g o'sht  qaynatm asi  tayyorlanadi.  K artoshka  tilim -tilim  
yoki  kubik  shaklida  to'g'ralib .  qaynab  turgan  qayn atm aga  solib  pishiriladi.  S o'ng 
jaz lang a n   piyoz.  tuzlangan  bodring.  to m a t  pyuresi,  tuz.  ziravor  solinib  tayyor 
holga  kelguncha qaynatiladi.
T arq atish d a  c h u q u r   likobchaga  g o 'sh t  aralashm asi,  xonaki  solyanka  sho'rvasi 
suzilib,  ustidan  q aym oq  va  m aydalangan  ko 'kat  solinadi.
Baliq  solyankasi.  O syotr  oilasiga  m a n s u b   baliqlar  terili  yoki  terisiz  holda 
porsiyalarga  taqsim lanadi,  quyuqlashgan  qon  va  oqsillarni  tozalash  u c h u n   qaynoq 
suvga  solib  part  qilinadi,  yuvib  tozalanadi.  Q olgan  turdagi  baliqlarni  terisi  bilan 
suyaksiz file  qilib  kesiladi.  Baliq boshi  va  chiqitlaridan  baliq  qaynatm asi tayyorlanadi. 
Porsiyaga  m o'ljallangan  qozonga  3—4  b o 'la k   baliq  xomligicha,  ustidan  jazlangan 
piyoz,  to m a t  pyuresi,  tu zla n gan   bodring,  baliq  q aynatm asi  solinib,  tao m   tayyor 
bo'lgunga  qa da r  qaynatiladi.  Tarq atish da  likobchaga  zaytun  mevasi,  lim o n   parragi 
solinib,  baliq  solyankasidan  suziladi.  Z ay tu n   mevasi,  lim on  parragi,  ko'kat  alohida 
likobchada  beriiishi  ham   m um kin.
A gar  baliq  solyankasi  k o 'p   m iq d o rd a   tayyorlansa,  baliq  o ld in d a n   aloh ida 
pishirib  olinadi.  Q a y n a b   tu rg a n   q a y n a tm a g a   ja z la n g a n   piyoz,  to m a t  pyuresi, 
tuzlangan  bodring,  kovul,  ziravor,  tuz solinib,  7— 10  m inut  qaynatiladi.  Tarqatishda 
c h u q u r likobchaga  pishirilgan  baliq,  zaytun  mevasi solinib,  baliq solyankasi  suziladi. 
ustidan  lim on  parragi,  ko'kat  solinadi.
Kartoshka,  sabzavot,  yormali,  dukkakli  va  inakaron  mahsulotlari  solib 
tayyorlangan  suyuq  taomlar
K artoshka  va  sabzavotlardan  yormali,  dukkakli,  m a k a ro n   m ahsulotlari  solib 
turli  suyuq  tao m la r  tayyorlash  m um kin.  Bu  suyuq  ta o m la r   suyak.  suvakli  g o 'sh t 
qay natm alarida,  q o 'z iqorin  yoki  sabzavot  qaynatilgan  suvda  tayyorlanadi.  Agar 
t a o m   sabzavot  qaynatilgan  suvda  tayyorlanayotgan  bo'lsa.  uni  tarqatishda  c h u q u r  
likobchaga  solinib,  tao m   tayyor  b o 'lish  o ldidan  qaynoq  sut  q o 's h is h   m u m k in . 
K artosh k a  va  sabzavotlar  to 'rt  burchakli  uzun,  p a lla d ia ,  tilim -tilim ,  s o m o n c h a , 
kubik  shaklida  kesiladi.  T o 'g 'ra lg a n   sabzavot  m ahsuloti  turiga  qarab  bir  xil  shaklda 
va  suyuq  osh  turiga  m o s  bo'lishi  m u h im .
