Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkеnt davlat

 
Foydali qazilmalarni qidirishning botanik belgilari.
Ba’zi hududlarda foydali qazilmalarning borligidan darak beruvchi 
ma’lumot 
sifatida 
muayyan 
turdagi 
oʻsimlikning 
tarqalish 
xususiyatlaridan foydalanish mumkin. Agar bu oʻsimlik muayyan 
foydali qazilma bor joyda yaxshi oʻsa olmasligi aniqlangan boʻlsa, 
demak shu oʻsimlik keng tarqalgan hududlarda bu foydali qazilmani 
qidirish kerak emas. Aksincha biron bir oʻsimlik turi muayyan foydali 
qazilma bor joyda yaxshi oʻsishi kuzatilgan boʻlsa, shu foydali 
qazilmani aynan shu oʻsimlik keng tarqalgan joylardan qidirish mumkin. 
Bunday belgilar fanda turli hududlar uchun hali yetarlicha ishlab 
chiqilmagan. Lekin kelajakda, ayniqsa yuzasi toʻrtlamchi davr 
yotqiziqlari bilan qoplangan choʻl va yarimchoʻl hududlarda qidirish 
ishlarini olib borishda bunday usulni qoʻllash variantlari ishlab chiqilsa, 
yaxshi samara berishi mumkin.
 
Bashoratlash xaritalari 
Har qanday geologik xarita ma’lum miqdorda bashoratlovni oʻz 
ichiga oladi. Lekin faqatgina qidirish mezonlari va belgilari asosida 
bashorat qilingan ma’danlarning tanalari yoki toʻplanish zonalari 
maxsus shartli belgilar yordamida koʻrsatilgan xaritalar “bashoratlash 
xaritalari” yoki “bashoratli xaritalar” deyiladi. Demak oddiy geologik 
xaritalarda faqat “aniqlangan” va “kuzatilgan” ma’lumotlar koʻrsatiladi. 

---

44
Bashoratli xaritalarda esa, kuzatilgandan tashqari “kutilayotgan” 
ma’lumotlar, ya’ni bashoratlangan ma’dan tanalari yoki ma’danli 
zonalar koʻrsatiladi. 
 
 
4-modul. FOYDALI QAZILMA KONLARINI QIDIRISH VA 
RAZVEDKA QILISH USULLARI 
 
Modul boʻyicha reja: 
4.1. Qidirish usullari. Geoxaritalash usuli. 
4.2. Mineralogik qidirish usullari. Shlixlash xaritalari. 
4.3. Geokimyoviy qidirish usullari. Litogeokimyoviy, metallometrik 
usullar. 
4.4. Geofizik qidirish usullari. 
4.5. Qidirish va razvedka qilishning texnik vositalari. 
4.6. Qidirish va razvedka qilish usullar majmuasini tanlash va 
tanlovga ta’sir koʻrsatuvchi omillar.