D ehqoncha  suyuq  osh.  Bu  t a o m   suyak  yoki  suvakli  g o 's h t  q a y n a tm as id a  
tayyorlanadi.  Sabzi,  petrushka  ildizi  va  piyoz  parrak  qilib  to 'g 'ra lad i,  oq  o'zakli 
karam  —  shashka,  kartoshka  kubik shaklida keshladi.  Ko'kat  ildizi  va piyoz jazlanadi. 
Qaynab turgan  qaynatm aga  karam   solinib,  qaynash darajasiga  ko'tariladi,  kartoshka, 
jazlan gan   sabzavotlar  solinib  10— 15  m in u t  qaynatilib,  p a lla d ia   shaklida  kesilgan 
yangi  p o m id o r   yoki jazlangan  to m a t  pyuresi,  tuz,  ziravor  solinadi  va  ta o m   tayyor
9 9

holga  kelguncha  qaynatiladi.  D e h q o n c h a   suyuq  ta o m n i  yo rm a  (arpa,  suli,  so'k) 
b ila n   tay y o rlash   h a m   m u m k i n .  B u n d a   unga  s o lin a d ig a n   k a rto s h k a   m iq d o ri 
kamaytiriladi,  yo rm a   m ah su lo tla r  q a y n a tm ag a   birinchi  navbatda  solinib,  yarim 
tayyor  holg ach a  pishirilgandan  s o 'n g   qolgan  m ah sulo tlar  solinadi.  T a rq atish d a  
d e h q o n c h a   suyuq  tao m   c h u q u r   likobchaga  suziladi,  q a y m o q   va  k o 'k a t  solinib. 
iste’molga  tortiladi.
Sabzavotlardan  tayyorlanadigan  suyuq  taom.  K a ra m -sh ash k a ,  kartoshka  — 
kubik  yoki  p a lla d ia ,  sabzi  va  petrushka  ildizi  —  p a lla d ia   yoki  to 'rt  burchakli  uzun, 
piyoz  va  p o m id o r   —  p a lla d ia   shaklida  to'g 'ra ladi.  K o 'k a t  ildizi  va  piyoz jazlanadi. 
Q a y n a b   turg an   q ayn atm ag a  karam   solib  qaynash  darajasiga  yetkazib,  kartoshka, 
jazlangan  sabzavot  solinadi va  10— 15  m inut  qaynatiladi.  P om idor h o m   holda yuzaki 
jazlanib,  konservalangan  k o 'k   n o 'x a t  yoki  loviva,  m e ’yordagi  tuz va ziravor solinib, 
tao m   tayyor  holga  kelguncha  qaynatiladi.  Suyuq  tao m g a   pishirilgan  oq  q o'z iqorin 
ham   q o'sh ish  m u m k in .
Bu  su yuq   ta o m   tarkibiga  kiradigan  sabzavotlar  turli  xil  b o'lib ,  yil  fasliga 
qarab  ishlatiladi.  Bahorda  salat,  shovul,  ismaloq,  karam   k o'chatlari,  sarsabil;  yozda 
gulk aram ,  q ov o q c h a ,  sh o lg 'o m ,  ko 'k   no 'x a t  yoki  loviva;  kuzda  qovoq,  bryussel 
k a ra m i;  q ish d a   yangi  m uzlatilg an   yoki  k o nse rva lan ga n  sab zavo tlar  ishlatiladi. 
Qovoqcha,  qovoq-kubik,  p o'c ho q li  ko'k  no 'xat  va  loviya-romb,  gulkaram  gulchalari 
ajratilgan  holda  ishlatiladi.
T a rq atish da   tao m   likobchaga  suzilib,  ko'kat  solinadi.
O q  o'zakli  karam   100  g.  kartoshka  267  g,  sabzi  30  g,  petru sh k a  (ildizi)  27  g,bosh 
piyoz  24  g.  konservalangan  k o 'k   n o 'x a t  46  g.  p o m id o r   91  g.  yog'  20  g.  q a y n a tm a   760  g.